اعداد روی پلاک خودرو چه معنایی دارند؟
به گزارش تیکاگو به نقل ازگجت نیوز
ارسال شده توسط: پوریا هاشم پور 16 آذر 1404 ساعت 14:05
خیلیها تصور میکنند اعداد روی پلاک خودرو اتفاقی هستند؛ اما هر رقم جایگاهی مشخص دارد و به عنوان شناسنامه ماشین محسوب میشوند.
پلاک خودروهای شخصی در ایران با قالبی کاملاً استاندارد طراحی میشوند و با ترکیبی از چند رقم و یک حرف فارسی در کنار هم، شناسه منحصربهفرد هر خودرو را تشکیل میدهند. هرکدام از این بخشها معنا و کارکرد خاص خود را دارند. بخش عددی معمولاً شامل چند رقم متوالی است که با حروف الفبا ترکیب میشود تا امکان صدور گسترده و بدون تداخل برای میلیونها وسیله نقلیه فراهم گردد. در این بخش از اخبار خودرو بررسی خواهیم کرد که اعداد و حروف روی پلاک خودرو دقیقاً بر چه اساسی تعیین میشوند و چه ارتباطی با نوع کاربری و محل زندگی مالک دارند.
فهرست مطالب
ساختار هوشمند اعداد پلاک خودرو در ایران
در کشورمان سامانه شمارهگذاری پلاک خودرو ساختاری یکپارچه و دقیق دارد که هدف اصلی آن شناسایی سریع محل صدور، نوع کاربری و مالک خودرو است. به زبان ساده، هر پلاک مجموعهای از اعداد و یک حرف فارسی است که با ترکیب خاصی اطلاعاتی مشخص را منتقل میکند. پلاکهای معمولی یا شخصی قالبی استاندارد دارند و از عدد دورقمی، عدد سهرقمی، حرف فارسی و کد دورقمی سمت راست تشکیل میشوند.
الگوی اعداد پلاک خودرو در سراسر کشور ثابت است و هر جزء از آن مفهوم و کارکرد جداگانه دارد. کد دو رقمی در طرف راست پلاک نشاندهنده استان یا منطقه صدور است و هر استان برای پاسخگویی به ظرفیت بالای ثبت خودروها ممکن است چند کد مختلف داشته باشد. این بخش از پلاک نخستین نشانه شناسایی جغرافیایی خودرو به شمار میآید. عدد سهرقمی واقع در بخش چپ پلاک به صورت ترتیبی تا عدد ۹۹۹ پیش میرود و برای هر «زیرسری» جدید، از حرف متفاوتی استفاده میشود. این ارقام معنا یا رمز خاصی ندارند و صرفاً ترتیب صدور پلاک را مشخص میکنند.
بیشتر بخوانید 
حرف فارسی که میان اعداد پلاک خودرو قرار دارد، معرف شهر یا شعبه شمارهگذاری در داخل همان استان است و هر حرف مجموعهای از شمارهها را در بر میگیرد. به عبارت دیگر، این حرف واسطهای است میان استان و بخشهای داخلی آن که در تشخیص دقیقتر محل ثبت خودرو کاربرد دارد. دو عدد سمت چپ حرف، جنب ترتیبی دارند و همچون عدد سهرقمی، بهصورت تصادفی درون هر سری تعیین میشوند.
در مجموع، ترکیب این عناصر امکان تولید میلیونها شمارهی منحصربهفرد برای خودروها را فراهم میکند و هیچ تداخلی در سیستم ملی شمارهگذاری ایجاد نمیشود. در خودروهای غیرشخصی مثل تاکسیها، وسایل نقلیهی دولتی یا نظامی، ساختار کلی پلاک مشابه است اما رنگ زمینه و نوع حرف فارسی متفاوت خواهد بود تا کاربری خودرو در نگاه اول قابل تشخیص باشد. بهطور معمول، پلاک زرد برای تاکسیها و خودروهای عمومی، قرمز برای دولتی و آبی برای پلیس یا نیروهای مسلح استفاده میشود.
جزئیات تخصیص کدهای دورقمی استانها در شمارهگذاری خودرو
در نظام شمارهگذاری خودرو در ایران، هر استان بر اساس جمعیت، وسعت جغرافیایی، تعداد خودروهای فعال و میزان استفاده از سریهای موجود، ممکن است یک یا چند کد دورقمی بهعنوان شاخص عددی اختصاصی داشته باشد. این کدها در واقع نماینده محدوده شمارهگذاری آن استان هستند و افزایش تعدادشان تابعی از حجم صدور پلاک و ظرفیت اشباع ترکیبهای ممکن در سریهای قبلی است. به بیان ساده، تا زمانی که تمام ترکیبهای ممکنِ یک کد (شامل حرف فارسی و عدد سهرقمی) به پایان نرسد، معمولاً نیازی به باز شدن کد جدید برای آن استان وجود ندارد.
تنها پس از پر شدن ظرفیت کامل، پلیس راهور اقدام به فعالسازی یک کد جدید برای ادامه فرآیند شمارهگذاری میکند. مسئولیت نهایی تصمیمگیری، تخصیص و صدور رسمی پلاکها بر عهده مرکز شمارهگذاری فراجا (پلیس راهور) است. این مرکز هماهنگی میان تمامی سامانهها، از جمله مراکز تعویض پلاک، ادارات راهنمایی و رانندگی و سامانههای اینترنتی راهور و دفاتر خدماتی پلیس +۱۰ را برعهده دارد.
چرا فک پلاک شرط اصلی انتقال مالکیت خودرو است؟
فرآیند صدور پلاک، از احراز هویت و سکونت مالک تا انتخاب و نصب نهایی پلاک روی خودرو، بهصورت الکترونیکی و کنترلشده انجام میشود. هنگام ثبتنام یا انتقال مالکیت، مالک خودرو پس از تأیید مدارک هویتی و محل اقامت، از میان پلاکهای آزاد در محدوده آدرس خود، پلاکی را دریافت یا نصب میکند. نکته مهم این است که انتخاب عدد و حرف روی پلاک جنبه دلخواه ندارد و سامانه بهصورت خودکار و براساس شمارههای آزاد موجود در همان حوزه، ترکیب مناسب را اختصاص میدهد.
همچنین بخوانید 
در نتیجه برخلاف شمارههای سفارشی که در برخی کشورها مرسوم هستند، در ایران تخصیص پلاک کاملاً سیستمی و بدون مداخله شخصی انجام میشود. پلاک صادرشده به صورت منحصربهفرد به کد ملی مالک ثبتشده متصل است و به همین دلیل تمام سوابق انتظامی، مالی و تخلفات رانندگی ثبتشده در سیستمهای هوشمند پلیس راهور، مستقیماً به نام دارنده پلاک فعلی درج میشود.
لازم به ذکر است که تا زمان عدم فک پلاک، شخصی که پلاک با کد ملی او فعال است از نظر قانونی همچنان مالک شناخته میشود و مسئولیت هرگونه تخلف، عوارض یا پیامک جریمه متوجه او خواهد بود. به همین علت، توصیه پلیس راهور این است که در زمان خرید یا فروش خودرو، تعویض پلاک حتماً بهصورت رسمی در مراکز مجاز انجام شود. با فک پلاک و نصب پلاک جدید بر پایه اطلاعات مالک تازه، مالکیت خودرو نیز در سامانههای انتظامی و قضایی تغییر میکند و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری میشود.
