همدان و ارومیه، قطبهای یخبندان ایران: کاوش در دلایل سرمای بیسابقه ۱۳- درجه
به گزارش تیکاگو به نقل از سلام نو
به گزارش سلام نو، موج جدید سرمای فراگیر در کشور، بسیاری از مناطق ایران همچون همدان و ارومیه را تحت تاثیر قرار داده است. این پدیده جوی، علاوه بر بروز چالشهایی برای شهروندان، سوالاتی را درباره دلایل و پیامدهای این سرمای بیسابقه مطرح میکند.
همدان، شهری که به دلیل موقعیت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا، معمولاً زمستانهای سردی را تجربه میکند، این بار با دمای بسیار پایینتری مواجه شده است. نزدیکی به کوهستان الوند و قرار گرفتن در یک منطقه کوهستانی، از عوامل اصلی تأثیرگذار بر اقلیم سرد این استان است. در زمستان، تودههای هوای سرد قطبی و سیبری به راحتی میتوانند به این منطقه نفوذ کرده و باعث افت شدید دما شوند. همچنین، پدیده وارونگی دما که در شبهای آرام و بدون باد رخ میدهد، میتواند منجر به حبس هوای سرد در نزدیکی سطح زمین و کاهش بیشتر دما شود.
ارومیه نیز که در شمال غرب کشور و در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد، همواره با زمستانهای سخت و پربرف شناخته میشود. عامل اصلی سرمای شدید در این منطقه، علاوه بر ارتفاع و نزدیکی به کوهها، تأثیر مستقیم تودههای هوای سرد شمالی و غربی است که از عرضهای بالاتر وارد کشور میشوند. این تودهها، با خود رطوبت و سرمای زیادی را به همراه میآورند که در ترکیب با توپوگرافی منطقه، بارش برف سنگین و افت دما را به دنبال دارد. دریاچه ارومیه نیز، با وجود کاهش وسعت، همچنان میتواند بر تعدیل دما در فصول گرم و تشدید سرمای زمستان تاثیرگذار باشد.
مقایسه این دو شهر نشان میدهد که هر دو به دلایل مشابهی از جمله موقعیت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و قرار گرفتن در مسیر تودههای هوای سرد، مستعد تجربه چنین دماهای پایینی هستند. این پدیده نه تنها زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه میتواند به زیرساختها، کشاورزی و سیستمهای انرژی نیز آسیب برساند. قطعی آب و برق، یخزدگی لولهها و مشکلات تردد، از جمله پیامدهای مستقیم این سرمای شدید است.
در چنین شرایطی، آمادگی و مدیریت بحران از اهمیت ویژهای برخوردار است. سازمانهای امدادی و خدماتی باید تمهیدات لازم را برای مقابله با پیامدهای ناشی از یخبندان شدید بیندیشند. ارائه هشدارهای به موقع به مردم، تأمین سوخت و انرژی کافی، باز نگه داشتن مسیرهای ارتباطی و آمادهباش مراکز درمانی، از جمله اقداماتی است که میتواند از شدت خسارات بکاهد.
برای شهروندان نیز رعایت نکات ایمنی و مصرف بهینه انرژی ضروری است. عایقبندی مناسب منازل، بررسی سیستمهای گرمایشی، پوشیدن لباسهای گرم و پرهیز از سفرهای غیرضروری، میتواند به حفظ سلامت و کاهش هزینهها کمک کند. همچنین، توجه به وضعیت سالمندان، کودکان و افراد آسیبپذیر در برابر سرما، از مسئولیتهای اجتماعی در چنین شرایطی محسوب میشود.
کارشناسان هواشناسی پیشبینی میکنند که این موج سرما ممکن است برای چند روز دیگر نیز ادامه داشته باشد. بنابراین، مسئولان و مردم باید با همکاری و رعایت توصیهها، این دوره از سرمای شدید را با حداقل آسیب پشت سر بگذارند. بررسی دقیقتر الگوهای آب و هوایی و پیشبینیهای بلندمدت میتواند به برنامهریزی بهتر برای مواجهه با چنین پدیدههایی در آینده کمک کند. این رویداد، بار دیگر اهمیت توجه به تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن بر الگوهای آب و هوایی منطقهای را یادآور میشود.
تأثیرات این سرمای بیسابقه تنها به مشکلات کوتاهمدت محدود نمیشود. بخش کشاورزی، به ویژه در مناطقی که محصولات آنها نسبت به یخبندان حساس هستند، ممکن است با خسارات قابل توجهی روبرو شود. درختان میوه و محصولات زراعی که در مراحل حساس رشد قرار دارند، در معرض خطر سرمازدگی قرار میگیرند که این امر میتواند منجر به کاهش عملکرد و ضررهای اقتصادی برای کشاورزان شود. از این رو، بیمه محصولات کشاورزی و ارائه حمایتهای دولتی در چنین شرایطی، اهمیت دوچندانی پیدا میکند.
همچنین، سیستمهای حمل و نقل نیز با چالشهای جدی مواجه میشوند. یخبندان جادهها و معابر، علاوه بر افزایش خطر تصادفات، میتواند به کندی حرکت وسایل نقلیه و اخلال در زنجیره تأمین کالاها منجر شود. فرودگاهها و ایستگاههای راهآهن نیز ممکن است با تأخیر یا لغو پروازها و قطارها روبرو شوند که این امر مشکلات زیادی را برای مسافران ایجاد میکند. استفاده از نمکپاشی و شنپاشی در جادهها و معابر اصلی، از جمله اقدامات ضروری برای حفظ ایمنی و روانی ترافیک است.
در نهایت، این پدیده جوی، فرصتی است برای بازنگری در برنامهریزیهای شهری و روستایی. طراحی ساختمانها با در نظر گرفتن عایقبندی بهتر، استفاده از سیستمهای گرمایشی کارآمدتر و مقاومسازی زیرساختها در برابر دماهای بسیار پایین، میتواند به کاهش آسیبپذیری در برابر سرمای شدید کمک کند. این اقدامات نه تنها در مواجهه با شرایط اضطراری مفید هستند، بلکه در بلندمدت نیز به صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش اثرات زیستمحیطی منجر خواهند شد.
منبع: ایسنا/
