مقایسه توان رزمی سوخو ۳۵ ایران و اف ۱۵ اسرائیل
به گزارش تیکاگو به نقل از اقتصاد آنلاین
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از بیت ران، در هفتههای اخیر، گزارشهایی به نقل از منابع اوکراینی در فضای رسانهای منتشر شده که مدعیاند روند تحویل جنگندههای سوخو ۳۵ به ایران آغاز شده یا دستکم در مرحله نهایی قرار دارد. حالا اگر این اتفاق رخ دهد، سوخو ۳۵ ایران در برابر اف ۱۵ اسرائیل؛ کدام یک برتر است؟
در حالی که سالهاست شایعات درباره تحویل احتمالی سوخو-۳۵ به ایران مطرح میشود، گزارشهای جدید نشان میدهند که این معامله اکنون ممکن است در مرحله اجرا قرار داشته باشد.
طبق گزارش رسانه «یونایتد ۲۴ مدیا»، مسکو بهطور مخفیانه ساخت جنگندههای سوخو-۳۵ — که ناتو آن را با نام «فلانکر-ای» (Flanker-E) میشناسد — برای ایران کرده است.
این رسانه اسنادی منتشر کرده که ادعا میکند بدنه این جنگندهها در چند کارخانه هوانوردی روسیه، از جمله «کارخانه هوانوردی یوری گاگارین کومسومولسک-آن-آمور»، «شرکت تحقیقاتی و تولیدی زِوزدا» و «شرکت یاکوولف» در حال تولید هستند.
انتشار این خبر پس از افشای اسناد داخلی شرکت دولتی صنایع دفاعی روسیه، «روستک»، در ماه اکتبر صورت گرفت؛ اسنادی که جزئیات یک قرارداد تسلیحاتی ۶.۵ میلیارد دلاری برای فروش ۴۸ فروند سوخو-۳۵ به ایران در آینده نزدیک را شرح میداد.
سهم جنگندهها در حمله اخیر اسرائیل و اف ۱۵ اسرائیل
بررسی حمله اخیر اسرائیل به اهدافی در داخل ایران نشان میدهد که تنها حدود ۴۰ درصد عملیات بهطور مستقیم توسط جنگندههای سرنشیندار انجام شده و بخش عمده مأموریتها بر عهده پهپادها و مهمات دورایستا بوده است.
در همین سهم محدود جنگندهها نیز، اف ۱۵ اسرائیلی نقش پررنگتری نسبت به سایر هواپیماها ایفا کرده؛ موضوعی که بار دیگر جایگاه این جنگنده را بهعنوان ستون فقرات عملیاتهای دوربرد نیروی هوایی اسرائیل برجسته میکند.
جنگندههای اف ۳۵ به دلیل مشکل مخازن سوخت کمترین عملیات را انجام دادهاند. پس احتمالا خریدهای ایران بیشتر روی نقاط قوت اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه خواهد بود.
استفاده اف ۳۵ از مخازن سوخت برای حمله به ایران، برتری اصلی آنها در زمینه رادارگریزی را از بین میبرد و مشکلات ذاتی آنها مانند قدرت مانور کمتر نسبت به اف ۱۵ و اف ۱۶ را نمایان میکند.
سوخو ۳۵؛ قدرت خام و مانورپذیری بالا
سوخو ۳۵ یک جنگنده سنگین، دوموتوره و نسل ۴.۵ است که با تمرکز بر برتری هوایی و توان انجام مأموریتهای متنوع طراحی شده است.
مهمترین ویژگیهای آن عبارتاند از:
سرعت بیش از ۲.۲ ماخ
رادار بردبلند با توان رهگیری همزمان چندین هدف
سامانه جستوجوی فروسرخ برای کشف اهداف بدون اتکا به رادار
موتورهای مجهز به تغییر بردار رانش که مانورپذیری استثنایی در نبرد نزدیک ایجاد میکنند
ظرفیت بالای حمل موشکهای دوربرد هوابههوا و تسلیحات متنوع هوابهزمین
در صورت عملیشدن تحویل، سوخو ۳۵ میتواند پیشرفتهترین جنگنده سرنشیندار نیروی هوایی ایران باشد و بهویژه در نبردهای نزدیک، مزیتهایی ملموس ایجاد کند.
اف ۱۵ اسرائیل؛ برتری مبتنی بر سیستم
در سوی دیگر میدان، اف ۱۵ اسرائیلی – بهویژه نسخه F-۱۵I – قرار دارد؛ جنگندهای که علیرغم قدمت طراحی، با نوسازیهای گسترده همچنان یکی از مؤثرترین پلتفرمهای رزمی منطقه است.
نقاط قوت اصلی اف ۱۵ اسرائیل شامل:
برد عملیاتی بسیار بلند برای حملات عمقی
توان حمل حجم بالایی از مهمات و سلاحهای دورایستا
سامانههای جنگ الکترونیک و ناوبری بومی و پیشرفته
یکپارچگی کامل با شبکه اطلاعاتی، هشدار زودهنگام و فرماندهی
تجربه عملیاتی گسترده در مأموریتهای واقعی
اف ۱۵ برای اسرائیل نه فقط یک جنگنده، بلکه جزئی از یک سیستم رزمی شبکهمحور است که کارایی آن فراتر از مشخصات فنی هواپیما تعریف میشود.
مقایسه مستقیم؛ سوخو ۳۵ یا اف ۱۵؟
معیار
سوخو ۳۵ ایران
اف ۱۵ اسرائیل
نوع مأموریت
برتری هوایی و چندمنظوره
حمله عمقی و چندمنظوره
مانورپذیری
بسیار بالا (ابرچابک)
بالا اما کلاسیکتر
رادار
بسیار قدرتمند و بردبلند
پیشرفته و شبکهمحور
جنگ الکترونیک
قوی اما مستقلتر
بسیار پیشرفته و یکپارچه
برد و مداومت
بالا
بسیار بالا
تجربه رزمی
بالا
گسترده
برد رادار؛ عدد خام مهم است
سوخو ۳۵
رادار: Irbis-E (PESA پرقدرت)
برد کشف:
۳۵۰ تا ۴۰۰ کیلومتر برای اهداف بزرگ
۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر برای یک جنگنده در ابعاد اف ۱۵
توان خروجی بسیار بالا (یکی از قویترین رادارهای نصبشده روی جنگندههای نسل ۴.۵)
اف ۱۵ اسرائیل (نسخههای ارتقایافته)
رادار: AESA پیشرفته
برد کشف:
معمولاً ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر برای اهداف جنگندهای
در شرایط ایدهآل کمی بیشتر
اگر فقط رادار هواپیماها را مقایسه کنیم سوخو ۳۵ زودتر اف ۱۵ را میبیند
نبرد BVR فقط با این دو جنگنده؛ چه میشود؟
۱: کشف هدف
سوخو ۳۵ به دلیل توان خروجی بالاتر رادار، ترکیب رادار با IRST، احتمالاً اولین کشف را انجام میدهد.
۲: شلیک
سوخو ۳۵ میتواند زودتر وارد فاز شلیک شود.
اف ۱۵ هنوز شانس دارد، اما دومین واکنشکننده است.
۳: بقا
اف ۱۵ مزیتهایی دارد:
سامانههای جنگ الکترونیک بسیار بالغ
مانور انرژی خوب در سرعتهای بالا، اما در BVR خالص، ابتکار عمل با سوخو ۳۵ است.
نبرد نزدیک (Dogfight)
عامل
برتری
مانورپذیری
سوخو ۳۵
بردار رانش
سوخو ۳۵
کنترل در سرعت کم
سوخو ۳۵
طراحی برای داگفایت
سوخو ۳۵
اگر نبرد به فاصله نزدیک برسد سوخو ۳۵ بهطور محسوسی دست بالا را دارد. در زمینه مانور هوایی سوخو ۳۵ برترین جنگنده جهان است و حتی نسبت به اف ۲۲ برتری دارد.
مقایسه موشکهای دوربرد سوخو ۳۵ و اف ۱۵
موشکهای سوخو ۳۵
R-۳۷M
نوع: موشک هوابههوا بسیار دوربرد
برد اعلامی: حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر (وابسته به ارتفاع و سرعت پرتاب)
سرعت: تا حدود ماخ ۶
هدایت:
هدایت اینرسی + بهروزرسانی میانی
فاز نهایی با جستجوگر راداری فعال
هدف اصلی طراحی:
هواپیماهای بزرگ (آواکس، تانکر، بمبافکن).
اما قابل استفاده علیه جنگندهها نیز هست
نقطه قوت:
برد بسیار بالا
سرعت زیاد → زمان واکنش کم برای هدف
محدودیت:
ابعاد بزرگ
کارایی بالاتر علیه اهداف کممانور نسبت به داگفایت
R-۷۷M
نوع: موشک میانبرد/دوربرد مدرن
برد اعلامی: حدود ۱۶۰ تا ۲۰۰ کیلومتر
سرعت: حدود ماخ ۴
هدایت:
رادار فعال (نسخه جدید با آنتن AESA کوچک)
طراحی:
مخصوص نبرد با جنگندهها
مانورپذیری بهتر نسبت به R-۳۷M
نقطه قوت:
توازن بین برد، مانور و دقت
مناسب BVR واقعی علیه اهداف مانورپذیر
یک از سه موشک برتر هوایی در این نوع در جهان است.
موشکهای اف ۱۵
AIM-۱۲۰C / AIM-۱۲۰D (AMRAAM)
نوع: موشک هوابههوا میانبرد/دوربرد
برد اعلامی:
AIM-۱۲۰C: حدود ۱۰۰–۱۲۰ کیلومتر
AIM-۱۲۰D: حدود ۱۶۰–۱۸۰ کیلومتر
سرعت: حدود ماخ ۴
هدایت:
اینرسی + لینک داده
جستجوگر راداری فعال در فاز نهایی
نقطه قوت:
دقت بالا
قابلیت شلیک «بزن و فراموش کن»
تجربه عملیاتی زیاد
محدودیت:
برد کمتر نسبت به R-۳۷M
انرژی کمتر در فاز پایانی در درگیریهای بسیار دور
مقایسه مستقیم موشکها
ویژگی
R-37M
R-77M
AIM-120D
برد بیشینه
بسیار بالا (۲۰۰–۳۰۰ km)
بالا (۱۶۰–۲۰۰ km)
بالا (۱۶۰–۱۸۰ km)
سرعت
بسیار زیاد (ماخ ۶)
ماخ ۴
ماخ ۴
هدف ایدهآل
اهداف بزرگ / دور
جنگندهها
جنگندهها
مانورپذیری
متوسط
بالا
بالا
تجربه رزمی
بالا
بالا
گسترده
تهدید در BVR
بسیار زیاد در فاصله دور
زیاد
زیاد
قدرت اصلی نبرد
سوخو ۳۵ با ترکیب R-۳۷M + R-۷۷M:
دامنه درگیری گستردهتری دارد
میتواند از فاصله دورتری تهدید ایجاد کند
در آغاز درگیری BVR دست بازتری دارد
اف ۱۵ با AIM-۱۲۰D:
برد کمتر از R-۳۷M، اما همسطح R-۷۷M
دقت و قابلیت اطمینان بالا
کارایی اثباتشده در نبردهای واقعی
از نظر برد و انرژی اولیه، موشکهای سوخو ۳۵ (بهویژه R-۳۷M) برتری دارند. از نظر بلوغ عملیاتی و اطمینان عملکرد، موشکهای اف ۱۵ مزیت دارند، اما هیچکدام «برنده مطلق» نیستند؛ نوع هدف، فاصله درگیری، ارتفاع، سرعت پرتاب و تاکتیک تعیینکننده نتیجه نهایی است.
شبیهسازی نبرد BVR
سوخو ۳۵ ایران در برابر اف ۱۵ اسرائیل
ارتفاع پرواز: ۱۲–۱۴ کیلومتر
سرعت: هر دو نزدیک به ماخ ۱٫۳
فاصله اولیه: حدود ۳۰۰ کیلومتر
هر دو خلبان آموزشدیده و آماده نبرد
جنگ الکترونیک فعال در هر دو طرف
۱: کشف هدف
سوخو ۳۵ با رادار پرقدرت و IRST:
اف ۱۵ را در فاصلهای حدود ۲۲۰–۲۵۰ کیلومتر کشف میکند.
اف ۱۵:
سوخو ۳۵ را کمی دیرتر، حدود ۱۸۰–۲۲۰ کیلومتر شناسایی میکند.
ابتکار عمل اولیه در این مرحله با سوخو ۳۵ است.
۲: شلیک نخست (Opening Shot)
گزینه سوخو ۳۵:
شلیک R-۳۷M در فاصله حدود ۲۰۰–۲۲۰ کیلومتر
هدف:
وادار کردن اف ۱۵ به مانور دفاعی
شکستن آرایش و انرژی دشمن
احتمال اصابت مستقیم: پایین تا متوسط
اما:
تهدید بسیار جدی
زمان واکنش کوتاه برای اف ۱۵
واکنش اف ۱۵:
مانور دفاعی + جنگ الکترونیک
کاهش سرعت و ارتفاع
تلاش برای خروج از منطقه بهینه موشک
در این مرحله، حتی اگر R-۳۷M اصابت نکند، اف ۱۵ ابتکار تاکتیکی را از دست میدهد.
۳: پاسخ اف ۱۵
پس از کاهش فاصله به حدود ۱۵۰–۱۷۰ کیلومتر
اف ۱۵ یک یا دو فروند AIM-۱۲۰D شلیک میکند.
ویژگی این مرحله:
AIM-۱۲۰D:
مانورپذیرتر از R-۳۷M
مناسبتر برای شکار جنگنده
اما:
سوخو ۳۵ هنوز انرژی و ارتفاع خوبی دارد
۴: نبرد متقاطع موشکی
در این نقطه:
سوخو ۳۵ میتواند:
یک R-۷۷M شلیک کند
یا فاصله را حفظ کرده و دوباره BVR را مدیریت کند
وضعیت دو طرف:
هر دو تحت تهدید موشک هستند
هر دو در حال مانور شدید
مصرف سریع انرژی و سوخت
این مرحله خطرناکترین فاز برای هر دو است.
۵: نتیجه محتمل (نه قطعی)
سناریوهای ممکن:
۱: عقبنشینی متقابل
هر دو جنگنده با مانور و ECM از موشکها جان سالم به در میبرند
نبرد بدون برنده پایان مییابد
۲: آسیب، اما نه انهدام
یکی از موشکها به نزدیکی هدف میرسد
آسیب رادار، موتور یا سامانهها
جنگنده مجبور به ترک میدان میشود
۳: درگیری به فاصله نزدیک
اگر هر دو زنده بمانند و فاصله کم شود:
نبرد وارد Dogfight میشود
در این حالت:
سوخو ۳۵ شانس بالاتری دارد
برنده نهایی کیست؟
سوخو ۳۵:
برد درگیری بیشتر
شلیک زودتر
فشار اولیه شدید با R-۳۷M
اف ۱۵:
موشک مطمئنتر برای شکار جنگنده
سامانههای دفاعی بالغ
بقاپذیری بالا
در نبرد BVR خالص.
سوخو ۳۵ ابتکار عمل را آغاز میکند.
اما اف ۱۵ توان بقا و پاسخ مؤثر دارد
هیچ نتیجه قطعی وجود ندارد.
این نبرد بیشتر به مدیریت انرژی، تصمیم خلبان و زمانبندی شلیک وابسته است تا برتری مطلق یک موشک یا یک هواپیما.
در نبرد دوربرد (BVR):
هر دو جنگنده از رادارهای قدرتمند و موشکهای میانبرد و دوربرد استفاده میکنند. در این شرایط، شناسایی زودتر، کیفیت خلبانی، مدیریت انرژی و جنگ الکترونیک تعیینکننده خواهد بود و نمیتوان برنده قطعی را صرفاً بر اساس مشخصات فنی معرفی کرد.
در نبرد نزدیک (Dogfight):
سوخو ۳۵ بهواسطه مانورپذیری بالاتر و موتورهای بردار رانش، شانس بیشتری برای کسب موقعیت برتر دارد؛ هرچند اف ۱۵ نیز همچنان جنگندهای توانمند و خطرناک باقی میماند.
بازی عوض میشود؟
در یک مقایسه بیطرفانه و محدود به فقط سوخو ۳۵ و اف ۱۵، نمیتوان برتری مطلقی برای یکی از آنها قائل شد.
سوخو ۳۵ از نظر مانورپذیری و نبرد هوایی مستقیم مزیتهایی دارد، در حالی که اف ۱۵ در مأموریتهای دوربرد، حمل تسلیحات سنگین و پایداری عملیاتی برتری نشان میدهد.
در نهایت، نتیجه هر رویارویی واقعی بیش از آنکه به نام جنگنده وابسته باشد، به سناریوی نبرد، آموزش خلبان، تاکتیکها و شرایط عملیاتی بستگی خواهد داشت.
