به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، زندگی مشترک، همچون سفری است که دو همسفر در آن قدم می‌گذارند، با امید به آینده‌ای روشن و همراه با رویاهایی که در کنار هم ساخته‌اند. در آغاز، همه‌چیز رنگی از عشق و تعهد دارد؛ وعده‌های شیرین، لبخندهای از سر رضایت و نگاه‌هایی که سرشار از درک متقابل است. اما این مسیر همیشه هموار نیست. طوفان‌های زندگی گاه چنان سهمگین می‌وزند که کشتی این همراهی را به تلاطم می‌اندازند. سوءتفاهم‌ها، اختلافات، توقعات برآورده‌نشده و گاه فشارهای اجتماعی و خانوادگی، آرامش این سفر را به چالش می‌کشند.
بنابر روایت شبستان، برای برخی، این ناملایمات، فرصتی برای ترمیم و بازسازی رابطه است، اما برای برخی دیگر، پایان راه را رقم می‌زند. آنجا که امید به اصلاح کم‌رنگ می‌شود، سکوت‌ها طولانی‌تر می‌شوند و فاصله‌ها بیشتر، شاید چاره‌ای جز جدایی باقی نماند. طلاق، اگرچه به عنوان یک راه‌حل قانونی برای پایان دادن به یک زندگی پرتنش در نظر گرفته می‌شود، اما پیامدهای آن تنها به امضای یک سند محدود نمی‌شود.
در جوامع سنتی، طلاق همچون یک تابو به‌شمار می‌آید؛ واژه‌ای که بار سنگین قضاوت‌ها، سرزنش‌ها و نگاه‌های سنگین جامعه را به دنبال دارد. بسیاری از افراد، حتی در بدترین شرایط زندگی زناشویی، از ترس این نگاه‌ها، سال‌ها در رابطه‌ای که برایشان چیزی جز رنج به ارمغان نمی‌آورد، باقی می‌مانند. آن‌هایی که در نهایت تصمیم به جدایی می‌گیرند، با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند که تنها با حمایت اجتماعی، درک متقابل و پذیرش این واقعیت که گاهی جدایی بهترین تصمیم است، می‌توانند از آن عبور کنند.
اما آیا طلاق همیشه باید آخرین راه باشد؟ چگونه می‌توان از پیامدهای مخرب آن کاست؟ و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان کودکانی را که در میان این تصمیم گرفتار شده‌اند، از آسیب‌های روحی و روانی حفظ کرد؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که پاسخ به آن‌ها می‌تواند راه را برای درک بهتر این پدیده و مدیریت صحیح آن هموار سازد.
بار منفی طلاق در جوامع سنتی
نرجس اسدی، مشاور کلانتری ۱۱ زند شیراز، درباره آسیب‌های طلاق و راهکارهای کاهش این آسیب‌ها می‌گوید: در بسیاری از فرهنگ‌ها، طلاق نه‌تنها یک اتفاق ناخوشایند، بلکه یک شکست اجتماعی تلقی می‌شود. در خیلی از جوامع، به خصوص جوامع سنتی‌تر، به طلاق به عنوان یک تابو نگریسته شده است. به عبارتی، تجربه طلاق از نظر اجتماعی بار منفی بسیار زیادی دارد. این نگاه باعث می‌شود که بسیاری از زوجین، حتی در صورت مواجهه با مشکلات جدی، از اقدام به جدایی هراس داشته باشند.
اسدی در ادامه تأکید می‌کند: بسیاری از خانواده‌ها با وجود مشکلات زیادی که در ازدواج متحمل می‌شوند، از اینکه جدایی اتفاق بیفتد، ترس زیادی دارند. حتی در خیلی از فرهنگ‌ها، از طرف خانواده اجازه طلاق گرفتن به فرد داده نمی‌شود.
طلاق؛ آخرین راه‌حل یا انتخابی اجتناب‌ناپذیر؟
متخصصان حوزه خانواده بر این باورند که طلاق باید به عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته شود. به گفته اسدی، همواره تلاش بر این است که زوج‌ها جدایی را به عنوان آخرین راه در نظر بگیرند. به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند به جای فکر یا اقدام به طلاق، به رابطه خود فرصت بیشتری دهند، تا حد ممکن خود یا به کمک متخصص به حل مسائل بپردازند و یا آمادگی برای طلاق را در خود ارزیابی کرده و سپس تصمیم بگیرند.
با این حال، در برخی موارد، اختلافات و مشکلات آن‌چنان پیچیده و عمیق هستند که ادامه زندگی مشترک نه‌تنها برای زوجین، بلکه برای فرزندان نیز آسیب‌زا خواهد بود.
اسدی در این خصوص می‌گوید: با وجود این، گاهی این مسائل قابل حل به نظر نمی‌رسد. در این موارد، افراد انتخاب دیگری نمی‌یابند و حتی چه بسا ادامه زندگی با افزایش تنش‌ها، برای آن‌ها و کودکان می‌تواند آسیب‌زاتر باشد. در این موارد، بهتر است به جای بار منفی دادن به این مسئله، برای افراد درگیر در جدایی حمایت‌های لازم فراهم شود.
راهکارهایی برای کاهش آسیب‌های طلاق
برای کاهش آسیب‌های طلاق، اولین قدم پذیرش واقعیت و درک نقش خود در این تصمیم است. مشاور کلانتری ۱۱ زند شیراز می‌گوید: اولین قدم این است که سهم خود را از علت اصلی و عوامل طلاق مشخص کنید و آن را بپذیرید؛ این امر برای تغییر در سبک زندگی کمک زیادی به شما می‌کند.
همچنین، رسیدگی به سلامت روانی پس از جدایی از اهمیت بالایی برخوردار است. آنگونه که اسدی گفته در این زمینه باید افسردگی و ناراحتی‌های خود را درمان کنید و سعی کنید استقلال خود را باز یابید.
اما یکی از مهم‌ترین جنبه‌های جدایی، تأثیر آن بر فرزندان است. اسدی در این باره توصیه می‌کند: توجه داشته باشید که لازم است برای کاهش آسیب‌های طلاق بر فرزندان نیز اقدامات لازم را انجام دهید. طلاق و جدایی را برای او توضیح دهید. در خصوص صحبت با کودکان درباره طلاق، لازم نیست جزئیات را تعریف کنید، اما دروغ هم نگویید.
یکی دیگر از توصیه‌های مهم این است که کودک نباید از حمایت والد دیگر محروم شود. به اعتقاد اسدی بهترین کار این است که ارتباط فرزندان را با والد دیگر قطع نکنید و همواره کاری کنید کودک از حمایت و تربیت هر دو والد بهره‌مند شود.
طلاق، اگرچه یک تصمیم سخت و پرچالش است، اما در برخی موارد اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. نگاه جامعه به طلاق، فشارهای اجتماعی و خانوادگی، و آسیب‌های روحی ناشی از جدایی از جمله مسائلی هستند که نیاز به مدیریت صحیح دارند. همان‌طور که اسدی تأکید دارد، طلاق نباید به عنوان یک شکست، بلکه به عنوان یک تغییر مهم در زندگی در نظر گرفته شود که نیازمند آمادگی روانی و حمایت اجتماعی است.
