نقش حیاتی یخچالهای طبیعی در امنیت آب و غذا
به گزارش تیکاگو به نقل ازسلامت نیوز
برآوردها نشان میدهد حدود ۷۰ درصد آب شیرین کره زمین در قالب برف و یخ در پهنههای کوهستانی ذخیره شده است. آب حاصل از ذوب این یخچالها علاوه بر مصرف شرب، نقش اساسی در کشاورزی، تولید انرژی برقآبی و پایداری تنوع زیستی دارد.بر اساس آمارهای جهانی، نزدیک به ۲ میلیارد نفر در سراسر دنیا – از جمله دولتها و جوامع بومی – برای تأمین نیازهای روزمره خود به این منابع وابستهاند.
با این حال، یخچالهای طبیعی در سالهای اخیر به دلیل گرمایش زمین با شتاب نگرانکنندهای در حال عقبنشینی هستند؛ روندی که نهتنها یک بحران زیستمحیطی، بلکه تهدیدی مستقیم برای امنیت آب، غذا و معیشت میلیاردها نفر محسوب میشود. ذوب سریع یخچالها همچنین میتواند احتمال بروز مخاطرات طبیعی همچون سیلاب، زمینلغزه و فرسایش خاک را افزایش دهد.
علاوه بر کارکردهای زیستمحیطی، یخچالهای طبیعی بخشی از میراث فرهنگی و معنوی بسیاری از جوامع محلی و بومی هستند و نابودی آنها به معنای از بین رفتن بخشی از هویت و تاریخ فرهنگی این مردمان است. از نظر اقتصادی نیز حوزههایی چون کشاورزی، انرژی برقآبی و گردشگری کوهستان به سلامت و پایداری یخچالها وابستگی مستقیم دارند.
کارشناسان، کاهش انتشار گازهای گلخانهای را مهمترین اقدام برای کند کردن روند ذوب یخچالها میدانند. همچنین پایش مستمر یخچالها با استفاده از فناوریهای نوین، حمایت از جوامع کوهستانی و افزایش آگاهی عمومی از جمله اقداماتی است که میتواند نقش مؤثری در حفاظت از این میراث طبیعی داشته باشد.همکاریهای بینالمللی برای تدوین سیاستهای مشترک نیز از ضرورتهای اساسی مدیریت بحران یخچالها عنوان میشود.
ایران نیز با برخورداری از رشتهکوههای گسترده و یخچالهای طبیعی متعدد، در معرض آثار مستقیم تغییرات اقلیمی قرار دارد. در همین راستا، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دستگاههای مرتبط، برنامههایی را در حوزه پایش یخچالها، مدیریت منابع آب کوهستانی، کاهش آلایندهها و حمایت از جوامع محلی در دست اجرا دارد. مشارکت مردمی و بهرهگیری از دانش بومی میتواند این برنامهها را تقویت کند.
شیده عطری، کارشناس اکولوژی مناطق کوهستانی، با اشاره به اهمیت این روز گفت: «روز جهانی کوهستان فرصتی است برای یادآوری اینکه حفاظت از کوهستانها و یخچالهای طبیعی تنها یک دغدغه محیطزیستی نیست، بلکه اقدامی حیاتی برای تضمین آینده نسلهای حاضر و آینده است. هر یک از ما میتوانیم با افزایش آگاهی، کاهش ردپای اکولوژیک و حمایت از فعالیتهای حفاظتی، سهمی در پاسداشت این موهبتهای طبیعی داشته باشیم.»کوهستانها مهم هستند؛ بیایید برای حفاظت از آنها قدم برمی داریم.
به دنبال بزرگداشت سال بین المللی کوهها در سال (۲۰۰۲) مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پنجاه و هفتمین جلسه خود در ژانویه ۲۰۰۳ روز ۱۱ دسامبر( ٢١ آذر ) را بعنوان روز جهانی کوهستان تعیین و از سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) دعوت کرد تا مسئولیت هماهنگی این روز در سطح جهان را بر عهده بگیرد.
فائو هر سال با تعیین یک موضوع، از کشور های کوهستانی و اعضای مشارکت برای کوه ها (MP ) دعوت می کند تا با اجرای آیین های ویژه نظیر گرد همایی اجرای برنامه های کوهنوردی در بزرگداشت این روز و تاکید هر چه بیشتر بر اهمیت و نقش کوهستان بکوشند.
