کریسمس ارامنه چه روزی است؛ تاریخ کریسمس ارامنه چرا فرق می‌کند؟

به گزارش تیکاگو به نقل از کجارو

بخش قابل‌توجهی از میسیحیان ساکن ایران، ارمنی هستند؛ اما روز کریسمس در تقویم ارامنه با دیگر مسیحیان متفاوت است. ارامنه کریسمس را در روز ۶ ژانویه جشن می‌گیرند و این روز را زمان تولد حضرت مسیح می‌دانند. آن‌ها آداب و رسوم و جشن‌های خاص خود را برای این روز دارند. ارامنه ایران در مناطقی مثل جلفای اصفهان نیز از این قاعده مستثنا نیستند و روز ۶ ژانویه را به‌عنوان روز کریسمس در نظر می‌گیرند. این در حالی است که سایر مسیحیان، ۲۵ دسامبر را روز کریسمس می‌دانند. در این مقاله با تاریخچه، تفاوت‌ها و آیین‌های کریسمس ارامنه آشنا می‌شوید و دلیل انتخاب این روز ویژه را بهتر درک می‌کنید.

تاریخچه کریسمس ارامنه

ارمنستان نخستین کشوری است که بیش از ۱۷۰۰ سال پیش مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی پذیرفت؛ به همین دلیل، سنت‌های مسیحی در این سرزمین هنوز هم زنده و پررنگ‌اند و جشن کریسمس یکی از مهم‌ترین آن‌ها به‌شمار می‌آید. ارامنه، کریسمس و «عید ظهور» (Epiphany) را در یک روز، یعنی ۶ ژانویه جشن می‌گیرند. این تفاوت هیچ ارتباطی با اختلاف تقویم‌ها ندارد و کاملا ریشه تاریخی دارد.

عکاس: نامشخص / travel-armenia.org

تاریخ کریسمس ارامنه (۶ ژانویه) نتیجه‌ اختلاف تقویم قدیم و جدید نیست، بلکه حفظ سنت اولیه مسیحیت است. در گذشته، تمام کلیساها تا قرن چهارم میلادی، میلاد مسیح را در همین روز جشن می‌گرفتند؛ اما برای مبارزه با آیین‌های مشرکانه که در ۲۵ دسامبر (تاریخ تولد خورشید) جشن می‌گرفتند، کلیسا تاریخ کریسمس را به ۲۵ دسامبر تغییر داد و ۶ ژانویه را روز «ظهور و تعمید حضرت مسیح» اعلام کرد.

با اصلاحات بعدی در تقویم، تاریخ کریسمس در بسیاری از کلیساهای ارتدوکس به هفت ژانویه و مراسم ظهور حضرت مسیح به ۱۹ ژانویه تغییر یافت؛ اما ارمنستان هیچ‌یک از این تغییرات را نپذیرفت. به همین دلیل، ارامنه همچنان مطابق سنت اولیه مسیحیت، کریسمس و عید ظهور را هم‌زمان و در ۶ ژانویه جشن می‌گیرند.

کریسمس ارامنه چه روزی است؟

کریسمس، زمان گرامی‌داشت تولد حضرت عیسی مسیح است و بیشتر مسیحیان جهان این جشن را در شب ۲۵ دسامبر (چهارم دی ماه) برگزار می‌کنند؛ با این حال، مانند بسیاری از آیین‌های کهن مذهبی، درباره تاریخ دقیق میلاد حضرت مسیح میان مذاهب مختلف اتفاق‌نظر کامل وجود ندارد. کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها کریسمس را در ۲۵ دسامبر جشن می‌گیرند؛ اما بسیاری از پیروان کلیساهای ارتدوکس، از جمله ارتدوکس‌های روسیه و یونان و همچنین بیشتر ارامنه ایران، تاریخ جشن را ۱۲ روز بعد، یعنی ششم ژانویه (۱۶ دی ماه) می‌دانند. گروهی از مسیحیان ارتدوکس نیز این مناسبت را در هفتم ژانویه (۱۷ دی ماه) برگزار می‌کنند.

عکاس: نامشخص / www.greekboston.com

آداب و رسوم کریسمس ارامنه

در شب ۵ ژانویه، در هنگام عصر، کلیساها مراسم عشای ربانی کریسمس را برگزار می‌کنند و مومنان در کلیسا شمع روشن می‌کنند و آتش کریسمس را به خانه می‌برند. پس از پایان نیایش، مردم به یکدیگر، کریسمس را تبریک می‌گویند.

صبح روز بعد، خانواده‌ها برای عشای ربانی و نیایش کریسمس گرد هم می‌آیند. از دیگر آداب و رسوم کریسمس ارامنه در کلیسا، مراسم «تقدس آب» است و طی آن غسل تعمید حضرت مسیح را گرامی می‌دارند. در این آیین، کشیشان آب را با دعا و سرودهای ویژه تقدیس می‌کنند و آن را به عنوان نماد پاکی، زندگی و حضور خداوند بر مومنان و کلیسا تقدیم می‌کنند. افراد می‌توانند از این آب مقدس برای تبرک خانه‌ها، برکت گرفتن و محافظت معنوی استفاده کنند. این مراسم اغلب همراه با سرودهای کریسمس ارمنی، دعاها و حضور پرشور مردم در کلیسا برگزار می‌شود و یکی از مهم‌ترین بخش‌های جشن کریسمس ارمنی به شمار می‌آید.

عکاس: نامشخص / www.stgeorgeparish.org.au

درخت کریسمس نیز مهم‌ترین نماد جشن کریسمس است و با قدمتی طولانی در میان مسیحیان، نماد زندگی و سرسبزی به شمار می‌رود. تزیین آن با نمادهایی چون فرشته، زنگوله، کبوتر، هدیه، برف و ستاره، هرکدام معنایی خاص دارند. بابا نوئل نیز نمادی دیگر از کریسمس است که برای کودکان هدیه می‌آورد. (کجارو)

کریسمس ارامنه جشنی خانوادگی و صمیمانه است. در این زمان اقوام و دوستان دور یکدیگر جمع می‌شوند و سفره‌ای پر از غذاهای سنتی پهن می‌کنند. غذای اصلی معمولا ماهی است و در کنار آن پلو شیرین با برگه زردآلو و کشمش، انواع خوراک‌های سبز و در پایان گاتای سنتی سرو می‌شود و هر سالاد و خوراک در این سفره معنایی ویژه دارد.

عکاس: نامشخص / www.fynesdesigns.com

هر یک از این خوراکی‌ها نماد خاصی هستند. برنج نماد مردم روی زمین است، کشمش و زردآلوی خشک نماد دعاها هستند. ماهی از دوران باستان نماد مسیحیان بوده و آن‌ها را از پیروان ادیان دیگر متمایز می‌کند. در کنار آن‌ها، گاتای گرد که به ۱۲ بخش تقسیم می‌شود، نمادی از دوازده ماه سال است و این سفره سنتی را کامل‌تر می‌کند.

کریسمس ارامنه ایران

جشن‌های کریسمس در میان مسیحیان ایران، به‌ویژه آشوری‌ها و ارامنه نیز از نظر تاریخ و مناسبت کمی متفاوت است؛ اما هر دو گروه در این ایام، دوستان و خانواده را گرد هم می‌آورند و روح جشن را به شهرها می‌آورند. این جشن‌ها در شهرهایی مانند تهران، اصفهان، تبریز و ارومیه پررنگ‌تر دیده می‌شوند. مغازه‌ها و خیابان‌های تهران در محله‌های ارمنی‌نشین، با درخت‌های کریسمس تزئین شده، فضایی شاد ایجاد می‌کنند.

عکاس: نامشخص / www.visitouriran.com

آشوری‌ها کریسمس را در ۲۵ دسامبر جشن می‌گیرند. آن‌ها روز جشن را با گردهمایی در کلیسا، مراسم عشای ربانی و دعا آغاز می‌کنند و روز بعد روحانیان به دیدار مومنان مسیحی می‌روند.

ارامنه ایرانی نیز، ششم ژانویه را به عنوان کریسمس خود جشن می‌گیرند و ۱۵ روز پیش از آن درخت کریسمس را آماده می‌کنند. مراسم ویژه‌ای مانند تقدس آب نیز برگزار می‌شود و پس از آن با خانواده وقت می‌گذرانند یا به دیدار کسانی می‌روند که عزیزی از دست داده‌اند.

آیین شب کریسمس ارامنه ایران شباهت‌ها و تفاوت‌های ظریف و جذابی با دیگر پیروان مسیحیت دارد. آن‌ها مانند سایر مسیحیان، در خانه‌هایشان درخت کریسمس را تزیین می‌کنند و کودکانشان از بابانوئل هدیه می‌گیرند؛ اما هنگام شام، رسم زیبای خوردن برنج، کوکو سبزی و ماهی را دارند.

ارامنه ایران، ۶ ژانویه را به‌عنوان روز اصلی کریسمس و میلاد حضرت مسیح جشن می‌گیرند. بااین‌حال، هم‌زمان با دیگر مسیحیان جهان، ۲۵ دسامبر نیز در کلیسای وانک و محله‌های ارمنی‌نشین مراسم کریسمس برگزار می‌شود. در این روزها، سنت‌های زیبایی مانند تهیه کیک کریسمس، تزیین درخت کاج و آویزان‌کردن جوراب‌های کریسمس، فرستادن کارت تبریک و غیره، حال‌وهوای جشن را کامل‌تر می‌کند.

عکاس: نامشخص / irandoostan.com

آیا شما هم درباره تاریخ برگزاری کریسمس ارامنه و دلایل تفاوت‌های آن اطلاعات جذابی دارید؟ یا با آیین‌ها و مراسم خاص ارامنه در این روز آشنایی دارید؟ اگر خاطرات یا اطلاعات بیشتری برای به اشتراک گذاشتن دارید، خوشحال می‌شویم، آن را با مخاطبان کجارو در میان بگذارید.

منبع عکس کاور: سایت www.prumc.org؛ عکاس: نامشخص

سوالات متداول

کریسمس ارامنه چه روزی است؟

بیشتر مسیحیان جهان جشن کریسمس را در شب ۲۵ دسامبر (چهارم دی ماه) برگزار می‌کنند. با این حال، بسیاری از پیروان کلیساهای ارتدوکس، ششم ژانویه (۱۶ دی ماه) را روز کریسمس می‌دانند.

آیین شب کریسمس ارامنه ایران چیست؟

هنگام شام، رسم زیبای خوردن برنج، کوکو سبزی و ماهی را دارند. تهیه کیک کریسمس، تزیین درخت کاج و آویزان‌کردن جوراب‌های کریسمس، فرستادن کارت تبریک و… نیز بخشی از آیین این مراسم در ایران است.

منبع