مرگ وارث تاج و تخت در مهمانی دریایی؛ تاریخ انگلستان، الهام‌بخش خاندان اژدها

به گزارش تیکاگو به نقل از کجارو

هنگامی که یک کشتی سلطنتی در سال ۱۱۲۰ میلادی در سواحل نرماندی غرق شد، نه تنها جان صدها نفر را گرفت، بلکه بحران جانشینی‌ای به راه انداخت که تاریخ انگلستان را برای همیشه تغییر داد. برای جمعی از اشراف‌زادگان جوان و شاد حاضر در همین کشتی، این سفر قرار بود یک عبور عادی از کانال مانش باشد؛ مهمانی بزرگی که در میانشان، شاهزاده جوان «ویلیام آدلین» (William Adelin) تنها وارث قانونی پادشاه انگلستان، نیز حضور داشت. او تنها پسر قانونی و وارث پادشاه هنری اول انگلستان بود و در زمان فاجعه کشتی سفید، حدود ۱۷ سال داشت. (National Geographic)

ماجرا با اشتباهی فاجعه‌بار آغاز شد

در ۲۵ نوامبر سال ۱۱۲۰ میلادی، پس از آنکه کشتی سفید از بندری در فرانسه حرکت کرد، همه چیز به شکلی فاجعه‌بار اشتباه پیش رفت. خدمه که غرق در جشن و پایکوبی بودند، کشتی را مستقیم به سمت یک صخره هدایت کردند.

کشتی سفید غرق شد و حدود ۳۰۰ نفر به آب‌های یخ‌زده افتادند. تقریبا همگی جان باختند؛ رویدادی که پیامدهای خشونت‌باری برای انگلستان داشت و شکنندگی یک نظام سیاسی مبتنی بر جانشینی موروثی را آشکار ساخت. به گفته یکی از مورخان متخصص در تاریخ انگلستان قرون‌وسطا، «این یک سناریوی کابوس‌وار بود.»

سفر از طریق کانال مانش برای نخبگان آن دوران یک ضرورت بود. پس از آنکه «ویلیام فاتح» (William the Conqueror) در سال ۱۰۶۶ تاج و تخت انگلستان را به دست آورد، قدرت و دارایی‌های این طبقه در دو سوی این آب‌های پرتلاطم پراکنده بود. تا سال ۱۱۲۰ میلادی، کوچکترین پسر ویلیام فاتح، یعنی پادشاه وقت، به همراه پسر و وارثش، قدرت را محکم در دست داشت و به نظر می‌رسید آینده سلسله‌اش تضمین شده است.

نقاشی هنری اول در غم خبر مرگ پسرش

عکاس: نامشخص / Bridgeman Images

تا اینکه فاجعه کشتی سفید رخ داد. جامع‌ترین روایت از این ماجرا، نوشته یک راهب و وقایع‌نگار آن دوره است. او می‌نویسد که ناخدای کشتی خود را به پادشاه معرفی کرد و ادعا کرد که پدربزرگش، ویلیام فاتح، را در سفر سرنوشت‌سازش برای کسب تاج و تخت، همراهی کرده است. پادشاه این پیشنهاد را نپذیرفت؛ اما وظیفه انتقال شاهزاده و همراهانش را به او سپرد.

اشراف و ملوانان به یک اندازه سرگرم عیش و نوش و پایکوبی شدند و برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که آن‌ها قصد داشتند با کشتی پادشاه مسابقه دهند. روایت‌ها همگی بر بی‌احتیاطی محض به عنوان دلیل حادثه اتفاق نظر دارند. این رویداد، یک فاجعه تکان‌دهنده بود. یک مورخ توضیح می‌دهد:

حتی در دوره‌ای که مرگ ناگهانی بسیار رایج بود، از دست دادن این همه افراد عالی‌رتبه در یک حادثه ناشی از خوشگذرانی بی‌حد و حصر، بسیار ویرانگر بود.

چنین فاجعه‌ای پرسش‌های هولناکی را برای مردم آن زمان ایجاد کرد. یکی از اساتید دانشگاه که در زمینه فرهنگ سیاسی قرون‌وسطا مطالعه می‌کند، می‌گوید:

هر رویدادی با این عظمت، تنها می‌توانست از دریچه خشم الهی تفسیر شود. گویی این خداوند بود که ضربه‌ای به این سلسله وارد می‌کرد.

غرق شدن کشتی، پیدا کردن اجساد قربانیان را تقریبا غیرممکن می‌کرد و این موضوع، مسئله جانشینی و وراثت را پیچیده می‌ساخت. از آنجا که نظام پادشاهی موروثی به همان اندازه که به تولد یک وارث وابسته بود، به مرگ قطعی پادشاه قبلی هم اتکا داشت، این وضعیت ابهام‌های زیادی ایجاد می‌کرد.

فاجعه کشتی سفید، سرنوشت سلطنت را تغییر داد

کل نظام سلطنت موروثی آن زمان به وجود یک پادشاه با اصل و نسب صحیح وابسته بود. با مرگ تنها وارث قانونی پادشاه، او با یک مشکل سیاسی بزرگ روبه‌رو شد. پادشاه که در دهه ۵۰ زندگی خود بود، کمی پس از فاجعه دوباره ازدواج کرد؛ اما وارث جدیدی به دنیا نیاورد. در نتیجه، دخترش «ماتیلدا» (Matilda) را به عنوان جانشین خود معرفی کرد.

در آن جامعه مردسالار، پسرعموی ماتیلدا، یعنی «استفان» (Stephen)، فکر می‌کرد که می‌تواند حاکم بهتری باشد و برای به چالش کشیدن جانشینی او قدم پیش گذاشت. از قضا، استفان ابتدا قصد داشت با همان کشتی سفید سفر کند؛ اما به دلیل بیماری، از سفر باز ماند و به شکلی معجزه‌آسا نجات پیدا کرد.

شاهزاده در آغوش پادشاه

عکاس: هوش مصنوعی

وقتی پادشاه در سال ۱۱۳۵ میلادی درگذشت، استفان به سرعت خود را به انگلستان رساند و پیش از آنکه ماتیلدا بتواند کاری کند، تاج‌گذاری و تاج و تخت را غصب کرد. این چرخش دراماتیک وقایع، الهام‌بخش سریال معروف «خاندان اژدها» (House of the Dragon) بوده است.

با این اتفاق، کشور برای سال‌ها درگیر آشفتگی سیاسی و جنگ داخلی خشونت‌باری شد که به «دوران هرج‌ومرج» (The Anarchy) معروف است. این آشفتگی تنها زمانی پایان یافت که استفان در سال ۱۱۵۳ میلادی موافقت کرد پسر ماتیلدا، یعنی «هنری»، را به عنوان وارث خود بپذیرد. بدین ترتیب، هنری دوم (Henry II) در سال ۱۱۵۴ جانشین استفان شد.

آن راهب وقایع‌نگار، گزارش خود را در بحبوحه همین آشوب‌ها نوشت و به شباهت آشکار میان عبور پیروزمندانه ویلیام فاتح از کانال مانش و شکست فاجعه‌بار کشتی سفید اشاره کرد. به گفته یکی از محققان، کل این قلمرو با یک سفر موفقیت‌آمیز ایجاد شد و با یک سفر ناموفق دیگر، تا مرز نابودی کامل پیش رفت.

نقاشی برخورد کشتی سفید با صخره‌ها