سید حسن اینانلو، رئیس بخش ارولوژی بیمارستان امام خمینی تهران، در واکنش به این پرسش که آیا صحت دارد در روزهای اخیر بازار خرید و فروش کلیه رونق گرفته و میزان تقاضا برای آن افزایش یافته، اظهار داشت: این موضوع بر اساس سیاست‌های وزارت بهداشت است. وزارت بهداشت در مقطعی اهدای کلیه را به‌طور سختگیرانه‌ای محدود کرده بود که تعداد اهدای کلیه‌ها بسیار کم شده بود، اما در سه چهار سال اخیر، این روند کمی افزایش یافته؛ به‌طوری‌که اجازه پیوند زنده به زنده بیشتر به مراکز داده می‌شود.
او افزود: با این حال، استفاده از لفظ «فروش» برای این موضوع چندان مناسب نیست، چراکه اهدای کلیه در کشورهای مختلف با سیاست‌های متفاوتی انجام می‌شود و در کشور ما نیز با توجه به تعداد بالای بیماران دیالیزی، باید این کار صورت گیرد.
اینانلو درباره منابع پیوند کلیه اظهار کرد: پیوند کلیه از دو منبع افراد دچار مرگ مغزی و دیگری از اهداکنندگان زنده تأمین می‌شود. از یک سو، دولت باید تمام تلاش خود را بکند تا تعداد تصادفات و به تبع آن مرگ مغزی‌ها کاهش یابد. از سوی دیگر، بیماران دیالیزی به پیوند کلیه نیاز دارند و باید این نیاز از جایی تأمین شود. بنابراین، این موضوع دوطرفه است وخوب نیست که بگوییم از پیوند زنده به زنده نباشد و تنها از جسد و افرادی که دچار مرگ مغزی شدند باشد، انجام شود و از طرف دیگر دولت نیز تلاشی نکند برای این که مرگ مغزی را کم کند. در واقع دولت باید میان این که هم مشکل دیالیزی‌ها حل شود و هم به بازار فروش کلیه دامن زده نشود، تعادل ایجاد کند.
او تاکید کرد: باید در نظر داشت که وقتی برای بیمار پیوند کلیه انجام می‌شود، کیفیت زندگی‌اش به‌طور قابل توجهی نسبت به زمانی که دیالیزی است، تغییر می‌کند. از یک طرف دیالیز هزینه زیادی برای دولت دارد و باید تعداد دیالیزی‌ها را با پیوند کم کرد.
اهدای کلیه از ایرانی‌ها به مراجعان کشورهای دیگر ممنوع است
رئیس بخش ارولوژی بیمارستان امام خمینی تهران درباره پیوند کلیه برای افرادی که از دیگر کشورها به ایران می‌آیند، گفت: این افراد معمولاً از کشور خودشان اجازه می‌گیرند و سپس برای پیوند به ایران می‌آیند؛ یعنی هم دهنده و هم گیرنده هموطن هستند و بیشتر از کشورهایی مانند عراق، پاکستان و دیگر کشورهای منطقه با اجازه وزارت بهداشت خود آن کشورها پیوند انجام می‌شود، اما اهدای کلیه از ایرانی‌ها به آن‌ها ممنوع است.
او در پاسخ به این سوال که چه عواملی باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند جراحی پیوند کلیه را در کشور خود انجام دهند و به ایران بیایند، بیان کرد: معمولاً دو تا سه دلیل اصلی وجود دارد. یکی از دلایل اصلی، نداشتن جراح متخصص در زمینه پیوند است، زیرا بیشتر افراد تمایل دارند که جراحی در کشوری با امکانات و تجربه مناسب انجام شود. دوم، در برخی کشورها پیوند زنده به زنده ممنوع است. اما لازم به ذکر است که این جراحی‌ها بدون اجازه کشورها انجام نمی‌شود و معمولاً با نامه سفارت خودشان و با تأیید معاونت درمان وزارت بهداشت برای پیوند می‌آیند.
اینانلو در پاسخ به این پرسش که افرادی که به واسطه وضعیت مالی خود حاضر به اهدای کلیه می‌شوند، چه مبلغی بابت آن دریافت می‌کنند؟ گفت: بین کسی که می‌خواهد کلیه اهدا کند و کسی که می‌خواهد پیوند بگیرد، به صورت توافقی مبلغ تعیین می‌شود.
هرگاه تقاضا بیش از عرضه باشد، مطمئنا بازار سیاه به وجود می‌آید
سید محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره‌ی افزایش متقاضیان و شکل گیری بازار سیاه فروش کلیه توضیح داد: به هر حال، هرگاه تقاضا بیش از عرضه باشد، مطمئناً بازار سیاه برای آن به وجود می‌آید. اما در مورد کلیه، به خاطر شرایط و ضوابط خاصی که دارد، وضعیت کمی متفاوت است. این‌گونه نیست که هر کسی بتواند کلیه‌اش را به هر گیرنده‌ای بدهد. مطمئناً باید یک سری آزمایش‌ها انجام شود تا مشخص شود که از نظر گروه خونی و بافت پیوندی، این دو به هم می‌خورند. اگر بین گیرنده و دهنده سنخیت وجود داشته باشد، بعد از انجام آزمایشات لازم، تازه اجازه داده می‌شود که این اتفاق بیفتد.
او ادامه داد: میان اکثریت چنین چیزی در حال حاضر وجود ندارد، اما متأسفانه تعداد کمی از افراد به خاطر مسائل اقتصادی دست به این کار می‌زنند. ما گزارشی مبنی بر اینکه نسبت به سال‌های گذشته تغییری داشته‌ایم، وجود ندارد. همچنین گزارش‌هایی که از وزارت بهداشت در حوزه پیوند دریافت کرده‌ایم، نشان نمی‌دهد که این موضوع افزایش چشمگیری پیدا کرده باشد. اما عده‌ای کمی به خاطر مشکلات اقتصادی که دارند، دست به این کار می‌زنند و به عنوان متقاضی ارتباط برقرار می‌کنند؛ اما می‌دانیم که قانوناً بین دهنده و گیرنده نباید ارتباطی برقرار شود.
جمالیان اضافه کرد: حتی افرادی که دچار مرگ مغزی هستند و افرادی که به‌صورت زنده این اهدا را انجام می‌دهند، معمولاً گیرنده و دهنده همدیگر را نمی‌شناسند. تمام سیاست‌گذاری‌های ما بر این اساس است که ارتباط بین دهنده و گیرنده نباشد و طبق روال خود پیش برود. امیدواریم وزارت بهداشت نیز سیاست‌گذاری‌های خود را در این زمینه بیشتر کند تا این کار خیر و بزرگ با مسائل اقتصادی آلوده نشود.
او تصریح کرد: باید گفت که بیشترین میزان اهدای پیوندی که در حال حاضر انجام می‌شود از بیماران مرگ مغزی انجام می‌شود و سپس از اجساد و در نهایت از زنده به زنده است. وقتی آمار پیوندها را بررسی کنید، می‌بینید که تصوری در این چند روز در ذهن مردم شکل گرفته است، نادرست است.
