افزایش نگرانکننده دیابت در جهان: تغییر سبک زندگی، عامل اصلی شیوع بیماری خاموش
به گزارش تیکاگو به نقل از سلام نو
به گزارش سلام نو، آمارها نشان میدهد که حدود ۱۱ درصد از جمعیت دنیا با این بیماری دست و پنجه نرم میکنند و این رقم در حال افزایش است. این افزایش نگرانکننده، عمدتاً به تغییرات گسترده در سبک زندگی افراد در دهههای اخیر نسبت داده میشود.
سبک زندگی مدرن با ویژگیهایی همچون کمتحرکی، رژیم غذایی نامناسب سرشار از فستفودها و غذاهای فرآوریشده، استرس مزمن و کمبود خواب، زمینهساز بروز بسیاری از بیماریهای غیرواگیر از جمله دیابت نوع ۲ است. این عوامل به مرور زمان بر عملکرد طبیعی بدن، به ویژه سیستم تنظیم قند خون، تأثیر منفی میگذارند و مقاومت به انسولین را افزایش میدهند.
دیابت چیست و چرا اهمیت دارد؟
دیابت بیماریای است که در آن بدن نمیتواند به درستی قند خون را تنظیم کند. این ناتوانی میتواند ناشی از کمبود تولید انسولین (دیابت نوع ۱) یا عدم توانایی بدن در استفاده موثر از انسولین تولید شده (دیابت نوع ۲) باشد. اگر دیابت به درستی مدیریت نشود، میتواند منجر به عوارض جدی و جبرانناپذیری شود که کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد.
عوارض دیابت شامل آسیب به چشمها (رتینوپاتی دیابتی که میتواند منجر به نابینایی شود)، کلیهها (نفروپاتی دیابتی که ممکن است به نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه منجر شود)، اعصاب (نوروپاتی دیابتی که باعث بیحسی، درد و ضعف در اندامها میشود)، قلب و عروق (افزایش خطر حملات قلبی و سکته مغزی) و زخمهای پا که در موارد شدید نیازمند قطع عضو هستند، میشود.
تغییر سبک زندگی و نقش آن در شیوع دیابت
یکی از مهمترین دلایل افزایش شیوع دیابت، تغییرات عمده در سبک زندگی افراد است. گسترش شهرنشینی، توسعه فناوری و مشاغل کمتحرک، باعث شده تا فعالیت بدنی روزانه افراد به حداقل برسد. از سوی دیگر، دسترسی آسان به غذاهای ناسالم و پرکالری، مصرف فستفودها و نوشیدنیهای شیرین را به شدت افزایش داده است.
این الگوهای غذایی نامناسب، در کنار کمبود فعالیت بدنی، منجر به افزایش وزن و چاقی در جامعه شده است. چاقی، به ویژه چاقی شکمی، به عنوان یک عامل خطر جدی برای دیابت نوع ۲ شناخته میشود. بافت چربی اضافی، به خصوص در ناحیه شکم، باعث اختلال در عملکرد انسولین و افزایش مقاومت به انسولین میشود.
راههای پیشگیری و مدیریت دیابت
با توجه به افزایش شیوع دیابت و عوارض جدی آن، لزوم اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه و مدیریتی مؤثر بیش از پیش احساس میشود. اصلیترین راهکارها در این زمینه، شامل تغییرات مثبت در سبک زندگی است.
اولین گام، اصلاح رژیم غذایی است. کاهش مصرف قندهای ساده، چربیهای اشباع و ترانس، و افزایش مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئینهای کمچرب، میتواند به کنترل قند خون و وزن کمک شایانی کند. انتخاب غذاهای تازه و طبیعی به جای غذاهای فرآوریشده، نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت دیابت دارد.
دومین گام، افزایش فعالیت بدنی است. حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی با شدت متوسط در طول هفته، مانند پیادهروی سریع، دوچرخهسواری یا شنا، میتواند حساسیت بدن به انسولین را بهبود بخشد و به کاهش وزن کمک کند. حتی تغییرات کوچک در فعالیتهای روزمره، مانند استفاده از پله به جای آسانسور یا پیادهروی تا محل کار، میتواند مفید باشد.
مدیریت استرس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. استرس مزمن میتواند بر هورمونهای بدن تأثیر بگذارد و منجر به افزایش قند خون شود. تکنیکهای کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و گذراندن وقت در طبیعت، میتواند در کنترل دیابت مؤثر باشد.
خواب کافی و با کیفیت نیز نقش مهمی در سلامت متابولیک ایفا میکند. کمبود خواب میتواند تعادل هورمونها را بر هم زده و مقاومت به انسولین را افزایش دهد. تلاش برای داشتن ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه، میتواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
اهمیت غربالگری و تشخیص زودهنگام
با توجه به اینکه دیابت در مراحل اولیه ممکن است علائم واضحی نداشته باشد، غربالگری منظم، به ویژه برای افراد در معرض خطر (افراد با سابقه خانوادگی دیابت، چاقی، فشار خون بالا یا کلسترول بالا)، از اهمیت بالایی برخوردار است. تشخیص زودهنگام دیابت، امکان شروع درمان و تغییرات سبک زندگی را فراهم میکند و از بروز عوارض جدی جلوگیری مینماید.
فوق تخصصان غدد درونریز و متابولیسم همواره بر اهمیت آموزش عمومی در خصوص دیابت و راههای پیشگیری از آن تأکید دارند. افزایش آگاهی جامعه در مورد عوامل خطر، علائم بیماری و اهمیت سبک زندگی سالم، میتواند نقش بسزایی در کاهش بار این بیماری بر دوش سیستمهای بهداشتی و درمانی ایفا کند.
در نهایت، مقابله با شیوع فزاینده دیابت نیازمند یک رویکرد جامع و چندوجهی است که شامل سیاستگذاریهای بهداشتی، آموزش عمومی، ارتقاء دسترسی به غذاهای سالم و تشویق به فعالیت بدنی باشد. هر فرد نیز با اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد سبک زندگی خود، میتواند نقش مهمی در حفظ سلامت و پیشگیری از این بیماری خاموش ایفا کند.
منبع: ایسنا/
