تقریباً می‌توان گفت که از ۲ هفته دیگر مسافرت‌های نوروزی آغاز می‌شود. حساب و کتاب‌های سرانگشتی و سرسری و حتی حساب و کتاب دقیق هزینه مسافرت نوروزی خانواده‌های ایرانی گران تمام می‌شود و هر خانواده برای یک سفر راحت، باید تمکن مالی مناسب داشته باشد، اما باز هم می‌توان گفت که خانواده‌های ایرانی اغلب با ساده‌ترین راه ممکن، به سفر می‌روند.
پس از کرونا و تقریباً چندسال خانه‌نشینی سبک زندگی اغلب مردم کشورمان و البته مردم جهان، تغییر کرد. در تعریف دیگر یعنی کرونا ناخواسته در بعضی از امور زندگی تأثیر گذاشت. پیش از کرونا سفر معمولاً همراه با تور‌های مسافرتی یا مثلاً کاروان‌های زیارتی و وسایل حمل‌ونقل عمومی بود. خانواده‌های ایرانی نیز طرفدار سفر‌های جمعی بودند و ترجیح می‌دادند شهر‌های زیارتی مثل مشهد را همراه با جمعیتی قابل‌توجه تجربه کنند.
در سمت دیگر ماجرا هم مسافرت بخش دیگری از خانواده‌ها در جامعه همیشه همراه با تشریفات بود. از رزرو بلیت گرفته تا رزرو هتل و حتی غذا پیش از رسیدن به مقصد، یعنی برخی خانواده‌ها همواره معتقد بودند فرصت سفر در سال یکی دوبار پیش می‌آید، بنابراین باید به بهترین نحو ممکن باشد و برای لذت بردن از مقصد سفر نیز همه‌چیز در سفر مهیا باشد. پس از کرونا و لزوم رعایت نکات بهداشتی، سفر با ماشین‌های شخصی بیشتر شد. اکثرا برای رعایت نکات بهداشتی و ترس از درگیری با سویه هزارم کرونا ترجیح‌شان این شد که با ماشین‌های شخصی سفر کنند یا اینکه چند خانواده با تبدیل شدن به یک گروه با ماشین شخصی‌شان سفر می‌کردند تا هم وسیله نقلیه شخصی همراه‌شان باشد و هم همسفر داشته باشند، اما درهرصورت وسیله سفر همان ماشین شخصی بود.
در سمت دیگر، در چندسال اخیر شاهد این مسئله بوده‌ایم که برخی چهره‌های بلاگر همیشه در سفر یا فعالان حوزه گردشگری سعی دارند سفر را برای خانواده‌های ایرانی تسهیل کنند. به این شکل که در تلاش بوده‌اند سفر را امری آسان جلوه دهند و معمولاً گفته می‌شود همین غذایی را که در خانه می‌خورید در سفر و طبیعت هم می‌توانید میل کنید و خودتان را به بهانه انجام یک سفر پرخرج، به‌طورکلی از سفر محروم نکنید. چادر ببرید و در جنگل یا مثلاً در کویر کمپ کنید و حتی لذت زندگی در طبیعت را هم تجربه کنید، اما از لذت معاشرت با آدم‌های جدید یا تجربه سفر محروم نکنید.
رفته‌رفته این گزاره‌ها بین برخی خانواده‌های جامعه ایرانی جا افتاد و سفر را پر کردن یک باک بنزین و دل به جاده زدن دیدند. البته در تغییر الگوی سفر جامعه ایرانی، به‌گفته پژوهشگران حوزه گردشگری شرایط اقتصادی ایران تأثیر جدی داشته است. پژوهشگران حوزه گردشگری معتقدند به‌طور کلی و در همه‌جای جهان، سفر یک امر لاکچری محسوب می‌شود، بنابراین شرایط اقتصادی جوامع در شکل برگزاری این امر لاکچری تأثیرگذار است.
با توجه به سخت شدن شرایط اقتصادی برای قشر متوسط جامعه، تأثیر سفر در این طبقه به‌وضوح مشهود است، یعنی قشر مرفه همچنان هتل رزرو می‌کنند و سفر‌هایشان با هواپیما یا قطار‌های درجه اول است. اما با توجه به گران شدن تمام مخارج در جامعه و ناهمخوانی دخل و خرج قشر متوسط، قشر متوسط جامعه برای تجربه سفر کیفیت سفرشان را تغییر داده‌اند، مثلاً ممکن است در این بین وسیله حمل‌ونقل عمومی سفرشان را تغییر داده‌اند یا محل اسکان‌شان هتل درجه چندم یا میهمانسرا و زائرسرا شده باشد. ولی در هر حالت، سفر برقرار است.
با توجه به اینکه سفر‌های نوروزی نزدیک است، در ادامه گزارش، هزینه رفت‌وآمد به برخی مقاصد و اسکان در شهر‌های مختلف را حساب کرده‌ایم. با توجه به اعداد و ارقام درج‌شده و شرایط نامناسب اقتصادی کشور به نظر می‌رسد که معاونت گردشگری و ستاد سفر‌های نوروزی کشور باید برای تسهیل سفر خانواده‌های قشر متوسط و پایین یک راهکار جدی تدبیر کند.
یک زیارت گران
قیمت بلیت هواپیما تهران به مشهد برای یک خانواده ۴ نفره با دو فرد بزرگسال و ۲ کودک زیر ۱۲ سال جمعا ۱۲ میلیون و ۳۸۳ تومان است. هزینه بلیت ۲ بزرگسال ۷ میلیون و ۷۱ هزار تومان و ۲ کودک زیر ۱۲ سال ۵ میلیون و ۳۱۲ در پرواز آسمان و برای روز شنبه ۲ فروردین است. هزینه بلیت هر یک نفر ۳ میلیون و ۱۹۸ خواهد بود.
همچنین بلیت پرواز برگشت از مشهد به تهران از ایرلاین ایران ایرتور که نوع پروازش هم مشخص نیست، نفری ۳ میلیون و ۵۳۵ تومان است. یعنی هزینه برگشت از مشهد به تهران در تاریخ ۷ فروردین ماه جمعا ۱۳ میلیون و ۷۸ هزار تومان است. همچنین هزینه بلیت ۲ بزرگسال ۷ میلیون و ۷۱ هزار تومان و دو کودک زیر ۱۲ سال ۶ میلیون و ۱۵ هزار تومان است. البته در هر دو پرواز نرخ‌های دیگری هم وجود دارد. مثلاً کیش‌ایر رفت از تهران ۴ میلیون و ۷۴۱ تومان و کلاس پرواز بیزنسی است. همچنین کیش‌ایر بلیت‌هایی با قیمت ۵ میلیون و ۵۰۰ تومان و ایران‌ایرتور ۶ میلیون و ۱۸۷ تومان در رفت‌وبرگشت این مسیر پرواز دارد که مجموع قیمت هر پرواز متفاوت خواهد شد.
از شیراز به تهران، پرواز نیست
تهران به شیراز پرواز‌ها تا تاریخ ۵ فروردین‌ماه کنسل شده یا ظرفیتشان پر شده است. تا ساعت ۶ عصر روز دوشنبه ۶ اسفند تنها یک پرواز ایران ایر با کلاس پرواز بیزینسی و ۵ ظرفیت موجود است. قیمت بلیت برای هر یک نفر ۵ میلیون ۹۵۴ تومان است. دو بزرگسال ۱۱ میلیون و ۹۰۸ و دو کودک ۱۰ میلیون و ۱۲۷ هزار تومان و جمعا بلیت‌های برگشت ۲۲ میلیون و ۳۶ هزار تومان خواهد شد. در این میان ناگفته نماند که در این مسیر و در روز‌های آتی، بلیت هواپیما تقریباً موجود نیست یا با تعداد کمی موجود است. برای بلیت برگشت یعنی شیراز به تهران در هفته اول عید تنها دو روز سوم و هشتم اسفند، بلیت با تعداد محدود موجود است که قیمت‌ها باز هم از ۳ میلیون و ۳۹۹ تومان آغاز می‌شود. در هفته دوم عید تقریباً تا پانزدهم فروردین، تمام پرواز‌های برگشت از شیراز به تهران تکمیل ظرفیت است.
ظرفیت پرواز‌های تهران به رشت نسبتاً تکمیل است
تعداد پرواز‌های تهران به رشت نیز آن‌طور که پیداست، محدود است و تقریباً تمام پرواز‌ها تکمیل ظرفیت شده‌اند. قیمت پرواز‌های موجود در این مسیر برای هر یک نفر، از ۲ میلیون و ۱۴ هزار تومان تا ۲ میلیون ۶۲۵ میلیون تومان موجود است. یعنی هزینه یک سفر ۴ نفره از با هواپیما از تهران به رشت، برای دو بزرگسال ۴ میلیون و ۲۹ هزار تومان و برای دو کودک زیر ۱۲ سال ۲ میلیون و ۳۲ هزار تومان است. هزینه پرواز یک خانواده ۴ نفره برای رفتن از تهران به رشت جمعا ۶ میلیون و ۶۱ هزار تومان خواهد شد. هزینه پرواز‌های برگشت نیز همین مقدار است، اما نکته مهم ماجرا، تکمیل ظرفیت تمام پرواز‌های رشت به تهران از ۸ تا آخر فروردین‌ماه است.
تهران به اهواز ۲۲ میلیون ناقابل
قیمت بلیط یک خانواده ۴ نفره به خوزستان ۲۲ میلیون و ۴۶ هزار تومان است.
قیمت قطار مناسب است، اما بلیت نیست
قیمت بلیت قطار درمجموع و در تمامی مقصد‌ها، اما تقریباً یک‌سوم و تا حدودی می‌توان گفت دوسوم هزینه بلیت هواپیما است. پیش‌فروش بلیت‌های مسیر تهران به مشهد و بالعکس هنوز آغاز نشده است. اما برای مسیر تهران به اهواز، قیمت بلیت قطار ۳ ستاره و ۴ تخته رجا هر یک نفر ۵۵۰ هزار تومان است. همچنین قطار ۴ ستاره و ۴ تخته کرخه ۵۹۸ تومان و ۵ ستاره اکونومی پلاس ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. البته در این میان ناگفته نماند که تمامی بلیت‌های قطار این مسیر پیش‌فروش شده‌اند.
همچنین برای مسیر تهران به رشت نیز قیمت بلیت قطار اتوبوسی رجا برای هر یک نفر ۲۷۰ هزار تومان و قیمت بلیت قطار ۵ ستاره قطار رجا برای هر یک نفر ۶۹۷ هزار تومان است. یعنی جمعا هزینه یک کوپه ۴ نفره با قطار نسبتاً باکیفیت در مسیر تهران به رشت ۲ میلیون و ۷۸۸ هزار تومان است. قیمت‌ها برای برگشت نیز همین است و می‌توان گفت هزینه رفت‌وآمد سفر تهران به رشت ۵ میلیون و ۵۷۶ هزار تومان می‌شود.
۷۴ درصد از پایه حقوق یک کارگر پول سفر به مشهد با اتوبوس است
قیمت اتوبوس‌های تهران به مشهد نیز در تمامی شرکت‌های مسافربری ۶۵۰ هزار تومان است. یعنی یک خانواده ۴ نفره تهرانی باید برای رفتن به مشهد ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بپردازد. هزینه بلیت برگشت از مشهد به تهران نیز همین است؛ بنابراین هزینه رفت و برگشت از تهران به مشهد با اتوبوس ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خواهد شد. یعنی یک کارگر تهرانی برای سفر زیارتی به مشهد باید ۷۴ درصد از پایه حقوق خود را برای تهیه بلیت بپردازد.
اسکان؟ زیر سقف آسمان
قیمت اسکان، اما بی‌شباهت با قیمت بلیت‌های پرواز‌ها نیست و باز هم برای سفر مشکل‌ساز است. قیمت اسکان در مشهد از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان آغاز می‌شود. یعنی یک خانواده ۴ نفره برای ۴ شب اسکان در مشهد حداقل باید ۷ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان بپردازد. همچنین کف قیمت اقامت در رشت برای یک شب یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. یعنی یک خانواده ۴ نفره برای ۴ شب اقامت در رشت حداقل باید ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بپردازند. قیمت‌ها در رشت بستگی به امکانات محل اقامت دارد و ویلا‌هایی با اجاره شبی ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نیز وجود دارد. هزینه اقامت در اهواز نیز در هاستل‌های ساده هر یک شب یک میلیون و ۲۵۰ میلیون تومان است و هزینه ۴ شب ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد شد. همچنین هزینه یک شب اقامت در شیراز از ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان آغاز می‌شود و یک خانواده ۴ نفره برای ۴ شب اقامت در شیراز در یک آپارتمان مبله ساده یا همان سوئیت حداقل باید ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزینه کنند.
