تینا مزدکی_بررسی داده‌های لرزه‌نگاری کاوشگر InSight ناسا در مریخ نشان می‌دهد که مقادیر زیادی آب در عمق ۱۰ تا ۲۰ کیلومتری سطح این سیاره پنهان شده است. تحلیل جدیدی از داده‌های لرزه‌ای کاوشگر InSight ناسا شواهدی قوی از احتمال وجود آب مایع در اعماق مریخ ارائه کرده است. در سال ۲۰۲۴، محققان بر اساس سرعت امواج لرزه‌ای ناشی از زلزله‌های مریخی، اعلام کردند که بین ۱۱.۵ تا ۲۰ کیلومتری سطح این سیاره، حجم قابل توجهی آب وجود دارد.
اکنون، ایکو کاتایاما از دانشگاه هیروشیما و یویا آکاماتسو از مؤسسه‌ی ژئودینامیک دریایی ژاپن شواهد بیشتری در تأیید این فرضیه ارائه کرده‌اند. کاتایاما در بیانیه‌ای گفت: «بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که میلیاردها سال پیش، مریخ دارای آب بوده است. اما مدل ما نشان می‌دهد که حتی امروز نیز آب مایع در این سیاره وجود دارد.»
تصویری از منطقه Syrtis Major در مریخ، ساخته‌شده از داده‌های مدارگرد وایکینگ
کشف ردپای آب با امواج لرزه‌ای
کاوشگر InSight ناسا، اولین لرزه‌سنجی بود که در مریخ فعالیت کرد و سه نوع موج لرزه‌ای را شناسایی کرد:
امواج P: سریع‌ترین امواج که مانند امواج صوتی، جلو و عقب نوسان می‌کنند.
امواج S: کندتر از امواج P که به صورت عمودی نسبت به مسیر حرکت نوسان دارند و در آب منتشر نمی‌شوند.
امواج سطحی: مانند موج‌های روی آب که در سطح مریخ حرکت می‌کنند.
در این مطالعه، پژوهشگران روی امواج P و S تمرکز کردند. از آنجا که امواج S در محیط‌های مایع حرکت نمی‌کنند، بررسی تفاوت در سرعت این امواج می‌تواند سرنخی از وجود آب زیرسطحی ارائه دهد. کاتایاما و آکاماتسو دو منطقه‌ی انتقالی در داده‌های لرزه‌ای شناسایی کردند که نشان‌دهنده تغییر ناگهانی در ویژگی‌های داخلی مریخ در عمق ۱۰ تا ۲۰ کیلومتری است؛ دقیقاً همان محدوده‌ای که مطالعات قبلی در آن شواهدی از وجود آب را مطرح کرده بودند.
نموداری که نشان می‌دهد امواج لرزه‌ای مختلف چگونه در مریخ حرکت می‌کنند
آب در شکاف سنگ‌های مریخ؟
پیش‌تر، زمین‌شناسان تصور می‌کردند که این تغییرات نشان‌دهنده‌ی مرز بین لایه‌های آتشفشانی و مواد حاصل از برخورد شهاب‌سنگ‌ها است. اما تحلیل جدید نشان می‌دهد که این مناطق می‌توانند حاوی آب مایع باشند که درون شکاف‌ها و خلل و فرج سنگ‌های متخلخل قرار گرفته است.
برای آزمایش این فرضیه، پژوهشگران سنگ‌های دیاباز (نوعی سنگ آذرین) از سوئد را در شرایط مرطوب بررسی کردند. این سنگ‌ها از بهترین نمونه‌های مشابه با سنگ‌های مریخی در زمین هستند. نتایج نشان داد که در شرایط مرطوب، این سنگ‌ها همان امضای لرزه‌ای را نشان می‌دهند که کاوشگر SEIS در مریخ شناسایی کرده است.
لرزه‌سنج InSight بر روی سطح مریخ، تصویربرداری‌شده توسط دوربین مستقر بر روی فرودگر
مطالعات قبلی تخمین زده بودند که مقدار آب مدفون در اعماق مریخ می‌تواند تمام سطح سیاره را با لایه‌ای به عمق ۱ تا ۲ کیلومتر بپوشاند. اگر این مقدار آب مایع تأیید شود، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی احتمال وجود حیات میکروبی در اعماق مریخ باشد. البته، با فناوری‌های کنونی، هیچ راهی برای دسترسی به این آب یا بررسی حیات احتمالی آن وجود ندارد. تا زمانی که بتوانیم به چنین عمقی حفاری کنیم، اسرار مریخ همچنان پنهان خواهند ماند.
منبع: space
۲۲۷۳۲۳
