در دنیای سینما، «فانتزی تاریک» ژانری قدیمی اما خاص است که طرفداران خاص خود را دارد، تا حدی که برخی به طور خاص همیشه دنبال یک فیلم فانتزی تاریک هستند. برخی از آثار فانتزی تاریک، پا را بسیار فراتر از مرزهای معمول میگذارند و علاوه بر تصویرسازیهای عجیب و غریب، در لایههای درونی خود نیز موضوعات ترسناک و تکاندهندهای را مطرح میکنند. در چنین آثاری، ممکن است با فضایی روبهرو شویم که دل هر بینندهای را به درد میآورد، اما در عین حال، کیفیت داستانپردازی یا جلوههای هنری جذابی است. چنین فضایی را در برخی از بهترین سریال های فانتزی هم میبینیم.
آنچه در ادامه میخوانید، فهرستی از تاریکترین فیلمهای فانتزی است که به خاطر پرداخت خاص خود به موضوعات خاص در این فهرست قرار گرفتهاند. برخی از این فیلم برای ما در بین بهترین فیلم های فانتزی تاریخ قرار میگیرند.
۱۵. اسپیریتد اوی یا شهر اشباح (Spirited Away)
سال اکران: ۱۳۸۰ (۲۰۰۱)
کارگردان: هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki)
بازیگران مطرح: رومی هیراگی، میو ایرینو، ماریا ناکاگاوا
نمره (IMDB): ۸.۶/۱۰
انیمه معروف استودیوی جیبلی (Studio Ghibli)، «Spirited Away»، تمام مولفههای آشنای این استودیو را در بر دارد: انیمیشن چشمنواز، فضایی عمدتاً خیالی و کودکانه، اما در عین حال لحظاتی عمیق که قلب شما را لمس میکند. اگر بخواهیم اثر را صرفاً سطحی نگاه کنیم، فیلم برای کودکان هم مناسب به نظر میرسد، اما اگر کمی عمیق به این انیمه نگاه کنیم میبینیم که در اشتباهیم و با یک انیمه ترسناک طرفیم.
ماجرای فیلم درباره دختربچهای است که همراه خانواده قصد نقل مکان به شهری جدید را دارند. در میانه راه، والدینش از جاده اصلی منحرف شده و سر از پارکی متروکه درمیآورند که در واقع دریچهای به دنیای ارواح است. والدین گیر میافتند و دختر مجبور به کار در یک گرمابه اسرارآمیز میشود تا راه بازگشت را پیدا کند. اما این داستان صرفاً درباره معصومیت کودکی نیست؛ بسیاری معتقدند این شاهکار هایائو میازاکی به شکلی نمادین به مقوله قاچاق انسان و تنفروشی در ژاپن میپردازد. برخی نیز این اینمه را یک اینمه عاشقانه میدانند. برخی این اثر را لایق حضور در بین بهترین فیلم های جهان میدانند.
۱۴. بیتلجوس (Beetlejuice)
سال اکران: ۱۳۶۷ (۱۹۸۸)
کارگردان: تیم برتون (Tim Burton)
بازیگران مطرح: مایکل کیتون، وینونا رایدر، آلک بالدوین، جینا دیویس
نمره (IMDB): ۷.۵/۱۰
این کمدی-ترسناک کلاسیک که امسال با انتشار خبر دنبالهاش دوباره بر سر زبانها افتاده، همواره از آثار محبوب سینمای فانتزی و ترس به شمار میرفته است. داستان «Beetlejuice» درباره خانوادهای است که به خانه یک زوج مرحوم نقل مکان میکنند و روح شرور و مسخرهای به نام بیتلجویس (با بازی بهیادماندنی مایکل کیتون) مزاحمشان میشود. فیلم فضایی کمدی دارد، اما دنیای پس از مرگ را هم نشان میدهد و از آن زاویه، مؤلفههای فانتزی را در خود جای داده است.
جلوههای بصری فیلم و حال و هوای ترسناک-فکاهی آن، ترکیبی جذاب به وجود آورده که نه کاملاً کودکانه است و نه کاملاً هولناک. این فیلم هرچند در بین برترین فیلم های imdb نیست اما فیلمی کلاسیک و محبوب است.
۱۳. بازگشت به آز (Return to Oz)
سال اکران: ۱۳۶۴ (۱۹۸۵)
کارگردان: والتر مِرچ (Walter Murch)
بازیگران مطرح: فِرُوزا بالک، نیکول ویلیامسون، جین مارش
نمره (IMDB): ۶.۷/۱۰
اگر بعد از دیدن «جادوگر شهر اُز» (محصول ۱۹۳۹) با خودتان فکر کردهاید که دنباله این فیلم هم قرار است شاد و رنگارنگ باشد، سخت در اشتباهید! «بازگشت به اُز» (Return to Oz) سرگذشت بسیار تاریکتری دارد و بسیاری از کودکانی که در دهه ۸۰ میلادی تماشایش کردهاند، هنوز هم از صحنههای کابوسوارش یاد میکنند.
در این فیلم، سرزمینی که قبلاً پر از نور و شادی بود، حالا به ویرانهای متروک و ترسناک تبدیل شده است. موجودات عجیبوغریب و شرور جایگزین شخصیتهای دوستداشتنی و آشنا شدهاند. یکی از بدنامترین این موجودات، «ویلِرها» هستند که شاید بتوان گفت جزو ترسناکترین ضدقهرمانهای تاریخ فیلمهای کودکانهاند. فضای رعبانگیز حاکم بر «بازگشت به اُز» باعث شده تا آن را در زمره تاریکترین فیلمهای فانتزی جای دهند؛ اثری که ممکن است هنوز هم برای بعضی مخاطبان، یادآور کابوسهای دوران کودکی باشد.
۱۲. تریوی قهرمان (The Heroic Trio)
سال اکران: ۱۳۷۱ (۱۹۹۳)
کارگردان: جانی تو (Johnnie To)
بازیگران مطرح: میشل یئو، آنیتا موی، مگی چانگ
نمره (IMDB): ۶.۵/۱۰
«تریوی قهرمان» (The Heroic Trio) در نگاه اول فیلمی اکشن و شاید حتی فانتزی-ابرقهرمانی به نظر برسد؛ اما ماجراهای تاریکی در بطن داستانش نهفته است. محور اصلی قصه، ناپدیدشدن چندین نوزاد در هنگکنگ توسط شخصیتی نامرئی است که بر اساس فرمان «استاد شیطانی» (Evil Master) عمل میکند؛ چرا؟ چون این نوزادان از خون سلطنتی برخوردارند!
موضوع ربوده شدن نوزادان و تحویلشان به یک موجود «شیطانی» خود بهاندازه کافی هولناک است. سه زنی که مقابل این شیطان میایستند، هریک پیشینهای پر از رنج و اندوه دارند. شاید این فیلم در کل خیلی تاریک نباشد، اما بدون شک، با تم اصلی ربایش کودکان و سرنوشت شوم آنها، اثر سنگینی بر تماشاگر تحمیل میکند.
۱۱. افسانه (Legend)
سال اکران: ۱۳۶۴ (۱۹۸۵)
کارگردان: ریدلی اسکات (Ridley Scott)
بازیگران مطرح: تام کروز، تیم کِری، میا سارا
نمره (IMDB): ۶.۳/۱۰
از نظر منتقدان، «افسانه» (Legend) با گذشت زمان بدل به اثری کالت شد. داستان فیلم درباره ارباب تاریکی است که گابلینهایش را مجبور میکند که اسبهای تکشاخ (نمادهای پاکی و شادی) را به قتل برسانند و شاخهایشان را بدزدند تا دنیا را در تاریکی ابدی فرو برند. در این میان، پرنسس لیلی (میا سارا) به دام ارباب تاریکی میافتد و جک (تام کروز) برای نجات اواقدام میکند.
با اینکه بعضی صحنهها حالتی فانتزی و حتی کودکانه دارند، مفاهیمی مثل بهدامانداختن دختر بیگناه برای نقشههای اهریمنی یا کشتن مخلوقات زیبا و معصومی نظیر تکشاخها، فضای تاریک و بزرگسالانهای به فیلم میبخشد. «افسانه» شاید بهترین اثر ریدلی اسکات نباشد، ولی قطعاً از نظر سبک و فضای رؤیایی-کابوسوار یکی از متفاوتترینها در ژانر فانتزی است.
۱۰. هزارتوی پن (Pan’s Labyrinth)
سال اکران: ۱۳۸۵ (۲۰۰۶)
کارگردان: گیرمو دل تورو (Guillermo del Toro)
بازیگران مطرح: ایوانا باکرو، سرجی لوپز، داگ جونز، ماریبل وردو
نمره (IMDB): ۸.۲/۱۰
کمتر کسی پیدا میشود که «هزارتوی پن» (Pan’s Labyrinth) را ندیده باشد یا حداقل نامش را نشنیده باشد. این فیلم اثری از گیرمو دل تورو است که رکورد طولانیترین تشویق ایستاده را در جشنواره کن شکست. قصه در دوران پس از جنگ داخلی اسپانیا میگذرد و درباره دخترکی به نام اوفلیا (ایوانا باکرو) است که با موجودی افسانهای (یک فان/ Faun) روبهرو میشود. فان به او میگوید برای تبدیلشدن به یک شاهزاده افسانهای باید سه آزمون سخت را پشت سر بگذارد.
اوفلیا پا به دنیایی ترسناک و وهمی میگذارد که موجوداتی نظیر «مرد رنگپریده» (Doug Jones) در آن پرسه میزنند و کافی است یک لحظه غفلت کند تا زنده نماند. فضای تاریک فیلم تنها به هیولاها و جهان فانتزی آن محدود نمیشود؛ بلکه واقعیت تلخ پس از جنگ داخلی اسپانیا و اعمال وحشیانه نظامیان، گاه از خودِ موجودات جادویی هم ترسناکتر است. ترکیبی از خشونت جنگی و هیولاهای کابوسوار، «هزارتوی پن» را به یکی از تاریکترین فیلمهای فانتزی تاریخ تبدیل کرده است.
۹. دسته گرگها (The Company of Wolves)
سال اکران: ۱۳۶۳ (۱۹۸۴)
کارگردان: نیل جوردن (Neil Jordan)
بازیگران مطرح: سارا پترسون، آنجلا لانسبری، استیون ریا
نمره (IMDB): ۶.۶/۱۰
«دسته گرگها» (The Company of Wolves) بر اساس داستان کوتاهی از آنجلا کارتر ساخته شده و مضمونی درباره اغوا و به دام انداختن دختران نوجوان دارد. فیلم از مؤلفههای وحشت گوتیک بهره میبرد و موجوداتی نظیر گرگینهها در آن نقشآفرینی میکنند. داستان درباره دختر نوجوانی به نام رُزالین (با بازی سارا پترسون) است که در عمارتی روستایی زندگی میکند و در رویاهایش به جهانی پریان-مانند قدم میگذارد؛ جهانی که همیشه گرگها در کمین او هستند.
فیلم از قصههای افسانهای مثل «شنل قرمزی» الهام میگیرد، اما فضایی بسیار تاریکتر و روانکاوانه دارد. این اثر موفق شد تحسین منتقدان را برانگیزد و حتی برای چند جایزه بفتا نامزد شود. منتقدان فضای گوتیک و اروتیک، ارجاعات فرویدی و جلوههای ویژه خیرهکنندهاش را ستودند. اگر به دنبال برداشتی متفاوت و تاریک از افسانههای کلاسیک هستید، «جمع گرگها» گزینهای ایدئال محسوب میشود.
۸. مهر هفتم (The Seventh Seal)
سال اکران: ۱۳۳۶ (۱۹۵۷)
کارگردان: اینگمار برگمان (Ingmar Bergman)
بازیگران مطرح: ماکس فون سیدو، بنگت اکرُت، بیبی آندرشون
نمره (IMDB): ۸.۱/۱۰
«مهر هفتم» (The Seventh Seal)، ساخته کارگردان شهیر سوئدی اینگمار برگمان، در دوران جنگهای صلیبی میگذرد. شوالیهای که از جنگ بازمیگردد، در سرزمینش طاعون بیداد میکند و ناگهان با تجسمی از «مرگ» (با بازی بنگت اکرُت) روبهرو میشود که برای گرفتن جانش آمده است. شوالیه برای بهتعویقانداختن اجل، مرگ را به مسابقه شطرنج دعوت میکند؛ رقابتی سمبلیک و عمیق درباره معنای زندگی و مرگ.
فیلم از نظر جلوههای ترسناک چیزی به نمایش نمیگذارد؛ نه صحنههای خونین و نه موجودات تاریک فرازمینی. اما با مضمون «حتمیت مرگ» و فضای ملالآور دوران طاعون و پوچی انسان در برابر تقدیر الهی، حسی بسیار سنگین و تاریک دارد. «مهر هفتم» اثری است هنری، فلسفی و در عین حال تلخ؛ اثری که هنوز هم در صدر لیست آثار هنری سینمای جهان قرار میگیرد.
۷. قله خونین (Crimson Peak)
سال اکران: ۱۳۹۴ (۲۰۱۵)
کارگردان: گیرمو دل تورو (Guillermo del Toro)
بازیگران مطرح: میا واشیکوفسکا، تام هیدلستون، جسیکا چستین، چارلی هونام
نمره (IMDB): ۶.۵/۱۰
گیرمو دل تورو بار دیگر با «قله خونین» (Crimson Peak) سراغ فضایی گوتیک و خیالانگیز رفته است. این بار او قصه دختری به نام ادیت (میا واشیکوفسکا) را روایت میکند که با تاجری انگلیسی، توماس شارپ (تام هیدلستون)، ازدواج میکند و به عمارت خانوادگی او میرود؛ عمارتی که روی خاک قرمز تپهای موسوم به «Crimson Peak» بنا شده است. اما خیلی زود ارواحی در این عمارت ظاهر میشوند و آرامش ظاهری عروس جوان را در هم میشکنند.
فضای تاریک این اثر، فقط به حضور اشباح محدود نمیشود. رفتهرفته مشخص میشود که چرا خانه نفرین شده و ماجراهای دهشتناکی—از قتلهای زنجیرهای گرفته تا روابط خانوادگی وحشتناک—در پس پرده قرار دارد. تمهایی نظیر قتل، خیانت، روابط نامشروع خانوادگی، و استفاده ابزاری از عشق باعث میشود «قله خونین» در زمره تاریکترین فانتزیهای عاشقانه قرار بگیرد.
۶. سالومون کین (Solomon Kane)
سال اکران: ۱۳۸۸ (۲۰۰۹)
کارگردان: ام. جِی. بسِت (M. J. Bassett)
بازیگران مطرح: جیمز پیورفوی، ریچل هِرد-وود، مکس فون سیدو
نمره (IMDB): ۶.۱/۱۰
در سال ۱۶۰۰ میلادی، سربازی انگلیسی به نام سالومون کین (با بازی جیمز پیورفوی) در شمال آفریقا مامور میشود تا روستایی را از چنگ امپراتوری عثمانی نجات دهد. او با شیاطینی روبهرو میشود که فاش میکنند روحش محکوم به عذاب ابدی در جهنم است. سالومون که از ترس عاقبت کارش و عذاب اخروی تصمیم میگیرد به کلیسای خداوند پناه برد، در نهایت مجبور میشود برای نجات دختری ربودهشده و جبران گذشتهاش، دوباره سلاح به دست گیرد.
«سالومون کین» مملو از صحنههای اکشن خونین و موجودات اهریمنی است. اگرچه از لحاظ مفهومی شاید خیلی عمیق نباشد، اما از نظر خشونت و صحنههای دلخراش چیزی کم ندارد. علاقهمندان به نبردهای حماسی-فانتزی، این فیلم را به خاطر اکشن وحشیانه و خونینش میپسندند، اما مخاطبانی که با صحنههای خشن میانهای ندارند، شاید خیلی راحت نباشند.
۵. شکارچی سر (The Head Hunter)
سال اکران: ۱۳۹۷ (۲۰۱۸)
کارگردان: جردن داونی (Jordan Downey)
بازیگران مطرح: کریستوفر رای، کوترا هُفگان
نمره (IMDB): ۵.۴/۱۰
«شکارچی سر» (The Head Hunter) ماجرای یک وایکینگ گمنام (با بازی کریستوفر رای) را دنبال میکند که موجودات هیولاوار را شکار میکند و سرهایشان را به عنوان غنیمت نزد خود نگه میدارد. اما یک هیولا هنوز باقی مانده است: موجودی که دخترش را به قتل رسانده. فیلم ترکیبی از فانتزی و وحشت است و با فضای کمبازیگر و محیطی تاریک، خشونت عریان و فضاسازی طاقتفرسایی را به نمایش میگذارد.
حالوهوای «شکارچی سر» بسیار سنگین و خفقانآور است. مخاطب با قهرمانی روبهروست که سرتاسر وجودش را غم و انتقام فراگرفته و در دنیایی تیره و مهآلود پرسه میزند تا انتقام فرزندش را بگیرد. پایانبندی فیلم نیز بهشکلی شوکهکننده تمام میشود. اگر به دنبال اثری متفاوت و تیره در حوزه فانتزی هستید، «شکارچی سر» قطعاً ارزش تماشا را دارد.
۴. در پوست مادرم (In My Mother’s Skin)
سال اکران: ۱۴۰۲ (۲۰۲۳)
کارگردان: کِنِت داگاتان (Kenneth Dagatan)
بازیگران مطرح: فلیسیتی کایل ناپولی، جاسمین کرتیس-اسمیت، آرکسی موانو
نمره (IMDB): ۶.۴/۱۰
«در پوست مادرم» (In My Mother’s Skin) یک فیلم فانتزی-ترسناک فیلیپینی است که طی اشغال این کشور توسط نیروهای ژاپن در جنگ جهانی دوم میگذرد. داستان حول محور دختری به نام تالّا (با بازی فلیسیتی کایل ناپولی) میچرخد که خانواده متمولی دارد. پدرش برای یافتن گنجی عجیب ناپدید شده و مادرش سخت بیمار است. تالّا که امیدش را از دست داده، نزد موجودی افسانهای به نام «پری» (با بازی جاسمین کرتیس-اسمیت) میرود تا درخواست کمک کند.
اما «پری» هدف دیگری در سر دارد: او قصد دارد تالّا و خانوادهاش را در زمانی که آسیبپذیرتر از همیشهاند، طعمه خود کند. این فیلم که در ژانر وحشت هم قرار میگیرد، از بسیاری استانداردهای عادی ترس فراتر میرود و فضایی تیره و بیرحمانه دارد. «در پوست مادرم» با اشاره به واقعیت تلخ قربانیشدن کودکان درگیر جنگ و تنگناهای مشابه، اثری گزنده و تکاندهنده است که خیلی فراتر از ترسهای معمولی پیش میرود.
۳. مندی (Mandy)
سال اکران: ۱۳۹۷ (۲۰۱۸)
کارگردان: پانوس کازماتوس (Panos Cosmatos)
بازیگران مطرح: نیکلاس کیج، آندریا رایزبورو، لاینوس روچه
نمره (IMDB): ۶.۵/۱۰
«مندی» یک فیلم اکشن خشن و سرشار از المانهای نامطلوب و تاریک است. نیکلاس کیج در نقش رِد، الکلی بهبودیافتهای را بازی میکند که همسرش دوران کودکی دشواری داشته و حالا این دو تصمیم دارند زندگی آرامی را در جنگلی دورافتاده آغاز کنند. اما آرامششان با حمله یک دارودسته موتور سوارِ اهریمنی—که شایعه شده آدمخوارند و مواد توهمزا مصرف میکنند—نقض میشود. رِد برای گرفتن انتقام و رهایی از این کابوس، دست به کاری خونین میزند.
«مندی» نهتنها مفاهیم تلخی نظیر اعتیاد، سوءاستفاده از کودکان، آدمخواری و غیره را یکجا جمع کرده، بلکه بار خشونت و صحنههای خونآلودش هم کم نیست. هرچند در لایه ظاهری شبیه یک انتقامجویی سرگرمکننده به نظر میرسد، اما زیر سطح اکشن دیوانهوارش، واقعیتهای ناخوشایندی نهفته است که فیلم را به اثری تیره و تار تبدیل میکند.
۲. خدای دیوانه (Mad God)
سال اکران: ۱۴۰۰ (۲۰۲۱)
کارگردان: فیل تیپت (Phil Tippett)
بازیگران مطرح: (این فیلم تقریباً بدون دیالوگ است و شخصیتهای آن صداگذاری مشخصی ندارند.)
نمره (IMDB): ۶.۸/۱۰
«خدای دیوانه» (Mad God) پروژهای جاهطلبانه است که بیش از ۳۰ سال تولیدش به طول انجامید؛ یک انیمیشن استاپموشن صرفاً مخصوص بزرگسالان. قصه درباره شخصیتی موسوم به «قاتل» (با صداپیشگی هانس براکه) است که به دنیایی زیرزمینی و جهنمی سفر میکند؛ جایی که ارواح عذابدیده، موجودات وحشتناک، و مناظری ویران در آن موج میزنند.
«Mad God» مرزهای ترس و آشوب را درمینوردد و هیچ حدومرزی برای نمایش زشتیها و پلیدیها قائل نیست. هیولاهای خیرهکننده و صحنههای شکنجه و رنج، دائماً روی پرده جان میگیرند. اگر عاشق هنر انیمیشن هستید، بهخصوص استاپموشن، تماشای «خدای دیوانه» تجربهای منحصربهفرد و تکاندهنده خواهد بود که احتمالاً هیچ نمونه مشابهی برایش پیدا نکنید.
۱. مرز (Border)
سال اکران: ۱۳۹۷ (۲۰۱۸)
کارگردان: علی عباسی (Ali Abbasi)
بازیگران مطرح: اوا ملاندر، ایرو میلونوف، یورگن تورسون
نمره (IMDB): ۷.۰/۱۰
و اما تاریکترین فیلم فانتزی، که همتای چندانی در دنیای سینما ندارد: «مرز» (Border)، محصول سوئد. خط اصلی قصه درباره افسر گمرکی به نام تینا (با بازی اوا ملاندر) است که حس بویایی عجیبی دارد و با همین توانایی میتواند افراد مجرم را تشخیص دهد. برخوردش با فردی مرموز به نام وُره (که ظاهراً توانایی و ظاهر مشابهی دارد) زندگی او را زیر و رو میکند و ماجراهایی بسیار عجیب و شوکهکننده رقم میخورد.
اتفاقاتی که در «مرز» رخ میدهد، گاه آنقدر تکاندهنده است که حتی بیان جزئیاتش نیز دشوار میشود: از جرمهای وحشتناک در پس پرده گرفته تا مناسبات ترسناک جسمانی و روحی. با اینکه فیلم جایزه جشنواره کن را به دست آورده و نامزد اسکار هم شده، محتوایش آنقدر تند و بیپرواست که تنها تماشاگرانی با اعصاب قوی میتوانند کامل تا انتها همراهش بمانند. «مرز» با پرداختن به ابعاد تاریک غرایز انسانی و مرز میان انسان و موجودات افسانهای، اثری عمیقاً آزاردهنده است. بهاینترتیب، میتوان گفت تاریکترین و سنگینترین فیلم فانتزی همین «مرز» است که تماشاگر را در مواجهه با جنبههای ناخوشایند بشری رها میکند.
بهترین فیلم فانتزی تاریک شما کدام است؟
اگرچه «فانتزی تاریک» غالباً با عناصر تخیلی و موجودات جادویی شناخته میشود، اما برخی از آثار این حوزه آینۀ تیرهای از واقعیتهای انسانیاند. تماشای چنین فیلمهایی هم جذاب است و هم گاه بسیار ناخوشایند؛ چون شما را به لایههای تاریکتر وجود، تاریخ یا ذهن انسان میکشاند. اگر به ژانر فانتزی علاقمندید و مشکلی با تاریکی و خشونت ندارید، این آثار ارزش یک بار (یا چند بار) دیدن را دارند—اما حتماً آماده باشید که با صحنههایی متفاوت و شاید شوکهکننده روبهرو شوید.
منبع: Colider
هشدار! محتوای این صفحه در چهارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران نوشته شده است. سپاسگزار خواهیم بود اگر مغایرت احتمالی محتوا با قوانین و یا مشکلات دیگر در صحت و دقت محتوا را به ما گزارش کنید تا فورا اصلاح شود. اطلاعات بیشتر div:empty {display: none;}
]]>
اصول و روشهایی کاملا عملی برای یادگیری سریع و ماندگار هر زبان جدید