با توجه به افزایش جمعیت انسان‌ها، اهمیت بخش خشکی کره زمین برای حیات انسان‌ها بیشتر از قبل شده است. وابستگی زندگی انسان‌ها به کشت محصولات باغی و کشاورزی همچنین وجود زمین برای ساخت مسکن باعث شده که اطلاعاتی مثل چند درصد زمین خشکی است و چند درصد آن را آب تشکیل می‌دهد برای انسان‌ها مهم شده باشند.
دانشمندان و زمین‌شناسان در سالیان گذشته درصد خشکی زمین را حدود ۳۰ درصد اعلام کرده بودند؛ اما درحال‌حاضر این روند سیر صعودی دارد و درصد خشکی‌های زمین بیشتر شده است. این مقدار در مقایسه با ۳۰ سال گذشته، ۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این موضوع به‌طور مستقیم بر زندگی انسان‌ها تأثیر می‌گذارد.
شناخت کره زمین: چند درصد زمین خشکی است؟
کره زمین در میان سیارات کهکشان راه شیری سومین سیاره و تنها سیاره‌ای است که زندگی در آن وجود دارد. شاید جالب باشد بدانید بیشتر سطح زمین از آب پوشیده شده است؛ طوری که اگر از فضا به زمین نگاه کنید کره‌ای آبی‌رنگ می‌بینید. شاید اگر انسان‌هایی در سایر کرات و سیارات وجود داشته باشند و بتوانند ما را ببینند به ما لقب کره آبی بدهند.
برای پاسخ به سؤالاتی مانند اینکه چند درصد زمین خشکی است، ابتدا باید مساحت کل کره زمین را بررسی کنیم. کره زمین حدود ۵۱۰ میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد که تقریباً ۳۶۱ میلیون کیلومتر مربع آن را آب‌ها و ۱۴۹ میلیون کیلومتر مربع آن را خشکی‌ها تشکیل می‌دهند.
بنابراین، به‌طور تقریبی ۷۱ درصد از سطح زمین را آب‌ها و ۲۹ درصد را خشکی‌ها پوشانده‌اند. در سال‌های اخیر، به دلیل تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی، برخی منابع آبی کاهش یافته و مناطقی دچار خشکسالی شده‌اند. بر اساس گزارش‌ها، مساحت زمین‌های دچار خشکسالی از دههٔ ۱۹۸۰ میلادی سه برابر شده است.
با این حال، این تغییرات به معنای افزایش مساحت کلی خشکی‌های کره زمین نیست؛ بلکه نشان‌دهندهٔ افزایش مناطقی است که با کمبود آب و خشکسالی مواجه شده‌اند.
از سوی دیگر بر اساس گزارش یونیسف ۴۰.۶٪: توده زمین جهانی (به استثنای قطب جنوب) به عنوان خشکی طبقه بندی شده است. این عدد ۳۰ سال پیش ۳۷.۵٪ بود.
چنین گزارش‌هایی، نشان می‌دهد که مساحتی حدود یک‌سوم کشور هند به بیابان و خشکی تبدیل شده است؛ به همین خاطر درحال‌حاضر می‌تون گفت که زمین بیش از ۴۰ درصد خشکی دارد.
چرا میزان خشکی زمین برای انسان‌ها اهمیت دارد؟
کره زمین به‌عنوان تنها سکونت‌گاه کنونی انسان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. جمعیت انسان‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته؛ طوری که جمعیت کره زمین از مرز ۸ میلیارد نفر هم گذشته است. این موضوع به علت محدود بودن منابع کره زمین از جمله زمین و مواد غذایی اهمیت دارد.
در واقع تابه‌حال فکر کرده‌اید که انسان‌ها به چند درصد خشکی در سطح کره زمین دسترسی دارند؟ چه میزان از این زمین‌ها قابلیت کشت‌وزرع دارند و حاصلخیز هستند؟ یا منابع آبی به‌ویژه آب شیرین چقدر است؟
شاید اطلاع از چنین مسائلی باعث شود که در زندگی روزمره و مشغولیت‌هایمان کمی هم به درست مصرف‌کردن منابع زمین فکر کنیم؛ چراکه با روندی که انسان‌ها در پیش گرفته‌اند نه‌تنها برای آیندگان چیزی باقی نمی‌ماند، بلکه زندگی انسان‌های کنونی نیز در خطر خواهد بود.
با اینکه درصد خشکی‌های زمین بیشتر شده است؛ اما این موضوع به معنی به‌دست‌آوردن منابع بیشتر نیست. زیرا قسمت‌هایی از کره زمین که به خشکی تبدیل شده‌اند برای انسان‌ها و گونه‌های گیاهی و جانوری حاصلخیز نیستند؛ بنابراین قابلیت استفاده ندارند و تنها سهم آب کره زمین کم شده است.
اگر خشکی‌های زمین افزایش پیدا کند چه اتفاقی می‌افتد؟
حال که متوجه شدیم چند درصد زمین خشکی است و روی کره زمین حدود ۴۰ درصد خشکی داریم، سؤال جدیدی مطرح می‌شود که اگر درصد خشکی بیشتر بود چه می‌شد؟ یا اگر درصد خشکی زمین بیشتر از آب‌ها بود و قضیه برعکس بود چه اتفاقی رخ می‌داد؟
در واقع اگر افزایش خشکی‌ها با همین روند ادامه پیدا کند و با تغییرهای آب‌وهوایی و اقلیمی، باز هم قسمت‌های بیشتری از کره زمین دچار خشکسالی و کم‌آبی شود چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا حیات گیاهان و جانوران به خطر می‌افتد؟ این موضوع برای انسان‌ها چه تأثیری دارد؟ در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم.
افزایش دمای زمین
در حقیقت آب‌ها روی کره زمین با جذب گرما، باعث خنک‌شدن زمین می‌شوند. وجود دریاها و اقیانوس‌ها باعث می‌شود تا دمای زمین متعادل باقی بماند. اگر درصد آب‌ها کمتر از خشکی باشد کره زمین به‌شدت گرم و شاید غیرقابل‌سکونت شود.
کاهش اکسیژن زمین
چیزی که کره زمین را برای انسان‌ها و سایر موجودات قابل‌سکونت کرده، وجود اکسیژن فراوان در سطح آن است. شاید برایتان سؤال باشد که اکسیژن چطور تولید می‌شود؟ آیا تمام اکسیژن را درختان و پوشش‌های گیاهی روی زمین تولید می‌کنند؟ واقعیت این است که گیاهان آبزی نقش به سزایی در تولید اکسیژن سطح زمین دارند. به همین واسطه اگر از درصد آب کره زمین کم شود، زمین با کمبود اکسیژن مواجه خواهد شد.
تغییر گونه‌های گیاهی و جانوری
با جابه‌جایی خشکی‌ها و آب‌های روی کره زمین و با وجود افزایش گرما و کاهش اکسیژن، گونه‌های جانوری و گیاهی کنونی به‌سختی می‌توانند دوام بیاورند و احتمالاً منقرض خواهند شد و گونه‌های دیگر و ناشناخته‌ای جای آن‌ها را می‌گیرند.
کمبود آب
وجود این‌همه منابع آبی روی کره زمین باعث حیات انسان‌ها و جانوران دیگر است. بدون آب امکان زندگی برای هیچ‌یک از جانوران وجود ندارد. همین حالا که درصد منابع آبی بیشتر از خشکی‌ها است، انسان‌ها با سوءمدیریت و ازبین‌بردن منابع آبی دچار مشکل شده‌اند.
درحال‌حاضر با وجود گازهای گلخانه‌‌ای، دچار کمبود بارش باران و برف هستیم و با توجه به اینکه منابع آبی در همه سطح کره زمین به‌صورت یکسان وجود ندارد، خیلی از کشورها دچار کمبود منابع آب هستند. ازاین‌رو، در آینده زندگی برای انسان‌ها، حیوانات و گیاهان بسیار سخت یا غیرممکن خواهد شد.
راه‌های زمینی بیشتر
افزایش خشکی‌های سطح کره زمین به معنای خشک‌شدن آب‌ها است. زمانی که آب دریاها و اقیانوس‌ها خشک شوند، سطح زمین بیشتر می‌شود. به‌این‌ترتیب در آینده امکان ساخت راه‌های زمینی برای انسان راحت‌تر می‌شود.
دیگر نیازی نیست که روی آب‌ها پل ساخته شود تا مسیرهای سخت و دشوار هموار شده و امکان ساخت مسیرها و جاده‌های زمینی مهیا شود. به‌جای آن می‌توان جاده‌های زمینی ساخت و عبورومرور انسان‌ها و حمل‌ونقل را آسان‌تر کرد.
جنگ بر سر منابع آب
با بیشترشدن خشکی‌ها منابع آب کم شده و از آنجایی‌که زندگی انسان‌ها به آب وابسته است، میان کشورها و دولت‌ها بر سر منابع آب جنگ شکل می‌گیرد. هر دولتی سعی می‌کند سهم بیشتری از منابع آب روی زمین و زیرزمین را به خود اختصاص دهد.
به‌این‌ترتیب ساخت سدهای زیاد و غیراصولی برای حفظ آب‌ها در سرزمین خود و جلوگیری از رسیدن آب رودخانه‌ها به کشورهای دیگر، از جمله کارهایی است که دولت‌ها در چنین شرایطی انجام می‌دهند.
کشور ما ایران چه سهمی از خشکی‌های کره زمین دارد؟
مساحت ایران ۱۶۳۲۲۱۰ کیلومتر مربع است. ایران کشوری کوهستانی و نیمه خشک محسوب شده که بیابان‌ها و دشت‌هایی در میانه خود دارد. نصف مساحت ایران را کوه‌ها تشکیل داده‌اند و یک چهارم آن را دشت‌ها و کمتر از یک چهارم دیگر یا حدود ۱۱ درصد آن را زمین‌های در درست کشت تشکیل می‌دهند.
از حدود ۴۰ درصد خشکی‌های سطح زمین، ایران چیزی حدود یک درصد خشکی‌ها را دارد. با این حال، همین میزان نیز دچار کم آبی شده و میزان بارش باران در ایران به شدت کاهش یافته که این موضوع زندگی را برای افراد سخت و دشوار کرده است.
تأثیر افزایش خشکی‌های کره زمین بر زندگی موجودات
هزاران میلیارد سال پیش، کره زمین از آب‌ها پوشیده شده و بستر دریاها و اقیانوس‌ها بود؛ اما به‌مرور زمان از میزان آب‌ها کم شده و بر درصد خشکی‌ها اضافه شده است تا کم‌کم زمین به مکانی برای زیستگاه موجودات مختلف و انسان‌ها تبدیل شد.
تا حدود سه دهه پیش در پاسخ به این سؤال که چند درصد زمین خشکی است؟ عدد تقریبی ۲۹ تا ۳۰ درصد بیان می‌شد. اما در اثر تخریب محیط‌زیست که توسط انسان‌ها صورت گرفته است، رفته‌رفته بر درصد خشکی‌های زمین اضافه شد. طوری که امروزه چیزی حدود ۴۰ درصد سطح کره زمین را خشکی‌ها تشکیل داده‌اند.
این موضوع، زندگی میلیاردها انسان را تهدید می‌کند. کمبود آب به معنای کاهش کشت و زمین‌های حاصلخیز است. به‌این‌ترتیب، مواد غذایی مورد نیاز انسان‌ها تأمین نمی‌شود و زندگی گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری با خطر مواجه خواهد شد.
مطلب قابل توجهی که دررابطه‌با خشک شدن زمین وجود دارد این است که با بروز خشکسالی در منطقه، قابلیت بازگشت به شرایط قبل از خشکسالی کاهش می‌یابد و در مواردی حتی ناممکن می‌شود. این به معنای تعریف جدید زندگی در زمین است؛ یعنی انسان‌ها باید با این شرایط کنار بیایند.
حداقل انتظاری که در این شرایط می‌توان داشت این است که انسان‌ها شرایط را بدتر نکرده و بر سرعت افزایش خشکسالی نیفزایند؛ چراکه زندگی میلیاردها انسان وابسته به آب است و شرایط زمین نشان‌دهنده آن است که اوضاع خوبی در پیش نیست.
