تصور آینده زمین در سایه تغییرات اقلیمی، همواره موضوعی جذاب و البته نگران‌کننده بوده است. از فیلم‌های علمی-تخیلی مانند برف‌شکن و روز پس از فردا گرفته تا گزارش‌های علمی، سناریوهای مختلفی درباره آینده بشر مطرح شده‌اند. اما واقعیت ممکن است از هر آنچه تاکنون در سینما دیده‌ایم، ترسناک‌تر باشد. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که با افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای، بسیاری از شهرها زیر آب خواهند رفت و موج گرمای شدید جان میلیون‌ها نفر را خواهد گرفت. هوش مصنوعی ImageFX اکنون تصویری از این آینده را با استناد به آخرین تحقیقات علمی ارائه کرده که وضعیت زمین در سال ۲۱۰۰ را شبیه‌سازی می‌کند.
غرق شدن شهرها و مرگ میلیون‌ها نفر بر اثر گرما
با افزایش مداوم گازهای گلخانه‌ای، بسیاری از شهرهای ساحلی ممکن است تا پایان قرن به‌طور کامل زیر آب بروند. گرمای شدید و موج‌های گرمایی بی‌سابقه، زندگی میلیون‌ها نفر را تهدید خواهد کرد.
در یک سناریوی میانه، انتشار دی‌اکسید کربن تا اواسط قرن در سطح کنونی باقی خواهد ماند و سپس تا سال ۲۱۰۰ به صفر خالص کاهش می‌یابد. اما در یک سناریوی پرخطر، انتشار گازهای گلخانه‌ای همچنان افزایش خواهد یافت. طبق پیش‌بینی هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC)، دمای جهانی تا سال ۲۱۰۰ در سناریوی میانه ۲.۷ درجه‌ی سانتی‌گراد و در بدترین حالت ۴.۴ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از میانگین دمای قبل از صنعتی‌شدن خواهد بود.
این افزایش دما می‌تواند خشکسالی‌های گسترده‌ای را در سراسر جهان رقم بزند. سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرده است که گسترش مناطق خشک و بیابانی یک «بحران وجودی» برای میلیاردها نفر در جهان است. از سال ۱۹۹۰ تاکنون، مناطق خشک به‌اندازه‌ی یک‌سوم وسعت هند گسترش یافته‌اند و اکنون ۴۰ درصد از خشکی‌های زمین (به‌جز قطب جنوب) را دربرمی‌گیرند. اگر هیچ اقدامی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای انجام نشود، جمعیت ساکن در این مناطق از ۲.۳ میلیارد نفر به ۵ میلیارد نفر در سال ۲۱۰۰ افزایش خواهد یافت.
ذوب شدن یخ‌ها و افزایش سطح دریاها
با گرم‌تر شدن جو زمین در ۷۵ سال آینده، اقیانوس‌ها نیز دچار افزایش دما خواهند شد. در دهه‌ی ۱۹۸۰، دمای اقیانوس‌ها با نرخ ۰.۰۶ درجه سانتی‌گراد در هر دهه افزایش می‌یافت، اما تحقیقات جدید دانشگاه ریدینگ نشان می‌دهند که این نرخ اکنون به ۰.۲۷ درجه در هر دهه رسیده است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که بیش از نیمی از یخچال‌های طبیعی جهان تا سال ۲۱۰۰ از بین خواهند رفت و در سناریوی انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای، کوه‌های آلپ اروپا ۷۵ درصد از یخچال‌های خود را از دست خواهند داد. این تغییرات تأثیرات چشمگیری بر قطب شمال و مناطق محبوب اسکی خواهد گذاشت. علاوه بر این، ذوب شدن یخچال‌ها و کاهش پوشش برفی، بسیاری از مناطق ساحلی را در معرض امواج طوفانی قرار خواهد داد و برخی جوامع مجبور به ترک خانه‌های خود خواهند شد.
طبق تحقیقات دانشگاه فناوری نانیانگ در سنگاپور، سطح آب دریاها تا سال ۲۱۰۰ ممکن است تا ۱.۹ متر افزایش یابد. چنین افزایشی می‌تواند شهرهای بزرگی مانند لندن، هال و کاردیف را به زیر آب ببرد. در ایالات متحده، سواحل شرقی بیشترین آسیب را خواهند دید و بخش‌های وسیعی از نیویورک، بوستون، آتلانتیک سیتی و میامی زیر آب خواهند رفت.
آب‌وهوای شدیدتر و وقوع طوفان‌های مرگبار
یکی از مهم‌ترین تغییرات اقلیمی که تا سال ۲۱۰۰ احساس خواهیم کرد، افزایش شدید پدیده‌های آب‌وهوایی افراطی خواهد بود.
هرچه جو زمین گرم‌تر شود، مقدار بیشتری بخار آب در خود نگه خواهد داشت و در نتیجه، بارش‌های سنگین‌تری رخ خواهند داد. مطالعه‌ی اداره هواشناسی بریتانیا نشان می‌دهد که وقوع روزهای بارانی مشابه با مرطوب‌ترین روز تاریخ بریتانیا تا سال ۲۱۰۰ در سناریوی انتشار متوسط، ده برابر بیشتر خواهد شد.
همچنین، تغییر الگوهای آب‌وهوایی به این معنی است که برخی مناطق در دوره‌هایی از سال تقریباً هیچ بارشی دریافت نخواهند کرد. تا سال ۲۰۷۰، پیش‌بینی می‌شود که میانگین بارش تابستانی در بریتانیا تا ۴۷ درصد کاهش یابد، درحالی‌که بارش‌های زمستانی تا ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت.
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های آینده، ظهور طوفان‌های فوق‌العاده قوی موسوم به «اَبَر-طوفان‌ها» خواهد بود. طوفان‌های گرمسیری، که شامل تیفون‌ها، توفندها و توفان‌های حاره‌ای هستند، هنگامی شکل می‌گیرند که هوای گرم و مرطوب از سطح اقیانوس بالا برود. با افزایش دمای اقیانوس‌ها، انرژی بیشتری برای ایجاد این طوفان‌های سهمگین فراهم می‌شود.
سال گذشته، گروهی از محققان پیشنهاد کردند که مقیاس سافیر-سیمپسون که برای اندازه‌گیری شدت طوفان‌ها استفاده می‌شود، گسترش یابد تا طوفان‌های دسته ۶ را شامل شود. این طوفان‌ها دارای سرعت باد بیش از ۳۱۰ کیلومتر بر ساعت خواهند بود و سطح دریا را تا ۷.۶ متر افزایش خواهند داد. مناطقی مانند ژاپن، اندونزی، فیلیپین و ایالت‌های جنوبی آمریکا بیشترین آسیب را از این طوفان‌ها خواهند دید.
آتش‌سوزی‌های مهیب
در حالی که برخی از مناطق جهان با طوفان‌های شدید دست‌وپنجه نرم خواهند کرد، مناطق دیگر در اثر خشکسالی‌های طاقت‌فرسا و موج‌های گرما به شدت آسیب خواهند دید.
دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که این ترکیب گرمای شدید و کاهش بارندگی، برخی از مناطق را به «انبار باروت» تبدیل خواهد کرد – مناطقی که به شدت مستعد آتش‌سوزی‌های جنگلی هستند.
نگران‌کننده‌تر اینکه، نشانه‌های این روند از همین حالا آشکار شده‌اند. آتش‌سوزی‌های ویرانگر لس‌آنجلس که در تاریخ ۷ ژانویه سال جاری آغاز شد، به سرعت گسترش یافت و جان دست‌کم ۲۸ نفر را گرفت. این آتش‌سوزی بیش از ۱۰,۰۰۰ خانه را ویران کرد و میلیاردها دلار خسارت به بار آورد، و هزاران نفر را بی‌خانمان کرد.
در زمان شروع این آتش‌سوزی‌ها، لس‌آنجلس خشک‌ترین آغاز سال خود را از زمان ثبت سوابق در سال ۱۹۴۴ تجربه می‌کرد.
بر اساس گزارش World Weather Attribution – شبکه‌ای از پژوهشگران از ایالات متحده، بریتانیا و چند کشور اروپایی دیگر – شرایط گرم، خشک و بادی که این آتش‌سوزی‌ها را تشدید کرد، به دلیل گرمایش جهانی ۳۵ درصد محتمل‌تر شده است.
تا سال ۲۱۰۰، برنامه محیط‌زیست سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند که تغییرات اقلیمی و تغییر در نحوه استفاده از زمین، باعث خواهد شد آتش‌سوزی‌ها شدیدتر و مکررتر شوند. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، دفعات وقوع آتش‌سوزی‌های شدید تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۴ درصد، تا سال ۲۰۵۰ حدود ۳۰ درصد، و تا پایان قرن ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت.
محققان هشدار می‌دهند که حتی قطب شمال نیز در صورت عدم اتخاذ اقدامات جدی، با افزایش خطر آتش‌سوزی روبه‌رو خواهد شد.
در مناطقی مانند لس‌آنجلس و استرالیا که آتش‌سوزی‌های جنگلی هم‌اکنون نیز رایج هستند، تأثیر این آتش‌سوزی‌ها می‌تواند ویرانگر باشد.
آلودگی هوای خفه‌کننده
اگر سرمایه‌گذاری مناسبی در فناوری‌های پاک انجام نشود، دانشمندان هشدار می‌دهند که آلودگی هوا می‌تواند به یکی از مرگبارترین چالش‌های بشریت تبدیل شود.
در ۱۶۰ سال گذشته، میزان آلودگی هوای سمی در اطراف شهرهای ثروتمند جهان به‌طور کلی کاهش یافته است. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ۹۹ درصد از جمعیت جهان همچنان در مناطقی با هوای خطرناک و آلوده زندگی می‌کنند.
در کشورهایی که رشد صنعتی سریعی را تجربه می‌کنند، فقدان مقررات زیست‌محیطی مناسب باعث شده است که آلودگی به سطحی ناامن برسد.
در چند سال گذشته، سطح آلودگی هوا در دهلی به بیش از ۱۰۰ میکروگرم بر متر مکعب رسیده است – رقمی که ۲۰ برابر بیشتر از توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) است.
تا سال ۲۱۰۰، بسیاری از محققان انتظار دارند که این شرایط برای بسیاری از مردم جهان بدتر شود.
کاهش بارندگی و افزایش دما به این معناست که آلاینده‌ها برای مدت طولانی‌تری در هوا باقی خواهند ماند. این مسئله باعث افزایش سطح ازن سطحی و ذرات معلق خطرناک در هوا می‌شود – که به بیماری‌های ریوی، مشکلات قلبی و سکته‌های مغزی منجر خواهند شد.
مطالعه‌ای که در مجله Nature Climate Change منتشر شد، نشان داد که اگر روند گرمایش جهانی ادامه یابد، آلودگی هوا تا سال ۲۰۳۰ باعث ۶۰,۰۰۰ مرگ‌ومیر اضافی در سراسر جهان خواهد شد و تا سال ۲۱۰۰ این رقم به ۲۶۰,۰۰۰ نفر خواهد رسید.
میلیون‌ها کُشته
بر اساس ترکیبی از این عوامل، دانشمندان معتقدند که تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، تا سال ۲۱۰۰ منجر به میلیون‌ها مرگ‌ومیر اضافی خواهد شد.
با گرم‌تر شدن کره‌ی زمین، تعداد بیشتری از مردم در معرض تأثیرات موج‌های گرمای کشنده قرار خواهند گرفت. این وضعیت به‌ویژه در مناطقی که هرگز با دماهای بسیار بالا سازگار نبوده‌اند، خطرناک خواهد بود.
مطالعه‌ای که امسال منتشر شد، نشان می‌دهد که دمای خطرناک تا پایان قرن ۵۰ درصد بیشتر اروپایی‌ها را خواهد کشت.
حتی در خوش‌بینانه‌ترین سناریو، گرما سالانه باعث مرگ ۸,۰۰۰ نفر اضافی خواهد شد، درحالی‌که در بدترین سناریو، این رقم می‌تواند به ۸۰,۰۰۰ نفر در سال برسد.
بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۹۹، گرما به‌تنهایی باعث ۵.۸ میلیون مرگ‌ومیر اضافی خواهد شد و در میان شهرهای اروپایی، بارسلونا با ۲۴۶,۰۸۲ مرگ‌ومیر خالص بیشترین آسیب را خواهد دید.
این پیش‌بینی‌ها حتی پس از در نظر گرفتن کاهش مرگ‌ومیر ناشی از زمستان‌های سرد در اروپا انجام شده‌اند – که نظریه‌ی رایج مبنی بر اینکه گرمایش جهانی برای کشورهای سردسیر مفید است را به چالش می‌کشد.
در ترکیب با افزایش آلودگی هوا، اثرات آن بر زندگی در سراسر جهان حتی مخرب‌تر خواهد بود. محققان مؤسسه‌ی Max Planck Institute for Chemistry اخیراً پیش‌بینی کرده‌اند که آلودگی هوا و دماهای شدید می‌توانند تا سال ۲۱۰۰ منجر به ۳۰ میلیون مرگ‌ومیر اضافی شوند.
حتی در محتمل‌ترین سناریو، گرمای شدید سالانه باعث مرگ ۱۰.۸ میلیون نفر خواهد شد، درحالی‌که آلودگی هوا می‌تواند ۱۹.۵ میلیون نفر را به کام مرگ بکشاند.
با توجه به اینکه این ارقام هنوز خطرات ناشی از طوفان‌های شدید، آتش‌سوزی‌های جنگلی، و قحطی ناشی از اختلال در کشاورزی را در نظر نگرفته‌اند، میزان واقعی مرگ‌ومیر ناشی از تغییرات اقلیمی می‌تواند حتی بالاتر باشد.
