۹ فوریه برابر با ۲۱ بهمن مصادف با روز جهانی دندان‌درد است؛ دردی آزاردهنده که تقریباً همه حداقل یک‌بار آن را تجربه کرده‌اند. دندان‌درد می‌تواند دلایل مختلفی مثل پوسیدگی، عفونت لثه یا حساسیت دندانی داشته باشد و گاه تحمل آن بسیار دشوار باشد. در این مطلب، به بررسی درمان‌های دارویی مؤثر مانند مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین درمان‌های خانگی دندان‌درد مثل استفاده از سیر، میخک و کمپرس سرد می‌پردازیم تا بتوانید درد دندان را در خانه کنترل کنید.
داروهای موثر در تسکین دندان‌درد
۱. مسکن‌های غیر افیونی
مسکن‌ها به دو دسته افیونی و غیر افیونی تقسیم می‌شوند که این دسته‌بندی بر اساس تأثیر آنها بر گیرنده‌های افیونی مغز انجام می‌شود.
مسکن‌های غیر افیونی مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) از رایج‌ترین داروهای توصیه‌شده توسط دندان‌پزشکان برای کاهش درد خفیف تا متوسط دندان هستند. ناپروکسن به عنوان مهم ترین و موثرترین داروی خوراکی برای درمان دندان درد شناخته می شود.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
انجمن دندان‌پزشکی آمریکا توصیه می‌کند که NSAIDها معمولاً برای تسکین دندان‌درد مؤثرتر از سایر داروها هستند و به همین دلیل، به‌عنوان اولین گزینه‌های درمانی برای دندان‌درد تجویز می‌شوند. برخی از رایج‌ترین NSAIDها شامل موارد زیر هستند:
ایبوپروفن: دوز توصیه‌شده ۴۰۰ میلی‌گرم هر ۴ تا ۶ ساعت است و نباید از ۳۲۰۰ میلی‌گرم در روز تجاوز کند. ا
آسپرین: دوز پیشنهادی ۱ تا ۲ قرص ۳۲۵ میلی‌گرمی هر ۴ ساعت یا ۳ قرص هر ۶ ساعت است، اما نباید از ۳۹۰۰ میلی‌گرم در روز تجاوز کرد.
ناپروکسن: دوز اولیه توصیه‌شده ۵۰۰ میلی‌گرم است و سپس می‌توان ۲۵۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت مصرف کرد. مصرف روزانه نباید از ۱۲۵۰ میلی‌گرم بیشتر شود.
دیکلوفناک: دوز توصیه‌شده ۱۰۰ میلی‌گرم در روز است و مصرف بیشتر از این مقدار تنها با نظر پزشک مجاز است.
تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیب NSAIDها با استامینوفن یک روش مؤثر برای مدیریت دندان‌درد است.
۲. مسکن‌های افیونی
اگرچه این داروها برای تسکین درد مؤثر هستند و در صورت مصرف کوتاه‌مدت طبق دستور پزشک بی‌خطر محسوب می‌شوند، اما ممکن است منجر به اعتیاد، سوءمصرف و حتی اوردوز شوند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که مصرف این داروها تنها در شرایطی انجام شود که مزایای آن بر خطرات احتمالی غلبه کند.
برخی از رایج‌ترین مسکن‌های افیونی که ممکن است برای دندان‌درد تجویز شوند عبارت‌اند از:
کدئین: به‌صورت قرص در دوز ۱۵ تا ۶۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت مصرف می‌شود، اما نباید از ۳۶۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت تجاوز کرد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کدئین در کاهش دندان‌درد کمتر از مسکن‌های غیر افیونی مؤثر است.
اکسی‌کدون: باید در کمترین دوز ممکن و برای کوتاه‌ترین مدت مصرف شود. دوز توصیه‌شده ۵ تا ۱۵ میلی‌گرم هر ۴ تا ۶ ساعت است.
هیدروکودون: به‌صورت قرص در ترکیب با استامینوفن موجود است. دوز مصرفی ۱ تا ۲ قرص هر ۴ تا ۶ ساعت است. حداکثر دوز روزانه بسته به نوع قرص، بین ۸ تا ۶ قرص متغیر است.
مورفین: به‌صورت محلول خوراکی در دوزهای ۲، ۴ و ۲۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر عرضه می‌شود. دوز اولیه توصیه‌شده ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت است.
با توجه به خطرات بالقوه، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که ابتدا از مسکن‌های غیر افیونی استفاده شود و تنها در شرایط خاص به سراغ داروهای افیونی بروید.
۳. آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر دندان‌درد ناشی از عفونت باکتریایی باشد، معمولاً پزشک یک دوره آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند تا عفونت را از بین ببرد.
با این حال، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود. به همین دلیل، دندان‌پزشکان باید تنها در موارد ضروری این داروها را تجویز کنند. برخی از رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که ممکن است برای عفونت دندان تجویز شوند شامل موارد زیر هستند:
آموکسی‌سیلین
کلیندامایسین
آزیترومایسین
داکسی‌سایکلین
۴. بی‌حس‌کننده‌های موضعی
بی‌حس‌کننده‌های موضعی شامل ژل‌ها یا کرم‌هایی هستند که می‌توانند با بی‌حس کردن ناحیه دردناک، دندان‌درد را کاهش دهند. این مواد به‌صورت مستقیم روی دندان آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. معمولاً بی‌حس‌کننده‌های موضعی حاوی لیدوکائین یا بنزوکائین هستند.
بنزوکائین با مسدود کردن پیام‌های عصبی در اطراف محل درد، دندان‌درد را کاهش می‌دهد. افراد می‌توانند ژل بنزوکائین را حداکثر ۴ بار در روز یا طبق دستور پزشک استفاده کنند.
لیدوکائین نیز یکی دیگر از بی‌حس‌کننده‌های موضعی است که برای کاهش درد دهان و دندان استفاده می‌شود.
چگونه از شر دندان درد شبانه خلاص شویم؟
درمان‌های خانگی دندان‌درد
در بسیاری از موارد، می‌توان با روش‌های خانگی درد دندان را کاهش داد. در ادامه، برخی از موثرترین روش‌های طبیعی برای تسکین دندان‌درد آورده شده است:
۱. مُسکن‌های ضدالتهابی (NSAIDs)
پودر کردن استامینوفن یا آسپرین کودکان و قرار دادن آن روی دندان می‌تواند درد را کاهش دهد. اجازه دهید پودر به‌آرامی حل شود تا تأثیر خود را بگذارد.
۲. چای کیسه‌ای
قرار دادن چای کیسه‌ای مرطوب روی دندان، به کاهش درد و تورم کمک می‌کند. اگر به سرما حساس نیستید، می‌توانید چای کیسه‌ای را در آب یخ فرو ببرید و سپس روی دندان قرار دهید.
۳. زنجبیل و فلفل قرمز
مقداری پودر زنجبیل و پودر فلفل قرمز را با چند قطره آب مخلوط کنید. سپس، یک گلوله پنبه را به این ترکیب آغشته کرده و روی دندان قرار دهید. این ترکیب، ضدالتهاب و مسکن فوری است. مراقب باشید که روی لثه‌ها نریزد تا باعث تحریک آنها نشود.
۴. میخک
کمی پودر میخک را روی دندان آسیب‌دیده قرار دهید و نگه دارید. همچنین می‌توانید یک تکه پنبه را به روغن میخک آغشته کنید و روی دندان بگذارید.
۵. سیر تازه
یک حبه سیر را له کنید و با کمی نمک درشت مخلوط کنید. سپس، آن را روی دندان آسیب‌دیده بمالید. سیر خاصیت ضدعفونی‌کننده قوی دارد.
۶. علف گندم
عصاره علف گندم را به‌عنوان دهان‌شویه استفاده کنید یا چند تکه از آن را بجوید. این گیاه به دلیل خاصیت ضدباکتریایی خود به تسکین درد دندان کمک می‌کند.
۷. آب‌نمک
کمی نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و دهان خود را با آن بشویید. این روش باعث کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌ها می‌شود. می‌توانید این کار را هر ۲ تا ۳ ساعت یک‌بار انجام دهید.
۸. چای نعناع
یک قاشق چای‌خوری برگ نعناع خشک را در یک لیوان آب جوش بریزید و ۲۰ دقیقه صبر کنید. سپس چای را صاف کرده و بگذارید خنک شود. آن را روی دندان دردناک قرار دهید تا درد را کاهش دهد.
۹. پیاز
یک تکه پیاز خام را ببرید و روی دندان بگذارید. این کار نه‌تنها درد را کاهش می‌دهد، بلکه باکتری‌های مضر را نیز از بین می‌برد.
۱۰. روغن درخت چای
یک تکه پنبه را به روغن درخت چای آغشته کنید و روی دندان بگذارید. همچنین می‌توانید چند قطره از این روغن را در آب گرم حل کنید و با آن دهان خود را بشویید. مراقب باشید که این محلول را نبلعید.
۱۱. محلول هیدروژن پراکسید
دهان‌شویه ۳٪ هیدروژن پراکسید می‌تواند باکتری‌ها را از بین ببرد و التهاب را کاهش دهد. بعد از استفاده، حتماً دهان خود را چند بار با آب ساده بشویید.
۱۲. آدامس جویدن
اگر پُرکردگی دندان خود را از دست داده‌اید، می‌توانید روی ناحیه آسیب‌دیده را با آدامس بدون قند بپوشانید تا از آن محافظت کند.
۱۳. نمک و فلفل سیاه
مقداری نمک و فلفل سیاه را با کمی آب مخلوط کنید تا یک خمیر غلیظ درست شود. آن را روی دندان بمالید تا درد را کاهش دهد.
۶ عادت مثبت که دندان‌هایتان قدردان‌شان خواهند بود
۱۴. کمپرس یخ
یک کیسه یخ را درون پارچه بپیچید و روی قسمتی از صورت که درد دارد نگه دارید. این روش تورم را کاهش داده و درد را بی‌حس می‌کند.
۱۵. خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس
اگر دندان‌های حساسی دارید، استفاده از خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس می‌تواند درد ناشی از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم را کاهش دهد.
۱۶. عسل و دارچین
پنج قاشق چای‌خوری عسل را با یک قاشق چای‌خوری پودر دارچین مخلوط کنید. این ترکیب را چند بار در روز روی دندان قرار دهید. عسل خاصیت ضدالتهابی دارد و دارچین ضدعفونی‌کننده است.
۱۷. سیب‌زمینی
یک تکه سیب‌زمینی خام را روی دندان قرار دهید. همچنین می‌توانید پوره سیب‌زمینی را با نمک درشت مخلوط کرده و روی دندان بمالید.
۱۸. عصاره وانیل
چند قطره عصاره وانیل را روی دندان بمالید. الکل موجود در وانیل یک مسکن طبیعی است و درد را کاهش می‌دهد.
۱۹. خیار
یک برش از خیار سرد را روی دندان قرار دهید. همچنین می‌توانید خیار را له کنید و با نمک مخلوط کنید و روی دندان بمالید.
۲۰. جوش شیرین
یک تکه پنبه مرطوب را در جوش شیرین بزنید و روی دندان قرار دهید. همچنین می‌توانید یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در آب گرم حل کنید و با آن دهان خود را بشویید.
۲۱. طب فشاری (Acupressure) با یخ
یک تکه یخ را بین انگشت شست و اشاره خود بمالید. این تکنیک که از طب سنتی چین الهام گرفته شده است، می‌تواند درد دندان را کاهش دهد.
