شلوغی و هیاهوی زندگی شهری از یک‌طرف و ترجیحات مامایز نسل زد از طرف دیگر، موجب افزایش تمایل افراد به دورکاری می‌شود. از طرف دیگر، از آن‌جایی که کارمندان دورکار در محل کار حضور ندارند، خیلی وقت‌ها به چشم نمی‌آیند یا از یاد می‌روند. خیلی‌وقت‌ها کسی حواسش نیست که چقدر زحمت می‌کشند. در این مطلب نگاهی داریم به نشانه فرسودگی شغلی کارمندان دورکار.
علاوه بر این، از آن‌جایی که معمولاً حقوق و مزایای دورکاری کمتر است، افراد ممکن است با چند جا همکاری کنند. در نهایت، قصد داریم توجه شما را به این نکته جلب کنیم که کارمندان دورکار هم از فرسودگی شغلی در امان نیستند.
چطور فرسودگی شغلی را تشخیص دهیم؟
اگرچه سازمان‌ها و مدیران انگیزه قوی برای مقابله با فرسودگی شغلی دارند، اما اغلب تشخیص آن به‌خصوص در کارکنان دورکار دشوار است. خوشبختانه، راهبردهای مؤثری وجود دارند که مدیران می‌توانند از آن‌ها برای بهبود توانایی‌شان در شناسایی علائم فرسودگی شغلی در تیم‌هایشان استفاده کنند، حتی زمانی که همه کارمندان فعالیت حضوری ندارند.
در واقع، با دقت بیشتر به نشانه‌های رفتاری و ارتباطی، مدیران می‌توانند توانایی خود را در ارزیابی فرسودگی شغلی کارکنان را بهبود دهند، حتی در جلساتی که در شبکه‌های اجتماعی یا در فضای دیجیتال برگزار می‌شود.
فرسودگی شغلی کارمندان دورکار: مشکل مرسومی که نادیده گرفته می‌شود
اگر کارمند دورکار هستید و احساس می‌کنید که دچار فرسودگی شغلی شده‌اید، برای همدلی، صرفاً می‌توانیم به این نکته اشاره کنیم که بر اساس گزارش گالوپ، انتظار می‌رود که سه نفر از هر چهار کارگر در ایالات متحده در مرحله‌ای از دوران کاری‌شان به فرسودگی شغلی دچار شوند. برخی تخمین‌ها نیز نشان می‌دهند تقریباً یکی از دو کارگر در این کشور، به‌طور مستمر، دچار فرسودگی شغلی‌اند. این وضع گزارش‌شده آمریکا است. من و شما که در قلب خاورمیانه گیرافتاده‌ایم!
کارمندان اغلب آگاه نیستند که دچار فرسودگی شغلی شده‌اند و آن را با استرس معمولی کار اشتباه می‌گیرند یا آن را بخشی از سازگاری طبیعی با فشارهای کاری تفسیر می‌کنند.
از این گذشته، کارمندانی هم که از این موضوع آگاه هستند، اغلب از اینکه فرسودگی شغلی را گزارش کنند، درباره‌اش حرف بزنند یا این وضعیت را به روی خودشان بیاورند، شرمنده می‌شوند. چرا؟ زیرا می‌ترسند که در این وضعیت، خودشان مقصر شناخته شوند یا ضعیف تلقی شوند.
شرایط کاری امروزی، به‌خصوص کارهای ترکیبی یا همان هیبرید خودمان!، کار از خانه، یا سیاست‌های کار از هر کجا، فرصت شناسایی فرسودگی شغلی اعضای تیم را از مدیران می‌گیرد یا کاهش می‌دهد. همین موضوع، باعث می‌شود که امکانات و توانایی مدیران برای کمک به کارمندان یا حمایت از آن‌ها کمتر و محدودتر شود.
خوشبختانه، راه‌های مؤثری وجود دارند که مدیران می‌توانند توانایی‌شان را در شناسایی علائم فرسودگی شغلی در تیم‌هایشان بهبود دهند، حتی زمانی که نزدیکی فیزیکی مکرری با اعضای تیم خود ندارند. در واقع، با یادگیری دقت بیشتر به نشانه‌های رفتاری و ارتباطی، مدیران می‌توانند به‌طور قابل توجهی توانایی خود را در ارزیابی فرسودگی شغلی در کارکنان دورکار بهبود دهند.
در ادامه، ۵ نشانه فرسودگی شغلی کارمندان دورکار را با هم مرور می‌کنیم:
۱.مشاهده تغییرات در سطح مشارکت
فرسودگی شغلی به هر شکلی که ظاهر شود، معمولاً الگوهای رفتاری معمولی کارمند را تغییر می‌دهد. کارمندانی که قبلاً فعال بودند، ممکن است منفعل‌تر یا منزوی شوند. این یکی از رفتار نشانه فرسودگی شغلی کارمندان دورکار است.
به کاهش سطح مشارکت کارکنان توجه کنید، چرا که مطالعات تحلیلی نشان داده‌اند که عدم مشارکت کارمندان، در اغلب اوقات، مقدمه‌ای بر فرسودگی شغلی است، به‌خصوص زمانی که وظایف فرد، هنوز با ساعات کاری طولانی و فشارهای خارجی بی‌معنا و بی‌هدف همراه باشد.
به مشارکت پرشور کارمندان دورکار در جلسات از راه دور توجه کنید. کاهش ناگهانی شور و شوق، مشارکت کمتر در بحث‌ها، اجتناب از تماس چشمی، یا خاموش کردن مکرر دوربین‌ها (به ویژه اگر معمولاً این کار را نمی‌کنند) می‌توانند نشانه‌هایی از فرسودگی شغلی باشند.
۲. نظارت بر عملکرد کاری و مهلت‌های تعیین‌شده
به‌دنبال الگوهایی از کاهش عملکرد، از دست رفتن مهلت‌ها، یا افزایش تعداد خطاها در کارشان باشید. اگر کارمندی که معمولاً عملکرد خوبی دارد، سر ناسازگاری برمی‌دارد، ممکن است نشانگر فرسودگی شغلی باشد، به‌خصوص زمانی که با سایر علائم ترکیب می‌شود !
توجه کنید که یکی از ویژگی‌های اساسی فرسودگی شغلی این است که افراد احساس می‌کنند منابع، آزادی، یا زمان لازم را برای انجام کارشان ندارند. بنابراین، به‌سادگی می‌توانید بررسی کنید که آیا افراد احساس می‌کنند که سازمان از آن‌ها حمایت می‌کند؟ آیا احساس می‌کنند که شرایطی برای رشد و موفقیت دارند؟ آیا واقعاً چنین امکاناتی فراهم شده است؟ اصلاً بعید نیست که ثبات و یک‌نواختی وضعیت موجود، زمینه‌ساز فرسودگی شغلی شود.
۳. جست‌وجوی علائم خستگی یا فرسودگی
کارمندانی که دچار فرسودگی شغلی شده‌اند، ممکن است در جلسات خسته یا پریشان به نظر برسند. ممکن است مکرراً خمیازه بکشند، کم‌انرژی باشند یا بی‌حوصله به‌نظر برسند.
استفاده زیاد از عباراتی مانند «خیلی سرم شلوغ است!» یا چیزی نیست، فقط خسته‌ام!» می‌تواند نشانه‌هایی از فرسودگی شغلی باشد، به‌خصوص زمانی که کارمندان ترجیح می‌دهند به‌صراحت بگویند که فرسوده شده‌اند.
۴. پیگیری تغییرات در ارتباطات
تغییرات در ارتباطات، مانند کاهش پاسخگویی به ایمیل‌ها یا چت‌ها، یا پاسخ‌های کوتاه‌تر و کمتر اندیشیده شده، می‌توانند نشان‌دهنده فرسودگی شغلی باشند. کارمندانی که دیگر ایده‌ای نمی‌دهند، به نظر می‌رسد که از بحث‌های تیمی منزوی می‌شوند یا جلسات را از دست می‌دهند، ممکن است به دلیل فرسودگی شغلی، بی‌انگیزه شوند. به گفته اریکا دهاوان در کتاب جدیدش با عنوان زبان بدن دیجیتال، حتی تغییرات رفتاری و ارتباطی ظریف می‌توانند پیام‌های روان‌شناختی مهمی را در محیط‌های مجازی نشان دهند. بنابراین، حساس باشید به اینکه کارمندان دورکار چه می‌گویند، چگونه می‌گویند و چگونه به نظر می‌رسند.
۵. برگزاری جلسات بررسی منظم تک‌به‌تک
برگزاری جلسات بررسی منظم و تک‌به‌تک با کارمندان برای شناسایی فرسودگی شغلی بسیار حیاتی است. مدیران باید با همدلی به آن‌ها نزدیک شوند. در محیط‌های مجازی یا جلسات کاری از راه دور سؤالات پایان‌باز بپرسید. مثلاً اینکه «آیا فکر می‌کنید بار وظایف و مسئولیت‌ها روی دوش شما سنگینی می‌کند؟» یا «وضعیتتان خسته‌کننده است؟» یا «زیر فشار کار هستید؟» می‌تواند به مدیران کمک کند تا وضعیت روحی و روانی کارمندان را ارزیابی کنند.
بدون شک، توانایی مدیران در شناسایی علائم فرسودگی شغلی در کارمندانشان مستقیماً متناسب با هوش عاطفی (EQ) خودشان خواهد بود. مدیرانی با هوش عاطفی بالا به طور طبیعی خوب هستند در تشخیص احساسات گزارش‌های مستقیم‌شان و حساس‌تر به تغییرات جزئی در رفتارهای دیگران. برخی پژوهش‌های تحلیلی نشان می‌دهند که نمرات هوش عاطفی به‌طور پیوسته و مثبت با شناخت دقیق احساسات دیگران مرتبط است.
برای کارمند دورکاری که فرسوده شده چه کنیم؟
گذشته از اینکه مدیران چقدر خوب می‌توانند علائم معتبری از فرسودگی شغلی در کارمندانشان شناسایی کنند، این فقط نیمی از کار است. در واقع، نیمه دیگر کمک به کارمندان در مقابله با مشکلات فرسودگی شغلی است. اکثر مدیران معمولاً نمی‌توانند دست‌تنها این موضوع را مدیریت کنند. بنابراین هدایت کارمندان به منابع درست، پشتیبانی و متخصصان، مانند روانشناسان بالینی، مربیان سلامت و پشتیبانی پزشکی، به‌طور کلی، ایمن‌تر از این است که مدیران به‌تنهایی و در نقش متخصص دست به کار شوند. در ادامه، برخی از اقداماتی پیشنهادی را بیان می‌کنیم که مدیران با آن می‌توانند به کارمندانی کمک کنند که تحت تأثیر فرسودگی شغلی قرار گرفته‌اند:
۱. بازنگری بار کاری و اولویت‌ها
با کارمند همکاری کنید تا وظایفی را شناسایی کنید که می‌توانند به دیگران واگذار شوند، به تأخیر بیفتند، یا ساده‌سازی شوند. بر توزیع مجدد مسئولیت‌های غیرضروری تمرکز کنید تا فشار فوری کاهش یابد.
مثلاً بگویید: «بیایید بار کاری فعلی شما را بازبینی کنیم و اولویت‌ها را تعیین کنیم. من راه‌هایی برای توزیع بقیه وظایف بین تیم پیدا خواهم کرد.»
۲. ترغیب به زمان بازسازی
کارمند را تشویق کنید تا زمانی را برای استراحت اختصاص دهد یا مرزهای کاری را تعیین کند. خیال کارمندان دورکار را راحت کنید که غیر از ساعات کاری و اداری و به‌ویژه شب‌ها، آخر هفته‌ها و تعطیلات با آن‌ها کاری ندارید و می‌توانند استراحت کنند.
مثلاً بگویید: «این اواخر خیلی زحمت کشیده‌اید. امیدوارم در تعطیلات پیش رو با خیال راحت استراحت کنید و خوش بگذرانید.»
۳. تشویق به برقراری ارتباط مؤثر
فضایی امن ایجاد کنید تا کارمند بدون ترس از قضاوت، احساسات خود را بیان کند. در جلسات منظم و تک‌به‌تک پشتیبانی مستمر ارائه دهید.
مثلاً بگویید: « اصل حالت چطور است؟ کمکی از دست ما برمی‌آید؟ تعارف نکن!»
۴. ترغیب به تنظیمات کاری انعطاف‌پذیر
اقداماتی مانند کار از راه دور، ساعات کاری انعطاف‌پذیر، یا یک برنامه کاری کاهش‌یافته تا کارمندان تعادل بیشتری بین کار و زندگی‌شان پیدا کنند.
مثلاً بگویید: «آیا تغییر ساعات کاری یا کار از خانه برای مدتی کمک‌کننده است؟ بیایید برنامه‌ای بسازیم که بهتر برای شما کار کند.»
فرسودگی شغلی کارمندان دورکار را دریابید
مدیر هستید؟ به یاد داشته باشد یکی از مهم‌ترین یافته‌های تحقیقاتی علمی در مورد فرسودگی شغلی و مشارکت، تأثیر رهبری ناکارآمد است. بنابراین، در حالی که می‌خواهید برای شناسایی فرسودگی شغلی تلاش کنید، یادتان باشد که نقش شما در سازمان یا تیمتان، پررنگ است. شما فقط یک تماشاچی منفعل نیستید. ممکن است خودتان بخشی از علت فرسودگی شغلی کارمندان باشید.
رهبران بااستعداد و مدیران توانمند جلسات منظم برگزار می‌کنند و شرایط لازم، از جمله امنیت روانی، فراهم می‌آورند. این امکانات، به کارمندان اجازه می‌دهد احساسات خود را به‌طور واقعی و بدون ترس نشان دهند.
به همین ترتیب، سازمان‌ها ممکن است بخواهند توجه داشته باشند که بهترین راه برای کاهش و پیشگیری از فرسودگی شغلی در نیروی کارشان، استخدام و کمک به پیشرفت شغلی افراد شایسته است. اگر در دنیایی زندگی می‌کردیم که این موضوع به‌شکل عرف در می‌آمد، شاید فرسودگی شغلی وجود نداشت یا دست‌کم گسترش نمی‌یافت.
فرقی نمی‌کند که کارمند دورکار هستید یا مدیر سازمان، خوشحال می‌شویم که تجربه‌هایتان درباره روش‌های شناسایی و غلبه بر فرسودگی شغلی را با ما در میان بگذارید.
منبع: HBR
