توصیه به والدین؛ نه دیکتاتور باشید، نه آسانگیر!
به گزارش تیکاگو به نقل ازسلامت نیوز
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،فرزندپروری یکی از بزرگترین چالشها و دغدغههای والدین است. همه پدر و مادرها میخواهند فرزندانی تربیت کنند که موفقیتهای زیادی در زندگی به دست بیاورند، اما موفقیت در این مسیر به انتخاب روشهای تربیتی صحیح بستگی دارد. برای انتخاب روش تربیت فرزند، هر والد با توجه به شخصیت خود و تجربیاتش، تصمیم میگیرد. اما آنچه که در این مسیر اهمیت دارد، آگاهی از پیامدهای هر نوع رویکرد تربیتی است که میتواند تأثیر عمیقی بر رشد روانی و رفتاری کودک داشته باشد.
سبکهای فرزندپروری چیست؟
مریم سلمانیان، متخصص روانشناسی بالینی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره سبکهای فرزندپروری و تأثیر آنها بر رفتار و رشد کودکان گفت: «در حوزه فرزندپروری، چندین سبک تربیتی وجود دارد که هر یک پیامدهای متفاوتی برای کودک دارند.» یکی از این سبکها سبک دیکتاتورمآبانه است که در آن والدین با رفتارهای تحکمی و بیمحابا با کودک برخورد میکنند و حق اظهار نظر و تصمیمگیری را از او میگیرند.
کودکانی که در چنین خانوادههایی رشد میکنند، اغلب با مشکلاتی مانند عزتنفس پایین، مشکلات ارتباطی و افزایش احتمال گوشهگیری مواجه میشوند. همچنین، این کودکان ممکن است در آینده در زمینههای اجتماعی و تصمیمگیری مشکلات جدی پیدا کنند.
سبکهای دیگر فرزندپروری:
در مقابل، سبک آسانگیرانه یا تساهلگرانه قرار دارد. در این سبک، والدین نظارت مؤثری بر رفتار کودک ندارند و او را آزاد میگذارند تا در بیشتر مواقع خود تصمیم بگیرد. این سبک نیز مشکلات خاص خود را دارد و ممکن است کاهش تمرکز، افت تحصیلی و آسیبپذیری بیشتر در برابر رفتارهای ناهنجار اجتماعی به همراه داشته باشد.
آسیبهای تنبیه بدنی و خشونت در فرزندپروری
سلمانیان در ادامه توضیح داد که در هر دو سبک دیکتاتورمآبانه و آسانگیرانه، ممکن است تنبیه بدنی یا برخوردهای کلامی خشن رخ دهد. این گونه رفتارها به جای اصلاح رفتار کودک، به تخریب رابطه عاطفی بین والدین و فرزندان منجر میشود. این تخریب میتواند زمینهساز مشکلات روانشناختی مانند اضطراب، افسردگی و رفتارهای پرخاشگرانه در کودک شود.
سبک فرزندپروری مقتدرانه: بهترین روش تربیت
متخصصان روانشناسی کودک، سبک فرزندپروری مقتدرانه را بهعنوان بهترین رویکرد برای تربیت کودکان توصیه میکنند. در این سبک، والدین نظارت منطقی و سختگیری منطقی دارند، اما در عین حال به فرزند خود اجازه میدهند نظراتش را ابراز کند و با او به شکل سازنده و مشارکتی تعامل میکنند.
این سبک کمک میکند تا کودک اعتماد به نفس بالا، مهارتهای تصمیمگیری و توانایی حل مسائل پیدا کند. همچنین، احتمال بروز بزهکاری و رفتارهای پرخطر در این کودکان به مراتب کمتر از دیگر سبکهاست. در این سبک، والدین بهعنوان حامی و مشاور برای فرزند عمل میکنند و در مسائل مختلف بهصورت منطقی و با استدلال، تصمیمگیری را به کودک میآموزند.
رابطه والدین و فرزند: کلید تربیت سالم
یکی از عوامل اصلی در تربیت سالم، رابطه والدین با فرزند است. رابطه ایمن و حمایتی بین والدین و کودک، به او کمک میکند تا احساس امنیت روانی داشته باشد و بتواند به راحتی مشکلات و نگرانیهای خود را با والدینش در میان بگذارد. در مقابل، رابطهای غیرایمن که در آن کودک احساس اضطراب، نگرانی یا بیاعتمادی میکند، میتواند به بروز مشکلات رفتاری و روانی منجر شود.
چگونه باید به کودکانی که پرخاشگری یا لجبازی دارند، برخورد کنیم؟
در خانوادههایی که کودک رفتارهای پرخاشگرانه یا لجبازانه نشان میدهد، بهطور معمول مشکل به نوع رابطه والدین و فرزند بازمیگردد. پرخاشگری و لجبازی ممکن است به دلیل احساس اضطراب و ناامنی روانی در کودک به وجود آید. در چنین شرایطی، برخوردهای خشن یا تنبیه بدنی فقط مشکل را تشدید میکند و رابطه والدین و فرزند را بیشتر تخریب میکند.
سلمانیان تاکید میکند که برای کاهش رفتارهای منفی، والدین باید رابطه عاطفی خود را با فرزند بهبود دهند و به جای تنبیه، با روشهایی مانند گفتوگو و همدلی اقدام کنند. این امر به تدریج موجب کاهش پرخاشگری و لجبازی در کودک میشود.
آسیبهای ناشی از اختلافنظر میان والدین
یک مشکل رایج در فرزندپروری، تناقض رفتارهای والدین است. زمانی که والدین در شیوههای تربیتی خود اختلاف دارند، این تناقض میتواند اضطراب و سردرگمی زیادی برای کودک ایجاد کند. در چنین شرایطی، کودک نمیداند باید به کدام والدین اعتماد کند و این میتواند به ناامنی روانی و اختلال در رشد شخصیتی او منجر شود.
چگونه والدین باید اطلاعات فرزندپروری را دریافت کنند؟
سلمانیان همچنین به والدین توصیه کرد که برای حل مشکلات تربیتی خود، به متخصصان مجرب در حوزه روانشناسی کودک و نوجوان مراجعه کنند. اطلاعات غیرعلمی که در فضای آنلاین منتشر میشود، میتواند به تربیت نادرست کودک منجر شود و در بعضی موارد، اثرات منفی و طولانیمدت به همراه داشته باشد.
در نهایت، برای تربیت فرزندانی سالم و موفق، والدین باید از سبکهای تربیتی منطقی و سازنده استفاده کنند. سبک مقتدرانه که در آن تعامل سازنده و نظارت منطقی وجود داشته باشد، به کودکان کمک میکند تا اعتماد به نفس بالایی پیدا کنند و در آینده نیز با مشکلات کمتری روبهرو شوند. بهعلاوه، ایجاد یک رابطه ایمن و محبتآمیز بین والدین و فرزند، میتواند در پیشگیری از بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی مؤثر باشد.
