پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سرنوشت بسیاری از بازیگران سینمای ایران دگرگون شد، اما حسین گیل یکی از معدود چهره‌هایی بود که مسیر متفاوتی را طی کرد. او نه مهاجرت کرد، نه ممنوع‌الفعالیت شد و نه به حاشیه رانده شد، بلکه به سپاه پاسداران پیوست، به آموزش نیروهای بسیجی پرداخت و پس از حضور در جبهه‌های جنگ، با درجه سرداری از سپاه بازنشسته شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سرنوشت بازیگران سینمای ایران به شکل‌های گوناگونی رقم خورد. برخی مانند بهروز وثوقی، سعید راد و منوچهر وثوق مجبور به ترک کشور شدند و در غربت، به مشاغلی روی آوردند که هیچ ارتباطی با حرفه‌ی بازیگری نداشت. گروهی دیگر از جمله محمدعلی فردین، ناصر ملک‌مطیعی و فروزان به حاشیه رانده شدند و در انزوا، بدون امکان ادامه فعالیت هنری، از دنیا رفتند. تعدادی نیز سرنوشتی تلخ‌تر داشتند و سال‌ها را در زندان سپری کردند. در این میان، فرشته جنابی حتی حکم اعدام دریافت کرد، اما به لطف زندگی مخفیانه‌اش توانست از این سرنوشت بگریزد و در سال ۱۳۷۷، در سن پنجاه‌سالگی درگذشت.
بیوگرافی حسین گیل
حسین گیل متولد ۳ مهر ۱۳۱۹ است. وی بازیگری سینما را از سال ۱۳۴۴ با نقش کوتاهی در رانندگان جهنم به کارگردانی محمدرضا فاضلی آغاز کرد و آخرین فیلمش قبل از انقلاب، به دادم برس رفیق در سال ۱۳۵۷ بود. وی دارای کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک است.
از رینگ کشتی کج تا پرده سینما
حسین گیل که امروز ۸۴ سال دارد، فعالیت حرفه‌ای خود را ابتدا در دنیای ورزش آغاز کرد. او در رشته‌ی کشتی کج به موفقیت‌هایی دست یافت و همین چهره‌ی خشن و فیزیک ورزیده‌اش زمینه‌ساز ورودش به سینما شد. در فیلم‌های موسوم به فیلمفارسی، اغلب در نقش‌های منفی ظاهر می‌شد و چهره‌ی مردانی قانون‌گریز و خلافکار را به تصویر می‌کشید. او در کنار بازی در فیلم‌هایی چون طوقی، دشنه و سفر سنگ، بیشتر در نقش شخصیت‌هایی ظاهر می‌شد که در تضاد با قهرمان‌های جوانمرد سینمای آن دوران بودند.
چرخشی غیرمنتظره پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب، حسین گیل برخلاف بسیاری از بازیگران آن دوران، نه حذف شد و نه ممنوع‌الفعالیت. او به‌سرعت وارد سپاه پاسداران شد و در آموزش دفاع شخصی و حرکات رزمی به نیروهای بسیجی نقش داشت.
پس از مدتی، به جبهه‌های جنگ رفت و چند سال را در خطوط مقدم گذراند. این حضور مستمر و فعالیت‌هایش در سپاه، او را به چهره‌ای مورد اعتماد در میان نیروهای انقلابی تبدیل کرد و در نهایت، با درجه‌ی سرداری از سپاه بازنشسته شد.
روایتی که همیشه محل بحث بوده است
اما سرنوشت حسین گیل، همواره با روایت‌های مختلفی همراه بوده است. برخی معتقدند که او با نیروهای انقلابی در شناسایی و معرفی هنرمندان پیش از انقلاب همکاری داشت و همین موضوع باعث پیشرفت او در ساختار جدید شد؛ اتهامی که هرگز اثبات نشد، اما همواره در محافل هنری زمزمه‌هایی درباره‌ی آن شنیده می‌شد.
فراموش نکنیم که حسین گیل از جریان‌های روشنفکری سینمای ایران نبود و نقش‌آفرینی‌هایش نیز در دسته‌ی فیلم‌های انتقادی یا هنری قرار نمی‌گرفت. در شرایطی که بازی در یک فیلم فیلمفارسی می‌توانست برای محکومیت کافی باشد، او نه‌تنها از این خطر عبور کرد، بلکه مسیر ترقی را طی کرد و به یک چهره‌ی نظامی تبدیل شد.
چه روایت رسمی را بپذیریم و چه روایت‌های غیررسمی را، نمی‌توان از سرنوشت منحصربه‌فرد حسین گیل چشم‌پوشی کرد. بازیگری که از نقش‌های منفی سینمای قبل از انقلاب، به مدارج بالای نظامی در سال‌های پس از انقلاب رسید و در نهایت، به یکی از شخصیت‌های کم‌حاشیه و ساکت عرصه‌ی سیاست و فرهنگ تبدیل شد.
فیلم‌شناسی حسین گیل
سینما
شارلاتان ۱۳۴۵
رانندگان جهنم ۱۳۴۵
سوغات فرنگ ۱۳۴۶
یک آمریکایی در ایران ۱۳۴۶
شب فرشتگان ۱۳۴۷
سالار مردان ۱۳۴۷
گربه را دم حجله می‌کشند ۱۳۴۸
دنیای آبی ۱۳۴۸
آخرین مبارزه ۱۳۴۸
قهرمانان نمی‌میرند ۱۳۴۹
طوقی ۱۳۴۹
وحشی جنگل ۱۳۵۰
سه قاپ ۱۳۵۰
حیدر ۱۳۵۰
پل ۱۳۵۰
مرد ۱۳۵۱
ساعت فاجعه ۱۳۵۱
دشنه ۱۳۵۱
مکافات ۱۳۵۲
مردها و نامردها ۱۳۵۲
غول ۱۳۵۲
سراب ۱۳۵۲
دشمن ۱۳۵۲
بندری ۱۳۵۲
یاور ۱۳۵۳
نبرد عقاب‌ها ۱۳۵۳
صلات ظهر ۱۳۵۳
شکست ناپذیر ۱۳۵۳
بنده خدا ۱۳۵۳
ابرمرد ۱۳۵۳
مجازات ۱۳۵۴
کینه ۱۳۵۴
غرور و تعصب ۱۳۵۵
پیش‌کسوت ۱۳۵۵
پشمالو ۱۳۵۵
غربتی‌ها ۱۳۵۶
حرمت رفیق ۱۳۵۶
سفر سنگ ۱۳۵۶
به دادم برس رفیق ۱۳۵۷
موشک سری (محصول مشترک ایران و هالیوود) ۱۳۵۷
پلاک ۱۳۶۴
جمیل ۱۳۶۶
مسافران مهتاب ۱۳۶۶
شب بیست و نهم ۱۳۶۸
هفت گذرگاه ۱۳۷۴
پاتک ۱۳۷۴
اعاده امنیت ۱۳۷۴
تهاجم ۱۳۷۵
فراربزرگ ۱۳۷۶
تلویزیون
۱۳۸۰ حمله‌دار جعفر سیمایی
۱۳۷۴–۱۳۷۵ تنهاترین سردار مهدی فخیم‌زاده
۱۳۵۸–۱۳۶۶ هزاردستان علی حاتمی
۱۳۵۰ ایران در جنگ جهانی دوم جعفر توکل
