کیست بیکر به توده یا کیسه‌های پر از مایعی گفته می‌شود که در پشت زانو ایجاد می‌شوند. این عارضه معمولاً ناشی از آسیب زانو یا شرایطی مانند آرتروز زانو است. احساس درد ناشی از کیست بیکر، بسته به میزان پیشرفت بیماری، در افراد متفاوت است. در شرایطی که بیماری پیشرفت کرده باشد، معمولاً مصرف مسکن‌ها و انجام تمرینات ورزشی اثربخش نخواهد بود و نیاز به انجام عمل جراحی وجود خواهد داشت. در ادامه این مطلب، به بررسی علائم کیست بیکر و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
کیست بیکر چیست؟
کیست بیکر که به عنوان کیست پوپلیتئال یا کیست سینوویال نیز شناخته می‌شود، یک توده نرم و پر از مایع است که در پشت زانو ایجاد می‌شود. مانند بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات، این کیست نیز به نام پزشکی که اولین بار آن را شناسایی کرد، نامگذاری شده است. در اواسط دهه ۱۸۰۰، دکتر ویلیام مورانت بیکر به این نتیجه رسید که کیست‌های پوپلیتئال به دلیل خروج مایع از مفصل آسیب دیده زانو ایجاد می‌شوند. هنگامی که ساختار داخل یا اطراف مفصل آسیب می‌بینند، زانو مایع اضافی تولید می‌کند که فقط می‌تواند به یک طرف جریان داشته باشد، به همین دلیل یک کیست در پشت زانو تشکیل می‌دهد.
چه چیزی باعث ایجاد کیست بیکر می‌شود؟
کیست بیکر نتیجه آسیب مفصلی است که باعث تورم در زانو می‌شود. برخی از عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری کیست بیکر عبارتند از:
آرتروز (استئوآرتریت یا روماتوئید)
وارد شدن آسیب مستقیم به زانو (پارگی مینیسک یا پارگی رباط)
التهاب
نقرس
علائم کیست بیکر چیست؟
کیست بیکر در برخی موارد بدون علائم و درد است. در این شرایط معمولاً فرد تنها درد ناشی از آسیب دیدن زانو را احساس می‌کند، دردی که منجر به شکل‌گیری کیست شده است، نه درد ناشی و مستقیم از کیست! اما هر گونه فشاری می‌تواند باعث شود که این توده یا زانوی شما بزرگ شده یا اصطلاحاً ورم کند. هنگامی که زانو یا کیست متورم می‌شود، درد افزایش می‌یابد و دامنه حرکتی زانو کاهش می‌یابد. در این شرایط، علائم کیست بیکر عبارتند از:
ایجاد یک توده پر از مایع در پشت زانو
احساس درد در ناحیه زانو
سفت شدن زانو
محدود شدن دامنه حرکتی و توانایی خم کردن زانو
تورم زانو یا ساق پا
گاهی اوقات، کیست بیکر می‌تواند باعث تورم و قرمزی در ساق پا شود که شبیه علائم لخته خون است. شکل‌گیری لخته خون در پزشکی یک وضعیت اضطراری است. اگر شما هم این علامت را دارید، هر چه سریع‌تر به یک فوق تخصص زانو مراجعه کنید. جراح متخصص مشخص خواهد کرد که این تورم و قرمزی ناشی از کیست بیکر است یا تشکیل شدن لخته خون.
کیست بیکر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص دقیق کیست بیکر، نیاز به انجام معاینه دقیق پزشکی است. در طی معاینه، پزشک برای تشخیص هرچه دقیق‌تر، در خصوص موارد زیر از شما سوال خواهد کرد:
تاریخچه پزشکی: پزشک از شما در مورد هر گونه آسیب قبلی که به زانو وارد شده است و به طور کلی وضعیت جسمانی شما سوال خواهد کرد.
انجام آزمایش X-ray: گرچه از این آزمایش برای تشخیص مستقیم کیست بیکر استفاده نمی‌شود، اما می‌توان از آن برای تشخیص آرتروز استفاده کرد. همان‌طور که پیش از این گفته شد، آرتروز یکی از دلایل احتمالی شکل‌گیری کیست بیکر است.
انجام آزمایش MRI: MRI از امواج مغناطیسی به جای اشعه ایکس برای نشان دادن تصاویر دقیق داخل بدن استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد آنچه که ممکن است باعث ایجاد کیست بیکر شود، در اختیار پزشک قرار دهد.
اولتراسوند: یک آزمایش ساده و بدون درد، سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی برای تعیین جامد یا مایع بودن توده است.
کیست بیکر چگونه درمان می‌شود؟
درمان کیست بیکر معمولاً با گزینه‌های غیر جراحی شروع می‌شود. یکی از روش‌های قدیمی که فیزیوتراپ‌ها و جراحان ارتوپد برای دهه‌ها برای تسکین تورم ناشی از آسیب مفاصل از آن استفاده کرده‌اند، روش RICE است: استراحت، یخ، فشرده‌سازی، قرار دادن زانو در ارتفاع.
روش‌های غیر جراحی برای درمان کیست بیکر
به طور معمول، در ابتدا پزشک برای درمان کیست بیکر، روش‌های غیر جراحی را توصیه و پیشنهاد می‌کند. درمان‌هایی که در این مرحله پیشنهاد می‌شوند، معمولاً تمرین‌هایی هستند که با انجام آنها در خانه و به تنهایی، علائم شما تا حد زیادی بهبود می‌یابد. برخی از این تمرین‌ها عبارتند از:
استراحت دادن به پا
قرار دادن یخ روی زانو
استفاده از زانو بند برای کاهش تورم مفاصل
بالا قرار دادن زانو در هنگام استراحت
مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن
حفظ سلامت کلی بدن و تناسب اندام برای کاهش فشار وارد شده به زانو
اجتناب از انجام فعالیت‌هایی که باعث فشار آوردن به زانو می‌شوند
استفاده از عصا هنگام راه رفتن
مراجعه به فیزیوتراپی
جراحی کیست بیکر
گرچه جراحی اولین درمان پیشنهادی برای کیست بیکر نیست، اما در برخی موارد به جز جراحی روشی برای کاهش درد کیست بیکر نیست. در صورتی که علائم زیر را داشته باشید، احتمالاً انجام جراحی پیشنهاد می‌شود:
شدت یافتن احساس درد در ناحیه زانو
محدود شدن دامنه حرکتی زانو
تخلیه کیست: در این روش پزشک با استفاده از سوزن‌های مخصوص، مایع موجود در کیست را خارج می‌کند.
جراحی آرتروسکوپی زانو: از این روش می‌توان برای تشخیص و درمان آسیب وارد شده به زانو استفاده کرد. در این روش جراح یک برش کوچک در زانو ایجاد می‌کند و وسیله‌ای به نام آرتروسکوپ (ابزاری انعطاف‌پذیر با دوربینی در انتهای آن) را وارد زانو می‌کند.
استئوتومی زانو: در این روش، جراح شما بخشی از استخوان را برش می‌دهد تا آسیب وارد شده به زانوی شما را اصلاح کند. این جراحی می‌تواند گزینه‌ای برای کسانی باشد که درد زانو به دلیل ابتلا به آرتروز دارند.
دوره نقاهت بعد از انجام جراحی کیست بیکر
زمان بهبودی بعد از جراحی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با این حال برخی از نکاتی که در حین بهبودی باید در نظر داشته باشید عبارتند از:
پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین
تمام داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید
مراجعه مجدد به متخصص ارتوپدی به طور منظم بعد از انجام جراحی
انجام فیزیوتراپی برای تقویت زانو
عوارض ناشی از عدم درمان کیست بیکر چیست؟
لازم به ذکر است که تمامی انواع کیست بیکر، به خودی خود درمان نمی‌شوند. در صورتی که این کیست‌ها را بدون درمان رها کنید، همیشه احساس درد را در ناحیه زانو خواهید داشت. اما در برخی موارد اگر کیست درمان نشود ممکن است خود به خود از بین برود. با این حال عوارض ناشی از عدم درمان کیست بیکر عبارتند از:
بدتر شدن احساس درد
بزرگ شدن کیست بیکر
ترکیدن کیست و کبودی شدن ساق پا یا زانو
روش‌های جلوگیری از ابتلا به کیست بیکر چیست؟
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به کیست بیکر، جلوگیری از آسیب دیدگی زانو است. چند راه جلوگیری از آسیب به زانو عبارتند از:
پوشیدن کفش مناسب
گرم کردن بدن قبل از ورزش و سرد کردن آن بعد از ورزش
اجتناب از انجام فعالیت‌های سنگین بعد از آسیب دیدن زانو
بیشتر بخوانید
شایع‌ترین علت‌های زانو درد و درمان خانگی آنها
۱۱ ماده غذایی معجزه بخش برای رفع زانو درد
کاهش درد پا و درد زانو با انجام تمرینات ساده در خانه
