به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، تدبر از ریشه «دَبَر» به معنای «پشت» است، تدبر نیز به معنای اخذ تدبیر است یعنی اینکه در متن و آیات قرآن کریم تدبیری به‌کار رفته است، وقتی مخاطب در آن تدبیر و اندیشه کند و آن را به‌دست آورد به این کار تدبر کردن می‌گویند. به عبارتی دیگر در هر آیه تدبیری به‌کار رفته است و اگر بنده در آن اندیشه کند و آن را به‌دست بیاورد به این عمل او تدبر گفته می‌شود.
بنابر روایت ایکنا، در این راستا ایکنای قزوین در تلاش است تا در ماه مبارک رمضان با انتشار تفسیر برخی از سوره‌های جزء ۳۰ قرآن کریم از سوی زهره مظفری، مربی تدبر در قرآن، برای مخاطبان، مسابقه‌ای در پایان این ماه مبارک درباره نکات مطرح شده برگزار و به نفرات برگزیده جوایز نفیسی اهدا کند، حال در شانزدهمین شماره آن که به تدبر در سوره ماعون پرداخته شده است، می‌خوانیم:
چرا خداوند در سوره ماعون بعد از اینکه ویژگی‌های رفتاری مکذبان دین را می‌گوید در خصوص نمازگزاران «فَوَیْلٌ لهم» نمی‌گوید؟ خداوند می‌گوید «فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ؛ پس وای بر نمازگزارانی»، چون ویژگی‌هایی در این نمازگزار وجود داشته که باعث شده است این رفتار از آن‌ها سر بزند و اگر آنان از نمازگزاران واقعی بودند این رفتارها از آنان سر نمی‌زد.
خداوند در ادامه سوره ماعون در خصوص نمازگزاران غیرواقعی توضیح می‌دهد «الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ؛ که از نمازشان غافلند» کسانی که نسبت به نمازشان «سهو» دارند یعنی دچار غفلت هستند. منظور از سهو در نماز چیست؟ یعنی کسانی که نمازشان را سبک می‌شمارند، به آداب نماز دقت نمی‌کنند، نمازشان را نامنظم به‌جا می‌آورند و به نمازشان توجه چندانی ندارند.
بعد از پایان نماز واقعی باید نسبت به مردم و اطراف خود مهربان‌تر باشیم نمی‌توانیم بگوییم نماز می‌خوانیم و این نماز بر روحیات و خلقیات و رفتار ما اثر نگذاشته است، در حقیقت نماز باید برای انسان شخصیت‌ساز باشد و روحیات انسان را بسازد.
باطن نماز، اصل این عبادت است؛ اگر به باطن توجه کنیم قطعاً بر ظاهر انسان هم اثر میگذارد؛ اگر انسان نماز واقعی بخواند در روحیات و اخلاقیات او اثرگذار خواهد بود، بنابراین نماز باید در رفتار و خلقیات ما نمود پیدا کند.
خداوند در سوره مبارکه مؤمنون ویژگی‌هایی را برای نمازگزاران برمیشمارد «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ؛ به راستی که مؤمنان رستگار شدند»، «الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ؛ همانان که در نمازشان فروتنند» اگر خروجی نماز فروتنی نباشد نماز حقیقی نیست.
نمازگزار حقیقی ویژگی‌هایی از خود بروز می‌دهد که در سوره مؤمنون به‌خوبی به این موضوع اشاره شده است «وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ؛ و آنان که از بیهوده رویگردانند»؛ در سوره معارج نیز آمده است که نمازگزار حقیقی در هنگام سختی بی‌تابی نمی‌کند. اگر در آیات تدبیر کنیم متوجه خواهیم شد اقامه نماز تنها به خم و راست شدن نیست بلکه منظور از نماز یک نماز حقیقی است که اثرات بسیار مثبتی در فرد و اجتماع ایجاد می‌کند.
در ادامه سوره ماعون به مهم‌ترین ویژگی نمازگزاران غیرحقیقی این چنین اشاره شده است «الَّذِینَ هُمْ یُرَاءُونَ؛ آنان که ریا می‌کنند» یعنی نماز را به خاطر خداوند و نیت قربت‌الی‌الله اقامه نمی‌کنند. به عبارت دیگر نماز را به‌خاطر نگاه و سخن دیگران اقامه می‌کنند در صورتی که در سیره علما و شهدا داریم که چنان نماز می‌خوانند که از خود بی‌خود میشدند و همواره تلاش داشتند به دور از چشم دیگران و در مکانی خلوت نماز اقامه کنند.
در سیره شهدا خواهید دید که هنگام اقامه نماز متوجه اطراف خود نمیشدند، اما ما هنگام نماز حواسمان به اطراف است و حتی متوجه اتمام نماز نمیشویم.
در سبک زندگی دینی گفته شده است که بخشی از خانه را به‌عنوان مصلی درنظر بگیرید که محل نماز باشد. اگر نماز به‌خاطر تبعیت از فرمان خداوند باشد، انسان را از دنیا دور و به خداوند نزدیک می‌کند.
