کشفیات باستانشناسی سال ۲۰۲۵ که جهان را شگفتزده کرد
به گزارش تیکاگو به نقل از کجارو
سال ۲۰۲۵ سال درخشش ابزارهای علمی در دنیای باستانشناسی بود. محققان با توالییابی DNA باستانی توانستند تبار یک مصری را که همزمان با ساخت اهرام زندگی میکرد، بازسازی کنند. از آن طرف، تصاویر ماهوارهای ردپای تلههای عظیم شکار را که در سراسر کوههای آند پراکنده شده بودند، ثبت کردند. در اعماق دریا هم خبرهای زیادی بود؛ نقشهبرداریهای زیر آب هم کشتیهای جنگی غرقشده را نمایان کرد و هم بندری باستانی را نشان داد که شاید کلید حل معمای آرامگاه کلئوپاترا باشد.
با این حال، نباید تصور کرد که همه چیز دیجیتالی بوده است. بسیاری از کشفهای بزرگ امسال نتیجه همان کلنگزنیهای کلاسیک بود. در بلیز (Belize)، حفاری یک هرم در کاراکول (Caracol) به کشف مقبرهای سلطنتی انجامید و در مصر، باستانشناسان بالاخره آخرین مقبره گمشده از فراعنه سلسله هجدهم را از دل خاک بیرون کشیدند.
این یافتهها در کنار هم به ما یادآوری میکنند که هنوز چه بخش بزرگی از تاریخ بشر زیر آبها، لابلای جنگلهای انبوه و زیر شنهای صحرا منتظر کشف شدن است. در ادامه به جذابترین یافتههای باستانشناسی در سال ۲۰۲۵ نگاهی میاندازیم.(nationalgeographic)
مقبرهای در بلیز؛ متعلق به شاه بنیانگذار مایا
نزدیک به ۴۰ سال است که آرلن و دایان چیس (Arlen and Diane Chase) از دانشگاه هیوستون (University of Houston) مشغول کاوش در جنگلهای بلیز (Belize) و سازههای مایا هستند. امسال اما مزد زحماتشان را با یکی از بزرگترین یافتههای خود گرفتند که یک مقبره سلطنتی ۱۷۰۰ ساله است. (مربوط به سالهای ۳۳۰ تا ۳۵۰ میلادی). آنها حدس میزنند این مقبره متعلق به فرمانروایی مشهور به نام «ته کاب چاک» (Te K’ab Chaak) باشد.
عکاس: نامشخص / Caracol Archaeological Project, University of Houston
داخل مقبره که با شنگرف (نوعی کانی قرمز) پوشیده شده بود، چیزهای جالبی پیدا شد مثل یک ماسک خرد شده از جنس یشم و صدف، گوشوارههای یشمی و استخوانهای پیرمردی که جمجمهاش درون یک ظرف سفالی افتاده بود. اگر حدس باستانشناسان درست باشد، آنها بنیانگذار سلسلهای را پیدا کردهاند که نزدیک به ۵۰۰ سال بر این شهر حکومت میکرد. وجود اشیای دیگر مثل تیغههای ابسیدین سبز و نوع تدفین سوزاندنی، نشان میدهد که ساکنان آن زمان این منطقه، با شهر قدرتمند و دوردست «تئوتیواکان» (Teotihuacan) هم سر و سری داشتهاند.
بندر غرقشده مصر؛ کلید احتمالی معمای کلئوپاترا
از جنگلهای مایا که بگذریم، در مصر هم کشفی رخ داد که شاید ما را به مقبره ملکه کلئوپاترا برساند. کاتلین مارتینز (Kathleen Martínez)، کاوشگر نشنال جئوگرافیک (National Geographic)، دو دهه است که دنبال آرامگاه ابدی این ملکه میگردد؛ اما نه در اسکندریه (Alexandria)، بلکه در معبدی کمتر شناخته شده به نام «تاپوسیریس مگنا» (Taposiris Magna). جستجوها او را به مدیترانه کشاند و آنجا بود که تیمش یک بندر غرقشده مربوط به دوران این ملکه را کشف کردند.
عکاس: نامشخص / National Geographic
تیم غواصی به رهبری باب بالارد (Bob Ballard)، کاوشگر ارشد نشنال جئوگرافیک، زیر آب ستونهای بلند، لنگرها و کفسازیهای صیقلی را نقشهبرداری کردند. این کشف که در مستند «آخرین راز کلئوپاترا» (Cleopatra’s Final Secret) هم نمایش داده شد، ثابت میکند تاپوسیریس مگنا فقط یک معبد نبوده، بلکه یک قطب دریایی مهم هم به شمار میرفته است. مارتینز معتقد است این یافته، احتمال اینکه کلئوپاترا اینجا را برای دفن شدن انتخاب کرده باشد، تقویت میکند. البته برای جواب قطعی هنوز باید صبر کرد.
کشتیهای جنگ جهانی دوم؛ راویان خاموش نبرد گوادالکانال
باب بالارد علاوه بر مصر، تابستان امسال سری هم به اقیانوس آرام زد. او تیمی را برای کاوش در منطقه «آیرون باتم ساند» (Iron Bottom Sound) در جزایر سلیمان (Solomon Islands) هدایت کرد که در آن بستر دریا پر از کشتیهای غرقشده متفقین و ژاپنی از دوران جنگ جهانی دوم است. تیم بالارد با استفاده از رباتهای زیردریایی (ROV) سراغ ۱۳ لاشه کشتی رفتند، از جمله ناوشکن ژاپنی «تروزوکی» (Teruzuki) و بخشهایی از ناو «یو.اس.اس نیواورلئان» (U.S.S. New Orleans).
عکاس: نامشخص / Ocean Exploration Trust
آنها همچنین وضعیت رزمناو استرالیایی «کانبرا» (HMAS Canberra) و ناوشکن آمریکایی «دیهیون» (U.S.S. DeHaven) را که یکی از آخرین کشتیهای از دست رفته در آن نبرد بود، بررسی کردند. این یافتهها یادآور نبردی سنگین در گوادالکانال (Guadalcanal) هستند که جان ۲۷ هزار نفر را گرفت.
پایان یک قرن جستجو؛ مقبره توتموس دوم پیدا شد
در حالی که همه دنبال کلئوپاترا هستند، امسال مقبره یک فرعون دیگر بالاخره پیدا شد. بیش از یک قرن بود که باستانشناسان دنبال آرامگاه توتموس دوم (Thutmose II) میگشتند تا اینکه فوریه گذشته، یک تیم مشترک انگلیسی و مصری موفق به کشف آن شدند. توتموس دوم، همسر و برادر ناتنی حتشپسوت (Hatshepsut) معروف بود و در اوایل سلسله هجدهم (۱۴۹۳ تا ۱۴۷۹ پیش از میلاد) حکومت میکرد.
عکاس: rayints / Shutterstock
این اولین بار پس از کشف مقبره توتعنخآمون (Tutankhamun) است که در نزدیکی دره پادشاهان در الاقصر (Luxor)، یک مقبره سلطنتی پیدا میشود. داخل مقبره، دیوارهایی پر از کتیبههای هیروگلیف و سقفی با نقاشیهای آسمانی انتظار باستانشناسان را میکشید.
بازخوانی زندگی در ارتفاعات آند با نگاهی به ابرسازهها
در کوههای آند، انسانهای باستان برای مدیریت تجارت و شکار، دست به مهندسی طبیعت زده بودند. در پرو، محققان فکر میکنند بالاخره راز ۵۰۰۰ حفره عجیب در کوه «مونت سیرپ» (Monte Sierpe) را فهمیدهاند: این حفرهها احتمالا بازاری برای قوم «چینچا» (Chincha) و نوعی سیستم حسابداری بوده که بعدها اینکاها (Inca) آن را توسعه دادند. تصاویر پهپادی و بقایای گیاهی نشان میدهد که این چالهها محل نگهداری کالا بوده و احتمالا با سیستم شمارش ریسمانی یا همان «کیپو» (Khipus) مرتبط هستند.
عکاس: Adrián Oyaneder / National Geographic
کمی آنطرفتر در جنوب و در شیلی، تصاویر ماهوارهای ۷۶ سازه سنگی V شکل را نشان داد که به آنها «چاکو» (Chacu) یا تله شکار میگویند. ساکنان قدیمی با دیوارهای سنگی ۱۵۲ متری، حیواناتی مثل ویکونیا (Vicuña) را گیر میانداختند. این دو کشف نشان میدهد که مردم آند چقدر هوشمندانه محیط را برای رفع نیازهایشان تغییر میدادند.
قدیمیترین ژنوم مصری؛ کوزهگری از دل تاریخ
در یکی از مقبرههای گورستان «نویرات» (Nuwayrat) مصر، باستانشناسان به کوزهای برخوردند که اسکلت مردی از دوره پادشاهی کهن (حدود ۴۵۰۰ سال پیش) به شکل مچاله شده در آن قرار داشت. دانشمندان توانستند از دندان این مرد، DNA استخراج کنند که حالا قدیمیترین و کاملترین اطلاعات ژنتیکی از یک مصری باستان محسوب میشود.
نتایج آنالیز جالب بود: ۸۰ درصد ژنهای این مرد ریشه در شمال آفریقا داشت و ۲۰ درصدش مربوط به غرب آسیا بود. محققان چهره او را هم با اسکن سهبعدی بازسازی کردند (البته رنگ پوست و مویش حدسی است). نکته جالب دیگر اینکه آسیبهای روی استخوانهایش نشان میداد کار یدی سنگین و تکراری انجام میداده است. با توجه به محل دفن عجیبش (داخل کوزه)، حدس میزنند او یک کوزهگر ماهر بوده، نه یکی از سازندگان اهرام.
بین این ۶ کشف تاریخی، کدامیک برای شما تازگی داشت و جذابتر بود؟ نظرتان را برای ما و خوانندگان دیگر کجارو بنویسید.
منبع عکس کاور: هوش مصنوعی
