آیا اروپایی ها می توانند هواپیماهای جنگنده چند منظوره مدرن را بدون قطعات و فناوری ایالات متحده بسازند؟ این مقاله روایت خود را به سه جت جنگنده چند منظوره اروپایی در حال تولید محدود می کند: Saab JAS 39 Gripen، Dassault Rafale و Typhoon Eurofighter. لازم به ذکر است که این بحث به اروپایی ها محدود نمی شود – به عنوان مثال، حدود ۱۵ درصد از قطعات F-35 ساخت لاکهید مارتین در انگلستان تولید می شود، در حالی که روس ها به دلیل تحریم های غرب برای ساخت Sukhoi Su-57 خود با مشکل مواجه شده اند.
ساب گریپن سوئدی
از میان جت های جنگنده اروپایی، گریپن بیشترین وابستگی را به قطعات بین المللی دارد (در حالی که سوئد از صنعت نظامی قابل احترامی برخوردار است، اما توانایی ساخت تمام قطعات مورد نیاز برای یک جت جنگنده نسل ۴.۵+ را ندارد). تنها مقدار نسبتاً کمی از قطعات و سیستم های موجود در جنگنده گریپن در واقع توسط پیمانکاران سوئدی طراحی و تولید شده است.
Saab GripenTyphoon EurofighterDassault Rafaleاولین پرواز۱۹۸۸۱۹۹۴۱۹۸۶کشورهای عمده دارندهسوئدبریتانیا/آلمان/ ایتالیا/اسپانیافرانسهپیمانکاران اصلیSaab (همچنینBAE, GE)BAE, Airbus, Leonardo (همچنین Rolls-Royce)Dassault (همچنین Safran, Thales)تعداد فروندهای ساخته شدهحدود ۳۰۰ فروندحدود ۶۰۰ فروندبیش از ۲۶۰ فروندتاریخ ورود به سرویس۱۹۹۶۲۰۰۳۲۰۰۱
شاید واضح ترین قطعه ساخت ایالات متحده در جنگنده گریپن، موتور جنرال الکتریک آن باشد. تنها دو شرکت در اروپا می توانند موتور جت جنگنده مدرن طراحی و تولید کنند: رولز رویس بریتانیا و سافران فرانسه.
پیمانکاران آمریکایی در پروژه ساب گریپن:
General Electric: موتور توربوفن F414-GE-39E
Honeywell: سیستم موتوری موسوم به Life Support Systems
موتور گریپن سوئدی یک موتور تحت لیسانس F404 ساخت جنرال الکتریک (مخصوصاً نسخه Volvo RM12) است که (در میان هواپیماهای دیگر) در هواپیماهای T-7 Red Hawk, F-117 Nighthawk, و F/A-18 Hornet نیز یافت می شود. همچنین این موتور در جنگنده KAI T-50 Golden Eagle ساخت کره جنوبی و HAL Tejas ساخت هند به کار رفته است. کمپانی ساب می‌گوید: «سری Gripen E دارای موتور جدید و قدرتمندتر، توربوفن F414-GE-39E است که توسط جنرال الکتریک ساخته شده است.»
حدود دو سوم قطعات و سیستم های موجود در جنگنده گریپن از تولید کنندگان سوئدی یا اروپایی هستند. یک سوم باقی مانده از تولید کنندگان مستقر در ایالات متحده آمده است. این باعث می‌شود که این جت با اختلاف بسیار «آمریکایی‌ترین» جنگنده در بین سه هواپیمای این فهرست باشد. مشخص نیست که چه درصدی از این جت واقعاً در سوئد تولید می شود، اما این عدد احتمالاً بسیار کمتر از ۵۰ درصد است.
همچنین نکته قابل توجه در مورد ساب گریپن این است که برخی از قطعات به کار رفته در آن ساخت آفریقای جنوبی هستند. علاوه بر این، گریپن‌های فروخته شده به آفریقای جنوبی سهم بیشتری از قطعات ساخت آفریقای جنوبی داشتند، در حالی که جنگنده های فروخته شده به برزیل توسط شرکت هوافضای برزیلی Embraer در داخل کشور مونتاژ می‌شوند. تا زمان نگارش این مقاله، تنها دو دستگاه از گریپن های آفریقای جنوبی عملیاتی هستند.
تایفون یوروفایتر
تایفون یوروفایتر توسط کنسرسیومی متشکل از بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا ساخته می شود و بنابراین می تواند از پایگاه صنعتی بسیار بزرگتری نسبت به گریپن استفاده کند. به عنوان مثال، موتور تایفون از نوع Eurojet EJ200 است که عمدتاً توسط کمپانی رولزرویس بریتانیا ساخته شده است.
با این حال، دی‌ان‌ای آمریکایی را می‌توان در رتاپای Eurofighter پیدا کرد. در سال ۲۰۱۲، نورثروپ گرومن اعلام کرد که قراردادی برای ارائه سیستم های ناوبری اینرسی و ماهواره ای برای Tranche 3 یوروفایتر تایفون منعقد کرده است.
پیمانکاران ایالات متحده دخیل در پروژه تایفون یوروفایتر:
Lockheed Martin: غلاف هدف گیری پیشرفته اسنایپری
Collins Aerospace: صفحه نمایش بزرگ
Honeywell: سیستم موتوری موسوم به Life Support Systems
Northrop Grumman: سیستم های ناوبری اینرسی و ماهواره ای
همچنین تایفون یوروفایتر از غلاف هدف گیری پیشرفته اسنایپر ساخت لاکهید مارتین استفاده می کند که شناسایی هدف، ردیابی خودکار، تولید مختصات GPS و راهنمایی دقیق تسلیحات را از بردهای دورایستا فراهم می کند. سایر هواپیماهایی که از این سیستم اسنایپر استفاده می کنند FA-50، F-15، F/A-18، F-16، Dassault Mirage و Dassault Rafale هستند.
در سال ۲۰۲۳، Collins Aerospace گزارش داد که با BAE Systems قرارداد بسته تا ارائه‌دهنده Large Area Display (LAD) باشد که قرار است در کابین هواپیماهای آینده تایفون ادغام شود. LAD قرار است توسط BAE Systems به عنوان بخشی از پروژه موسوم به Project Medulla این کمپانی به کار گرفته شود. علاوه بر این، یوروفایتر از سیستم‌های پشتیبانی حیات ساخت Honeywell استفاده می‌کند – مانند F-35، ساب گریپن، F-22 Raptor، بمب‌افکن B-2 Spirit و سایر هواپیماهای نظامی.
داسو رافال
یافتن اخبار منتشر شده از سوی پیمانکاران دفاعی آمریکایی که قطعات رافال فرانسوی را تولید می کنند، دشوارتر است (اگرچه تعدادی از آنها در Airframer فهرست شده اند). با این وجود، پیمانکاران آمریکایی به ساخت این جت کمک می کنند (از جمله لاکهید مارتین با غلاف هدفگیری پیشرفته اسنایپر).
علاوه بر این، دی‌ان‌ای بریتانیایی را می توان در رافال پیدا کرد (به عنوان مثال، این جنگنده مجهز به صندلی ایجکت ساخت Martin-Baker است). به همین دلیل است که بریتانیا حق وتویی واقعی در صادرات جت های فرانسوی داشته است. این حق وتو در مورد آرژانتین اعمال شد (پس از جنگ فالکلند در سال ۱۹۸۲)، و به همین دلیل است که هواپیماهای جنگنده Dassault Super-Étendard متعلق به آرژانتین که توسط فرانسه ساخته شده بودند هرگز عملیاتی نبود (انگلیسی ها از تامین قطعات آن ها خودداری می کردند).
پیمانکاران آمریکایی در پروژه داسو رافال:
HiRel Connectors, Inc.: کانکتورهای الکتریکی و الکترونیکی
Collins Aerospace: لوله پیتوت؛ کشف کننده های یخ؛ سنسورهای دما و داده های هوایی
The Lee Company: سیستم های هیدرولیک، محدود کننده ها
Lockheed Martin:غلاف هدفگیری پیشرفته اسنایپر
Aerotech Herman Nelson, Inc.: هیترهای قابل حمل (پیمانکار کانادایی)
«در نتیجه موفقیت های اخیر رافال در فروش، Safran Aircraft Engines در حال مدرن سازی امکانات صنعتی خود برای پاسخگویی به تقاضای مشتریان فرانسوی و صادراتی بوده است. تولید سالانه M88 از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ سه برابر شده است» – سافران
با این حال، به نظر می رسد که پیمانکاران فرانسوی، به ویژه غول های هوافضای فرانسوی Safran و Thales Group، تعداد زیادی از قطعات رافال می سازند. سافران مسئول ساخت موتور رافال است، موتور توربوفن پس سوز Snecma M88 (که فقط در رافال فرانسوی یافت می شود).
بنابراین آیا اروپایی ها می توانند یک جت جنگنده تمام اروپایی نسل ۴.۵+ را بدون مشارکت پیمانکاران ایالات متحده تولید کنند؟ ممکن است، اما واقعیت این است که هیچ یک از آنها این کار را نمی کنند (اگرچه رافال ممکن است به این هدف نزدیک شده باشد).
