توقیف یک نفتکش خارجی به وسیله ایران؛ سایه تحولات ونزوئلا بر دریای عمان و خلیج فارس؟
به گزارش تیکاگو به نقل از اقتصاد آنلاین
به گزارش اقتصادآنلاین، این رخداد که با مصادره یک ابرنفتکش مرتبط با ایران در سواحل ونزوئلا به وسیله ایالات متحده همزمان شده، گمانهزنیها درباره اقدامات تلافیجویانه و پیامدهای ژئوپلیتیکی بر امنیت کشتیرانی در آبراههای حیاتی انرژی را تشدید کرده است.
بنابر گفتههای مجتبی قهرمانی، رئیس کل دادگستری هرمزگان، ضابطان قضایی این شناور را «به دلیل تخلفات متعدد دریانوردی و نقص مدارک قانونی مربوط به محموله» متوقف کردهاند. به گفته او، این کشتی «بدون مدارک دریانوردی در خصوص سفر و بارنامه محموله سوخت» در حرکت بوده و «همه سامانههای ناوبری و کمکناوبری خود را خاموش کرده بود».
روایت مقامهای قضایی؛ مبارزه با سرشبکههای قاچاق
گزارشها حاکی از آن است که کشتی توقیفشده حامل «شش میلیون لیتر گازوئیل قاچاق» بوده و ۱۸ خدمه آن که از اتباع هند، سریلانکا و بنگلادش هستند، هماکنون تحت نظر قرار دارند. پرونده قضایی این کشتی در دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان جاسک تشکیل و دستور تخلیه محموله صادر شده است.
محموله این نفتکش معادل ظرفیت «۲۰۰ لنج و ۲۰۰۰ خودروی نیسان» است، و علاوه بر قاچاق سازمانیافته، با اتهاماتی، چون «بیتوجهی به دستور توقف مأموران و فرار»، «عدم ارائه اسناد محموله»، «خاموش کردن رادار» و «تخریب عمدی تجهیزات کشتی در زمان توقیف» در ایران روبهرو شده است.
رئیس کل دادگستری هرمزگان تأکید کرد که در برخورد با قاچاق سوخت «هیچ خط قرمزی» وجود ندارد و اقدامات اخیر، «منابع مالی بخش خارجی» شبکههای قاچاق را با ضربات جدی مواجه کرده است.
سایه تحولات ونزوئلا و هشدار امبری
توقیف این نفتکش در آبهای ایران با تحولات بینالمللی همزمان شده است. اخیراً ایالات متحده از توقیف یک ابرنفتکش در سواحل ونزوئلا خبر داد که به ادعای مقامات آمریکایی، حامل نفت تحریمشده ایران بوده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ضمن تایید این خبر اعلام کرد که آمریکا امحموله این «بزرگترین نفتکش توقیفشده تاکنون» است و گفت که آمریکا محموله آن را برای خود نگه خواهد داشت.
در پی این اقدام، شرکت امنیت دریایی بریتانیایی «امبری» در بیانیهای مدعی شد که «احتمال دارد ایران در واکنش به این توقیف دست به اقدام تلافیجویانه بزند.»
معمای تالارا
در یک ماه اخیر رویدادهای مشابه حکایت از افزایش تنشها در آبهای خلیج فارس و دریای عمان داشته است. پیش از این نفتکشی نام تجاری «تالارا» پرچم جزایر مارشال از سوی ایران توقیف شده بود. در آن مقطع نیز سپاه اعلام کرد که نفتکش تالارا «با دستور مقام قضایی» و به دلیل «تخلفات و حمل بار غیرمجاز (۳۰ هزار تن مواد پتروشیمی)» توقیف شده است.
این نفتکش پس از توقیف محموله آن پس از چند روز آزاد شد.
رویارویی ژئوپلتیک یا مبارزه با قاچاق سوخت؟
اگرچه مقامات قضایی و نظامی ایران بر ماهیت فنی و حقوقی توقیفهای اخیر و ضرورت مبارزه با قاچاق سوخت و تخلفات دریانوردی تأکید دارند، اما تحلیلگران منطقهای و رسانههایی، چون رویترز، گاردین و الجزیره، این رخدادها را در چارچوب رویارویی ژئوپلیتیک ایران و غرب تفسیر میکنند.
تنگه هرمز و دریای عمان، مجرای عبور حدود ۲۰ درصد از نفت صادراتی جهان است. در شرایطی که تنشها در منطقه از دریای سرخ تا خلیج فارس افزایش یافته، هرگونه تغییر در وضعیت امنیتی این آبراهه، سیگنالی مستقیم به بازارهای انرژی و بازیگران بینالمللی محسوب میشود.
به نظر میرسد تهران با این اقدامات دو پیام همزمان صادر میکند. نخست نمایش کنترل کامل بر آبهای سرزمینی و عزم جدی برای مقابله با تاراج منابع ملی و قاچاق سوخت مد نظر تهران است.
چراکه اختلاف شدید قیمت سوخت در ایران با کشورهای همسایه، قاچاق سوخت را به تجارتی پرسود تبدیل کرده است.
به گفته مقامات، روزانه میلیونها لیتر سوخت از طریق لنجها و کشتیهای بزرگ از کشور خارج میشود. قوه قضاییه و سپاه پاسداران در سالهای اخیر با تغییر تاکتیک، تمرکز خود را از برخورد با قایقهای کوچک به شناسایی و انهدام سرشبکهها و توقیف کشتیهای بزرگ حامل سوخت قاچاق معطوف کردهاند.
اما سینگال دیگر این توقیفها میتواند ارسال این پیام به غرب باشد که سیاست فشار حداکثری و توقیف محمولههای نفتی ایران در نقاط دیگر جهان، هزینههای متقابلی در شریانهای حیاتی انرژی دارد.
در روزهای آینده، انتشار جزئیات بیشتر درباره هویت کشتی توقیفشده در جاسک، سرنوشت محموله و واکنشهای دیپلماتیک، تصویر روشنتری از وضعیت ارائه خواهد داد. در چنین شرایطی، بازار انرژی و خطوط کشتیرانی با حساسیت تحولات خلیج فارس را رصد میکنند.
