دایناسورها بیش از ۶۰ میلیون سال پیش بر روی زمین می‌زیستند و دانشمندان تاکنون اطلاعات زیادی درباره رژیم غذایی، شکل ظاهری و نحوه انقراض این موجودات شگفت‌انگیز به دست آورده‌اند. اما یکی از جنبه‌های رازآلود زندگی آن‌ها، نحوه جفتگیری است. درحالی‌که شواهد مستقیم از این فرایند در دست نیست، دانشمندان با تحلیل رفتارهای پرندگان و خزندگان امروزی و بررسی آثار فسیلی، اطلاعاتی درباره این موضوع ارائه کرده‌اند.
مشابهت جفتگیری دایناسورها با پستانداران و پرندگان
رایلی بلک، دیرین‌شناس آمریکایی، معتقد است که دایناسورها احتمالاً مانند پستانداران امروزی جفتگیری می‌کردند. او در مقاله‌ای برای مجله اسمیتسونیان می‌نویسد که نرها به احتمال زیاد با قرار گرفتن پشت ماده‌ها، فرآیند جفتگیری را انجام می‌دادند. این نظریه بر اساس شباهت‌های دایناسورها با پرندگان و کروکودیل‌ها استوار است، چراکه این موجودات امروزی به نوعی بازماندگان دایناسورها محسوب می‌شوند.
بااین‌حال، گونه‌هایی مانند استگوسورها (Stegosaurus) که دم‌های خاردار و زره‌دار داشتند، احتمالاً برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی به روش‌های خلاقانه‌تری روی می‌آوردند. به گفته رایلی بلک، این گونه‌ها ممکن است جفتگیری را در حالی که روی زمین دراز کشیده بودند و شکم به شکم بودند، انجام داده باشند.
آیا شواهد فسیلی از جفتگیری دایناسورها وجود دارد؟
یکی از دلایلی که جفتگیری دایناسورها همچنان مرموز باقی مانده، این است که اندام‌های تولیدمثل در فسیل‌ها به ندرت حفظ می‌شوند. همچنین تاکنون هیچ فسیلی از دایناسورهایی که هنگام جفتگیری از دنیا رفته باشند، پیدا نشده است. بااین‌حال، دانشمندان با بررسی آثار باقی‌مانده از رفتارهای آن‌ها، به نتایج جالبی دست یافته‌اند.
در سال ۲۰۱۶، محققان آثاری از «محل‌های جفتگیری» دایناسورها را در کلرادوی غربی کشف کردند. این منطقه شامل خراش‌هایی بود که دایناسورها با چنگال‌های پای خود روی زمین ایجاد کرده بودند. به نظر می‌رسد که این رفتار، مشابه رفتار پرندگان امروزی، نوعی نمایش برای جذب جنس مخالف محسوب می‌شده است.
دایناسورها برای جفتگیری احتمالاً ابتدا نوعی رفتار خواستگاری انجام می‌دادند. این رفتار ممکن بود شامل حرکاتی مانند خراشیدن زمین یا اجرای حرکات هماهنگ شبیه به یک رقص باشد.
علاوه بر این، برخی گونه‌ها شاخ‌های بزرگ و رنگارنگ داشتند که می‌توانست توجه جنس مخالف را جلب کند. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که ظاهر و رفتار، نقش مهمی در فرآیند جفتگیری دایناسورها ایفا می‌کردند.
محدودیت‌های فیزیکی در جفتگیری دایناسورها
دایناسورهای عظیم‌الجثه، مانند ساروپودها (Sauropods)، که وزنشان گاهی به ۸۰ تن می‌رسید، احتمالاً در هنگام جفتگیری با چالش‌های زیادی روبه‌رو بودند. به گفته لوئیس ویلازون، جانورشناس، این دایناسورها باید فرآیند جفتگیری را بسیار سریع انجام می‌دادند تا از فشار بیش‌ازحد بر بدنشان جلوگیری کنند. برخی دانشمندان معتقدند که این موجودات ممکن است برای کاهش فشار غیر قابل کنترل از آب به عنوان پشتیبان استفاده کرده باشند.
مقایسه جثه انواع دایناسورها و یک انسان متوسط + ویدیو
امید به کشفیات جدید درباره رفتارهای جفتگیری دایناسورها
باوجود تمام شواهد و فرضیات، هنوز جنبه‌های ناشناخته زیادی درباره زندگی جنسی دایناسورها باقی مانده است. محققان امیدوارند در آینده فسیل‌هایی پیدا کنند که شواهد مستقیم‌تری از جفتگیری این موجودات ارائه دهد. رایلی بلک می‌گوید: «ردپاهای خاصی که نشان‌دهنده حرکات یا موقعیت جفتگیری باشند، می‌توانند رازهای بسیاری را آشکار کنند.»
