کنشگران میراث فرهنگی از خطر تخریب قریب‌الوقوع عمارت تاریخی نبی‌زاده در رشت ابراز نگرانی کرده‌اند و می‌گویند بعید نیست اتفاقی که پیش‌تر برای دیگر خانه‌های تاریخی این شهر رخ داد، برای عمارت نبی‌زاده نیز تکرار شود. به گفته آنان، مالک خصوصی این عمارت موفق شده است آن را از فهرست آثار ملی خارج کند.
عمارت نبی‌زاده که حدود یک قرن قدمت دارد، نه‌تنها در محله قدیمی صومعه بیجار استان گیلان شناخته شده، بلکه به دلیل تصویربرداری بخش‌هایی از فیلم سینمایی «در دنیای تو ساعت چند است؟» در آن برای بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر آشنا است.
طبق روایت میراث فرهنگی، این بنا مربوط به دوره پهلوی اول است، با این حال، ورثه با انکار ارزش تاریخی آن ادعا می‌کنند که ساختمان به دوره پهلوی دوم تعلق دارد.
عمارت نبی‌زاده مانند بیشتر خانه‌های این دوره در رشت ویژگی‌هایی چون بام سفالی، فضای گربه‌رو، اتاق‌های تو‌در‌تو با سقف بلند، گچ‌بری‌های خاص، کف چوبی، پنجره‌های بزرگ و پرنور دارد.
این خانه سال ۱۳۹۸ با شماره ۳۲۴۸۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. اما این ثبت ملی به مذاق برخی ورثه خوش نیامد و برای خارج کردن آن از فهرست آثار ملی تلاش زیادی کردند که موفقیت‌آمیز بود و اکنون طبق گزارش صدای میراث، خانه نبی‌زاده برای ساخت سازه‌ای جدید در آستانه تخریب قرار دارد.
تعدادی از ذی‌نفعان استدلال می‌کنند که میراث فرهنگی به دلیل کمبود بودجه و مشکلات مالی، برای مرمت این بنا که به دلیل گذشت زمان در حال تخریب است، تسهیلاتی به مالکان نمی‌دهد. با این حال، اگر مالک بخواهد عمارت را مرمت کند، کارشناسان این اداره می‌گویند این کار باید تحت نظارت میراث فرهنگی انجام شود.
این در حالی است که بر اساس یک حساب سرانگشتی و با توجه به ارزش زمین در محدوده خیابان مطهری رشت و دو بر بودن این ملک، خانه نبی‌زاده با مساحت ۵۸۷ متر حدود ۱۸ میلیارد تومان قیمت دارد.
ورثه معتقدند شهرداری رشت و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان توان مالی خرید و حفظ این خانه را ندارند. به همین دلیل می‌گویند حق دارند زمین موروثی خود را در خیابان مطهری، که در جوار مراکز تجاری قرار دارد، طبق عرف منطقه معامله کنند.
دوستداران میراث فرهنگی رشت نگرانند بلایی که طی سال‌های اخیر بر سر حدود هزار خانه تاریخی باقی‌مانده در این شهر آمد، بر سر عمارت نبی‌زاده نیز بیاید. طی سال‌های گذشته ده‌ها خانه قدیمی در رشت، به‌ویژه در بافت سنتی ساغری‌سازان، در میان بی‌توجهی نهادهای مسئول و درگیری‌های ورثه تخریب شده است. از ۶۰ خانه تاریخی که گفته می‌شود هنوز در رشت باقی مانده‌اند، یکی پس از دیگری در حال تخریب است.
این وضعیت باعث شد کارشناسان مستقل تاکید کنند که در حال حاضر چیزی به نام «بافت تاریخی» در رشت وجود ندارد و تنها چند خانه در گوشه و کنار شهر سر پا مانده‌اند. از محلات قدیمی رشت مانند آفخرا، پیرسرا، استادسرا، صیقلان، سرخبنده، نقره‌دشت و پل بوسار جز نامی باقی نمانده و اکثر سازه‌های قدیمی تخریب شده است و سازه‌های عمدتا فاقد هویت معماری بومی، جای آن‌ها را گرفته‌اند.
سایت کلانشهر به نقل از فعالان میراث فرهنگی نوشت اگر شهرداری رشت و اداره میراث فرهنگی خانه نبی‌زاده را از ورثه خریداری نکنند و در جهت محافظت از آن اقدامی انجام ندهد، در یکی از همین روزها باید انتشار تصاویر تخریب‌شده این عمارت را شاهد باشیم. سرنوشتی که چند سال قبل برای خانه گیگاسری، خانه کودکی هوشنگ ابتهاج، خانه پورقیصر (بازرگانی)، خانه کاشانی، خانه مقیمی، خانه دکتر توکلی و خانه ویشکایی این شهر رخ داد.
منبع: ایندیپندنت فارسی
