به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، در دنیای امروز، تعاریف سنتی از نقش‌های زن و مرد تحت تأثیر جریان‌های مدرن تغییر کرده است. بسیاری تلاش می‌کنند با تأکید بر برابری جنسیتی، این دو جنس را در یک مسیر رقابتی قرار دهند. اما آنچه کمتر به آن پرداخته شده، توجه به تفاوت‌های زنانه و مردانه است که از منظر دین اسلام و مبانی فرهنگی ما، می‌تواند پایه‌گذار یک جامعه پویا باشد.
بنابر روایت شبستان، در این گزارش، تلاش می‌شود ضمن بررسی جایگاه زنان در نقش‌های اجتماعی، به نقش‌های اصیل و توانمندی‌های ویژه آنان در خانواده و اجتماع بپردازیم.
جایگاه زن در نگاه اسلام
در تفکر اسلامی، زنان و مردان از ارزش انسانی برابر برخوردارند، اما مسئولیت‌ها و توانمندی‌های متفاوتی دارند. زن به‌عنوان ستون خانواده، از ویژگی‌هایی برخوردار است که او را برای نقش مادری، همسری و مدیریت خانواده مناسب می‌سازد. مردان نیز با ویژگی‌های فیزیکی و روانی خاص خود، بیشتر در عرصه‌های سخت‌افزاری و تأمین معاش توانمندند.
بررسی چالش رقابت با مردان
در سال‌های اخیر، برخی جریان‌های فکری، زنان را به رقابت با مردان در نقش‌های اجتماعی و شغلی فراخوانده‌اند. این امر گاه سبب شده است که زنان از ارزش‌ها و توانمندی‌های ذاتی خود غافل شوند. رقابت با مردان در عرصه‌هایی که نیازمند ویژگی‌های مردانه است، گاه نه‌تنها به رشد زنان منجر نشده، بلکه آنان را با فشارهای روحی و جسمی مواجه کرده است.
توانمندی‌های زنانه راهی به سوی تعالی
زنان دارای توانمندی‌های منحصربه‌فردی هستند که نباید آن‌ها را با معیارهای مردانه سنجید. مادری و تربیت نسل آینده، نقشی است که تنها زنان می‌توانند به بهترین شکل ایفا کنند. در این میان، مدیریت خانواده نیز نیازمند حس همدلی، صبر و قدرت ارتباطی بالاست که از ویژگی‌های ذاتی زنان محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام حیدری، کارشناس مسائل خانواده، در این خصوص می‌گوید: اسلام هیچ‌گاه زن را از نقش‌های اجتماعی منع نکرده است، اما به زنان توصیه کرده که در نقش‌های متناسب با توانمندی‌های خود فعالیت کنند. ارزش زن در اسلام تنها در نقش مادری و همسری نیست، بلکه این نقش‌ها در کنار فعالیت‌های اجتماعی، او را به کمال نزدیک‌تر می‌کند. امروز زنان می‌توانند با تربیت فرزندان صالح و تأثیرگذار، نسلی آینده‌ساز پرورش دهند که از نظر اجتماعی و فرهنگی، جامعه را به سمت تعالی ببرند.
موسوی، پژوهشگر حوزه زن و خانواده، می‌افزاید: جریان‌های غربی تلاش کرده‌اند نقش‌های زنانه را به‌عنوان نقشی فرودست جلوه دهند. اما حقیقت این است که زن با توانمندی‌های خود، می‌تواند در نقش مادری و همسری تأثیراتی عمیق‌تر از نقش‌های ظاهری در جامعه بگذارد. برای مثال، مادری که فرزند خود را به‌درستی تربیت می‌کند، در واقع معلمی است که پایه‌های جامعه فردا را می‌سازد. توجه به تفاوت‌های زنانه و مردانه، نه‌تنها محدودیت نیست، بلکه راهی برای درک بهتر مسئولیت‌ها و استفاده از ظرفیت‌های هر جنس است.
راهکارهای تقویت نقش‌آفرینی زنانه
آموزش مهارت‌های زنانه: از طریق کارگاه‌ها و آموزش‌های خانواده‌محور می‌توان نقش‌های مادری و همسری را تقویت کرد.
تأکید بر نقش معنوی زنان: زنانی که به نقش‌های الهی خود ایمان داشته باشند، بهتر می‌توانند در خانواده و اجتماع تأثیر بگذارند.
تسهیل‌گری در حوزه شغلی و اجتماعی: فراهم کردن شرایط شغلی متناسب با ویژگی‌های زنان می‌تواند از فشارهای وارده به آنان بکاهد.
زن و مرد، هر دو از منظر دین اسلام و مبانی انسانی دارای ارزش‌های برابرند، اما این برابری به معنای یکسان بودن وظایف و نقش‌ها نیست. هر کدام با ویژگی‌ها و توانمندی‌های منحصربه‌فرد خود، مسئولیت‌هایی را بر عهده دارند که در کنار یکدیگر، تعادل و پیشرفت جامعه را ممکن می‌سازد. تفاوت‌های زنانه و مردانه، نه‌تنها مانع رشد نیست، بلکه راهی برای شناخت بهتر ظرفیت‌های هر جنس است. زنان با بهره‌گیری از ویژگی‌های ذاتی خود می‌توانند نقش‌هایی ایفا کنند که هیچ جایگزینی برای آن‌ها وجود ندارد.
در سال‌های اخیر، جریان‌هایی تلاش کرده‌اند زنان را از هویت اصیل و توانمندی‌های خود دور کنند و آنان را به رقابت با مردان در عرصه‌های ناآشنا بکشانند. این نگاه، گاه زنان را از ارزش‌های الهی و اجتماعی‌شان جدا کرده و فشارهای جسمی و روحی بی‌موردی را بر آنان تحمیل کرده است. اما آنچه اهمیت دارد، بازگشت به هویت اصیل زنانه و پذیرش نقش‌هایی است که زنان را در خانواده و جامعه به جایگاهی تأثیرگذارتر می‌رساند.
در نهایت، زنان می‌توانند با پذیرش توانمندی‌های خود در نقش‌های خانواده‌محور مانند مادری، همسری و تربیت نسل آینده، جامعه‌ای پایدار و آینده‌ساز بنا کنند. در کنار این نقش‌ها، مشارکت اجتماعی و شغلی در حوزه‌هایی که متناسب با ویژگی‌های زنانه باشد، می‌تواند جایگاه آنان را در جامعه تقویت کند. این نگرش، نه‌تنها از جایگاه زنان نمی‌کاهد، بلکه با تأکید بر توانایی‌های آنان، مسیری برای تعالی فردی و اجتماعی فراهم می‌کند.
