سندروم نادری که مغز را وادار به دیدن چهرههای خیالی میکند
به گزارش تیکاگو به نقل ازسلامت نیوز
به گزارش سلامت نیوز به نقل از theconversation، آیا تا به حال وقتی به ابرها، پوست درخت یا جلوی یک خودرو نگاه میکنید، احساس کردهاید یک «صورت» به شما خیره شده است؟این پدیده «پریدولیا چهره» (Face Pareidolia) نام دارد؛ یک خطای ادراکی کاملاً طبیعی که در آن مغز ما در الگوهای تصادفی، چهره انسان تشخیص میدهد.
برای اغلب افراد، این توهمها بیضرر هستند. اما پژوهش جدیدی که در مجله Perception منتشر شده نشان میدهد افراد مبتلا به سندروم برف بصری (Visual Snow Syndrome)، این پدیده را قویتر و بسیار بیشتر تجربه میکنند.
این یافته دریچهای تازه به درک مغزی باز میکند که بیشفعال است و الگوهای اشتباه را بزرگنمایی میکند؛ و یادآور میشود که ادراک ما همیشه بازتاب دقیقی از واقعیت نیست.
سندروم برف بصری چیست؟
سندروم برف بصری یک اختلال عصبی نادر است که با دیدن مداوم نقاط ریز و چشمکزن شبیه پارازیت تلویزیون در سراسر میدان دید شناخته میشود.افراد مبتلا میگویند این نقاط هرگز ناپدید نمیشوند؛ حتی در تاریکی مطلق.
علت دقیق این سندروم هنوز مشخص نیست، اما شواهد جدید نشان میدهد که قشر بینایی مغز بیشفعال است. به بیان ساده، نورونهایی که مسئول پردازش تصاویر هستند، بیش از حد شلیک میکنند و مغز را با «نویز» پر میکنند.
بسیاری از مبتلایان همچنین دچار موارد زیر می شوند:
میگرن
حساسیت شدید به نور
پستصویر (afterimage)
ردهای بصری پس از حرکت اجسام
علائمی که دیدن روزمره را خستهکننده و گیجکننده میکند. با وجود این، این سندروم هنوز کمتشخیص داده میشود و بهخوبی شناخته نشده است.
آزمایش تأثیر «برف بصری» بر ادراک
برای بررسی اینکه آیا این مغز بیشفعال، ادراک تصاویر مبهم را تغییر میدهد یا نه، پژوهشگران بیش از ۲۵۰ داوطلب را در یک آزمایش آنلاین شرکت دادند.
مراحل آزمایش:
شرکتکنندگان پرسشنامهای درباره علائم برف بصری پر کردند
سپس ۳۲۰ تصویر از اشیای روزمره (از تنه درخت تا فنجان قهوه) به آنها نشان داده شد
از آنها خواسته شد میزان «دیدن چهره» در هر تصویر را از ۰ تا ۱۰۰ امتیاز دهند
در نهایت:
۱۳۲ نفر معیارهای سندروم برف بصری را داشتند
۱۰۴ نفر گروه کنترل همسن بودند
وضعیت میگرن نیز بررسی شد
مغزی که «بیش از حد» میبیند
نتایج چشمگیر بود.
افراد مبتلا به برف بصری:
در تمام تصاویر امتیاز بالاتری برای دیدن چهره دادند
یعنی بیشتر و واضحتر از دیگران، چهرههای خیالی میدیدند
افرادی که همزمان برف بصری و میگرن داشتند، بالاترین امتیازها را ثبت کردند.
نکته مهم این بود که همه گروهها تقریباً توافق داشتند کدام تصاویر «چهرهمانندتر» هستند؛ اما افراد مبتلا، همان تصاویر را قویتر و زندهتر تجربه میکردند.
به بیان ساده: محرک یکی بود اما توهم در مغز آنها شدیدتر شکل میگرفت.
چرا میگرن این اثر را تشدید میکند؟
میگرن و برف بصری سالهاست با هم مرتبط دانسته میشوند و هر دو با فعالیت غیرطبیعی قشر مغز همراه هستند.در میگرن، نورونهای بینایی به نور، حرکت و کنتراست بیشازحد حساس میشوند.
دادهها نشان میدهد وقتی این دو وضعیت همزمان رخ میدهند، حساسیت مغز به توهمهای بصری مانند دیدن چهرهها چند برابر میشود.این موضوع میتواند نشانه یک مسیر عصبی مشترک باشد.
پژوهشگران معتقدند در آینده، آزمایشهای ساده پریدولیا میتوانند به ابزار تشخیصی سریع و غیرکلامی تبدیل شوند؛ حتی برای کودکان یا بیمارانی که توضیح علائم برایشان دشوار است.
درک تازهای از ادراک
پریدولیا یک بیماری نیست؛ نتیجه سیستمی است که از نظر تکاملی برای تشخیص سریع چهرهها طراحی شده است.مغز انسان ترجیح میدهد اول «چهره» را ببیند و بعد بررسی کند.
در افراد مبتلا به برف بصری، این سیستم انگار بیش از حد تنظیم شده است. مغز آنها نقاط تصادفی را به هم وصل میکند و به الگوهای بیمعنا، معنا میدهد.
این یافته نشان میدهد برف بصری فقط یک مشکل بینایی نیست، بلکه اختلالی در تفسیر اطلاعات دیداری توسط مغز است.
چرا این موضوع مهم است؟
سندروم برف بصری اغلب نادیده گرفته میشود و بیماران سالها سرگردان میمانند.ارتباط این سندروم با یک توهم قابل اندازهگیری مانند پریدولیا چهره، به پزشکان نشانهای عینی از تغییر فعالیت مغز میدهد.
همچنین تجربه بیماران را انسانیتر میکند:آنها «خیالبافی» نمیکنند؛ مغزشان واقعاً دنیا را متفاوت میبیند.
فراتر از تشخیص، این پژوهش به یکی از پرسشهای اساسی علوم اعصاب پاسخ نزدیکتر میشود: مغز چگونه بین حساسیت و دقت تعادل برقرار میکند؟
کمکاری: پیام از دست میرود
بیشکاری: چهرهها در برف ظاهر میشوند
