بلوک حقوق و دستمزد، بخش بزرگی از بودجه کشورهای عربی را تشکیل می‌دهد. این رقم در عربستان سعودی ۴۳.۶ درصد از هزینه‌ها به ارزش ۵۶۱ میلیارد ریال سعودی (حدود ۱۴۹.۶ میلیارد دلار) و در الجزایر به ۵۸۴۳ میلیارد دینار جزایری (حدود ۴۳ میلیارد دلار) می‌رسد که ۳۴.۷۹ درصد از کل بودجه را تشکیل می‌دهد.
در این گزارش به بررسی میزان حقوق و دستمزد در بخش دولتی در تعدادی از کشورهای عربی در سال ۲۰۲۵ و درصد تاثیر آنها بر بودجه عمومی و توسعه اقتصادی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. پیش از آن وضعیت اقتصادی در منطقه عربی در سال ۲۰۲۵ را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
وضعیت اقصادی منطقه عربی در سال ۲۰۲۵
شوک‌های منطقه‌ای و جهانی که طی سال‌های گذشته به منطقه وارد شده است، تعداد بیکاران در کشورهای عربی را به بیش از ۵ میلیون نفر افزایش داده است. به گفته انجمن تحقیقات اقتصادی، این میزان از بیکاری حتی از سطح بیکاری پیش از دوران همه گیری کرونا نیز بیشتر است.
بانک جهانی و صندوق بین المللی پول انتظار دارند که با وجود بحران‌های مکرر در منطقه، اغلب اقتصاد‌های خاورمیانه و شمال آفریقا رشد اقتصادی خود را در طول سال ۲۰۲۵ افزایش دهند. با این حال چالش‌های ساختاری، بی ثباتی سیاسی و تنش‌های ژئوپلیتیکی موانع اصلی دستیابی به توسعه پایدار باقی خواهد ماند.
افزایش بیکاری و دستمزد پایین
بانک جهانی انتظار دارد رشد کلی اقتصادی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سال ۲۰۲۵ به ۳.۸ درصد در مقایسه با ۲.۲ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش یابد. با این حال، این میزان رشد اقتصادی در ایجاد مشاغل کافی یا افزایش دستمزد‌ها منعکس نشده است و انتظار می‌رود نرخ بیکاری بالای ۲۴ درصد باقی بماند که تهدیدی برای ثبات اجتماعی محسوب می‌شود.
ضعف بودجه عمومی و تورم بالا
بودجه عمومی منطقه تحت فشار مداوم قرار دارد، زیرا کاهش درآمد‌های نفتی در سال ۲۰۲۴ مازاد‌های موجود در اقتصاد‌های شورای همکاری خلیج فارس را کاهش می‌دهد. همچنین بر اساس گزارش بانک جهانی، انتظار می‌رود کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت با کسری مالی ۵.۵ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۵ مواجه شوند، در حالی که کشورهای واردکننده نفت همچنان با کسری مالی و حساب جاری مواجه هستند و بدهی عمومی نیز در این کشور‌ها افزایش می‌یابد.
انتظار می‌رود تورم در سال ۲۰۲۵ اندکی افزایش یابد و به ۲.۷ درصد برسد. این تورم قدرت خرید خانواده‌ها را از بین می‌برد و شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی در منطقه را عمیق‌تر می‌کند.
میزان دستمزد و حقوق در بودجه کشورهای عربی در سال ۲۰۲۵ چقدر است؟
همانطور که گفته شد لایحه حقوق و دستمزد درصد زیادی از بودجه بیشتر کشورهای عربی برای سال ۲۰۲۵ را تشکیل می‌دهد. در ادامه لیستی از ۹ کشور برجسته عربی از نظر میزان حقوقی که در بودجه ۲۰۲۵ به کارمندان خود ارائه می‌دهند آورده شده است:
۱- مصر
بودجه عمومی ۲۰۲۴-۲۰۲۵: ۶.۴ تریلیون پوند (۱۳۵.۴ میلیارد دلار).
حقوق و دستمزد: ۵۷۵ میلیارد پوند (۱۲ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۸.۸۶ درصد.
میانگین حقوق ماهانه: ۱۳,۲۴۴ EGP (۴۲۸.۵۹ دلار)
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۲۱.۶۱ هزار دلار در سال.
۲- عربستان سعودی
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۱۲۸۵ میلیارد ریال سعودی (۳۴۲.۶ میلیارد دلار).
ارزش حقوق و دستمزد: ۵۶۱ میلیارد ریال سعودی (۱۴۹.۴ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۴۳.۶ درصد.
میانگین حقوق ماهانه: ۱۰۰۰۰ ریال (۲۶۶۶ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۶۵.۸۸ هزار دلار در سال.
۳- مراکش
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۷۲۱ میلیارد درهم (۷۲.۱ میلیارد دلار).
ارزش حقوق و دستمزد: ۱۸۰ میلیارد درهم (۱۸ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۲۵ درصد.
میانگین حقوق ماهانه: ۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ درهم (۵۰۰-۱۰۰۰ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۱۱.۱ هزار دلار در سال.
۴- الجزایر
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۱۶.۷ میلیارد دینار (۱۲۸ میلیارد دلار).
ارزش حقوق و دستمزد: ۵.۸۴۳ میلیارد دینار (۴۳ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۳۴.۷۹ درصد.
میانگین حقوق ماهانه: ۳۰۰۰۰ – ۶۰۰۰۰ دینار (۲۲۰-۴۴۰ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۱۸.۳۴ هزار دلار در سال.
۵- قطر
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۲۱۰.۲ میلیارد QAR (۵۷.۶ میلیارد دلار).
ارزش حقوق و دستمزد: ۶۷.۵ میلیارد ریال (۱۸.۵ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۳۲.۱ درصد.
میانگین حقوق ماهیانه: ۱۵۸۰۰ ریال (۴۳۴۰ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۱۱۸.۷۶ هزار دلار در سال.
توجه: حقوق و دستمزد‌ها بین بخش‌ها بسیار متفاوت است، با مزایای اضافی مانند کمک هزینه مسکن و حمل و نقل.
۶- کویت
بودجه عمومی ۲۰۲۴/۲۰۲۵: ۲۴.۵ میلیارد دینار کویت (۷۹.۴ میلیارد دلار).
ارزش حقوق و دستمزد: ۹.۸۹ میلیارد دینار (۳۲ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۴۰.۲ درصد.
میانگین حقوق ماهانه: ۱۰۰۰-۳۰۰۰ دینار (۳۲۴۳-۹۷۳۰ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۵۱.۲۹ هزار دلار در سال.
۷- عمان
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۱۱.۸ میلیارد ریال عمانی (۳۰.۶ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۴۲ درصد از هزینه‌های اجتماعی.
میانگین حقوق ماهانه: ۴۵۰-۲۲۰۰ ریال (۵۷۱۸-۱۱۶۹ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۴۲.۳۶ هزار دلار در سال.
۸- امارات
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۷۱.۵ میلیارد درهم (۱۹.۵ میلیارد دلار).
حقوق و دستمزد: ۲۶ درصد از کل هزینه‌ها در برخی از امارات (مانند دبی).
میانگین حقوق ماهانه: ۱۲۰۰۰-۲۰۰۰۰ درهم (۳۲۶۷-۵۴۴۵ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۸۲۰۰۰ دلار در سال.
توجه: حقوق‌ها در بخش‌های مختلف متفاوت است و دبی و ابوظبی دارای استاندارد‌های بالای زندگی و محیط‌های کاری رقابتی هستند.
۹- اردن
بودجه عمومی ۲۰۲۵: ۱۲.۵۱ میلیارد دینار (۱۷.۶۲ میلیارد دلار).
حقوق و دستمزد: ۶.۶۳ میلیارد دینار (۹.۳ میلیارد دلار).
سهم حقوق از بودجه: ۶۰ درصد هزینه‌های جاری.
میانگین حقوق ماهانه: ۶۰۰-۸۰۰ دینار (۸۵۰-۱۱۳۰ دلار).
تولید ناخالص داخلی سرانه: ۱۱.۳۸ هزار دلار در سال.
نکته: حقوق بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری را تشکیل می‌دهد و شامل مزایای بازنشستگی کشوری و لشکری است.
