عنایت‌الله بخشی، بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون ایران، جزو یکی از چهره‌های ماندگار هنر نمایشی کشور به شمار می‌رود. او که در ۷ فروردین ۱۳۲۴ در طالقان متولد شد، بیش از شش دهه از زندگی خود را به ایفای نقش در بیش از ۱۷۰ اثر نمایشی اختصاص داده است. بخشی، در ابتدا به عنوان بازیگری مطرح در نقش‌های ضدقهرمان شناخته می‌شد، اما رفته‌رفته مسیر خود را به سوی نقش‌های مثبت تغییر داد و موفق شد تا در کارنامه هنری خود، تجربه‌های متنوعی را رقم بزند.
زندگی شخصی عنایت بخشی
عنایت بخشی با زهرا بازرجانی، نویسنده و شاعر، ازدواج کرد. بازرجانی که متولد ۱۳۳۰ در تهران است، پس از ازدواج با بخشی، بیش از پیش به امر نویسندگی پرداخت. حاصل این ازدواج دو فرزند پسر به نام‌های ابرش و آرش و یک دختر به نام بنفشه بود.
خانواده عنایت بخشی با چالش‌های بزرگی نیز در طول زندگی روبه‌رو شدند. دخترشان، بنفشه، به بیماری آنسفالیت (التهاب حاد بافت مغزی) مبتلا و در سن ۲۵ سالگی، دار فانی را وداع گفت.
همسر عنایت بخشی همچنین در گفتگویی به مشکلات مالی و محدودیت‌های زندگی این بازیگر باسابقه اشاره کرده بود. او از خاطره‌ای یاد کرد که همسرش در زمان بازی در فیلم ستارخان برای تماس با خانواده مجبور بود از تلفن خانه همسایه استفاده کند، چراکه خودشان در آن زمان تلفن نداشتند.
آغاز فعالیت هنری
فعالیت عنایت‌الله بخشی در تئاتر از سال ۱۳۴۴ و در گروه هنر ملی آغاز شد؛ گروهی که عباس جوانمرد سرپرستی آن را بر عهده داشت. او همچنین تحت نظر حمید سمندریان آموزش دید و در نمایش‌های متعددی به روی صحنه رفت. نخستین تجربه سینمایی او در سال ۱۳۴۹ با فیلم آقای هالو به کارگردانی داریوش مهرجویی رقم خورد. در دهه‌های بعد، با حضور در فیلم‌هایی همچون ستارخان (۱۳۵۱)، تنگنا (۱۳۵۲)، تنگسیر (۱۳۵۲)، گوزن‌ها (۱۳۵۳)، سناتور (۱۳۶۳)، شکار (۱۳۶۶)، مسافران (۱۳۷۰)، روز واقعه (۱۳۷۳) و سگ‌کشی (۱۳۷۹)، جایگاه خود را در سینمای ایران تثبیت کرد.
نقش‌آفرینی در تلویزیون
حضور در سریال‌های شاخصی همچون سربداران (۱۳۶۲)، سایه همسایه (۱۳۶۵)، امام علی (۱۳۷۵)، پهلوانان نمی‌میرند (۱۳۷۶)، ولایت عشق (۱۳۷۹) و ریحانه (۱۳۸۴)، از دیگر بخش‌های مهم کارنامه هنری عنایت بخشی در تلویزیون محسوب می‌شود.
فعالیت در تئاتر
بخشی با اجرای نمایش‌های ماندگاری مانند مرده‌های بی‌کفن و دفن (به کارگردانی حمید سمندریان)، پهلوان اکبر می‌میرد (عباس جوانمرد)، میراث، ضیافت و سلطان مار (بهرام بیضایی) و همچنین مجلس زن‌کُشی (داوود میرباقری)، نقش برجسته‌ای در تئاتر ایران داشته است. او همچنین در اجرای نقالی و تعزیه‌خوانی نیز تبحر داشت.
همکاری با بزرگان سینما
عنایت‌الله بخشی در طول سال‌ها فعالیت خود با کارگردانان مطرحی از جمله ابراهیم گلستان، علی حاتمی، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، امیر نادری، رسول صدرعاملی، حسن فتحی، داوود میرباقری، سید ضیاءالدین دری و سیروس مقدم همکاری داشته است.
افتخارات و جوایز
وی در سال ۱۳۹۸، به همراه علی نصیریان و محمدعلی کشاورز، نخستین نشان سنگلج را به پاس سال‌ها فعالیت در عرصه تئاتر دریافت کرد. همچنین در چهل‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای فیلم شاه نقش به دست آورد.
تمجید چهره‌های بزرگ هنری از عنایت بخشی
بخشی در تمامی سال‌های فعالیت خود، با حفظ اصالت هنری و تلاش برای خلق نقش‌های متنوع، نامی ماندگار در هنر ایران را بدست آورد. او از جمله بازیگرانی بود که همواره به دنبال تجربه‌های تازه بود و هیچ‌گاه در یک نقش تکراری باقی نماند. بهرام بیضایی درباره او می‌گوید:
«کافی است زبان گم‌شدهٔ گفتگو با او را پیدا کنید تا از اولین واژه، حرف آخر را بخواند. او بازیگری است که هیچ‌گاه در پیله یک موفقیت نپوسیده است».
فیلم‌شناسی
آثار سینمایی:
شاه نقش (۱۴۰۳)
رفقای خوب (۱۳۹۵)
رستگاری در هشت و بیست دقیقه (۱۳۸۳)
سگ کشی (۱۳۷۹)
مسافر ری (۱۳۷۹)
شراره (۱۳۷۸)
فریاد (۱۳۷۷)
ساحره (۱۳۷۶)
دشمن (۱۳۷۴)
شیرین و فرهاد (۱۳۷۴)
روز واقعه (۱۳۷۳)
آخرین خون (۱۳۷۲)
قربانی (۱۳۷۰)
انفجار در اتاق عمل (۱۳۷۰)
خانواده کوچک ما (۱۳۷۰)
دلشدگان (۱۳۷۰)
عشق من شهر من (۱۳۷۰)
گل ها و گلوله ها (۱۳۷۰)
مسافران (۱۳۷۰)
زندان دیو (۱۳۶۹)
پنجاه و سه نفر (۱۳۶۸)
دلار (۱۳۶۷)
ستاره و الماس (۱۳۶۷)
ترن (۱۳۶۶)
خبرچین (۱۳۶۶)
شکار (۱۳۶۶)
محکومین (۱۳۶۶)
محموله (۱۳۶۶)
تفنگ شکسته (۱۳۶۴)
جدال (۱۳۶۴)
مدرک جرم (۱۳۶۴)
یوزپلنگ (۱۳۶۴)
پیراک (۱۳۶۳)
سیاه راه (۱۳۶۳)
صاعقه (۱۳۶۳)
مشت (۱۳۶۳)
بازجویی یک جنایت (۱۳۶۲)
بالاش (۱۳۶۲)
بنفشه زار (۱۳۶۲)
تفنگدار (۱۳۶۲)
سناتور (۱۳۶۲)
سردار جنگل (۱۳۶۲)
شمر (۱۳۵۹)
انفجار (۱۳۵۹)
طلوع انفجار (۱۳۵۹)
موج طوفان (۱۳۵۹)
پرواز در قفس (۱۳۵۷)
خیابانی ها (۱۳۵۷)
بوی گندم (۱۳۵۶)
جای امن (۱۳۵۶)
شب آفتابی (۱۳۵۶)
فریاد زیر آب (۱۳۵۶)
بت شکن (۱۳۵۵)
چلچراغ (۱۳۵۵)
میراث (۱۳۵۵)
ذبیح (۱۳۵۴)
زنبورک (۱۳۵۴)
شرف (۱۳۵۴)
صمد خوشبخت می شود (۱۳۵۴)
اسرار گنج دره جنی (۱۳۵۳)
صمد آرتیست می شود (۱۳۵۳)
گوزن ها (۱۳۵۳)
مسلخ (۱۳۵۳)
تنگسیر (۱۳۵۲)
تنگنا (۱۳۵۲)
خواستگار (۱۳۵۱)
ستارخان (۱۳۵۱)
صمد و سامی، لیلا و لیلی (۱۳۵۱)
صمد و قالیچهٔ حضرت سلیمان (۱۳۵۰)
لوطی (۱۳۵۰)
آقای هالو (۱۳۴۹)
آثار تلویزیونی:
بر سر دوراهی (۱۳۹۷)
هست و نیست (۱۳۹۶)
محکومین (۱۳۹۶)
علمدار (۱۳۹۵) – تاکنون پخش نشده است
معمای شاه (۱۳۹۴)
رخصت (۱۳۹۳)
رخنه (۱۳۹۲)
ستاره حیات (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
چمدان (۱۳۹۱)
یه تیکه زمین (۱۳۹۱)
تله‌فیلم جاودانگی (۱۳۹۰–۱۳۹۱)
تله‌فیلم سیاه راه (۱۳۹۰)
تبریز در مه (۱۳۸۹)
تله‌فیلم قول (۱۳۸۸)
تله‌فیلم صدای زندگی (۱۳۸۸)
تله‌فیلم محله من (۱۳۸۸)
کلانتر (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
روزهای زیبا (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
رازها و روزها (۱۳۸۷)
تله‌فیلم دربست تا بهشت (۱۳۸۶)
تله‌فیلم یارش (۱۳۸۶)
تله‌فیلم آئین دلبری (۱۳۸۶)
تله‌فیلم نیلوفر کبود (۱۳۸۶)
جابر بن حیان (۱۳۸۵)
زیر تیغ (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
راز ققنوس (۱۳۸۴)
پای پیاده (۱۳۸۴)
گارد ساحلی (۱۳۸۴)
ریحانه (۱۳۸۳)
سایه آفتاب (۱۳۸۳)
هتل پاپلی (۱۳۸۲–۱۳۸۳)
سایه سکوت (۱۳۸۲)
ثارالله (۱۳۸۱) – ساخت این مجموعه نیمه‌تمام ماند
همراز (۱۳۸۱)
روشنایی دشت (۱۳۸۰)
پلیس جوان (۱۳۸۰)
ولایت عشق (۱۳۷۹)
سایه‌ها (۱۳۷۹)
کمین (۱۳۷۹)
مسافر ری (۱۳۷۹)
زیر بازارچه (۱۳۷۷–۱۳۷۸)
سیاه، سفید، خاکستری (۱۳۷۵–۱۳۷۶)
پهلوانان نمی‌میرند (۱۳۷۴–۱۳۷۶)
حقیقت در آینه (۱۳۷۴–۱۳۷۵)
گریز (۱۳۷۵)
فرار (۱۳۷۴)
هدف گم‌شده (۱۳۷۳)
نیمه پنهان ماه (۱۳۷۳)
خانواده حمزه‌علی خان (۱۳۷۱–۱۳۷۲)
امام علی (۱۳۷۰)
جستجو (۱۳۷۰)
مش خیرالله و صندوقچه اسرار (۱۳۷۰)
پنجاه و سه نفر (۱۳۶۸–۱۳۷۰)
آینه عبرت (سری دوم) (۱۳۶۷–۱۳۶۹)
خبرنامه (۱۳۶۵)
سایه همسایه (۱۳۶۴–۱۳۶۵)
بوعلی سینا (۱۳۶۴)
سربداران (۱۳۶۲)
تله‌تئاتر عفریته ماچین (۱۳۵۶)
مستنطق (۱۳۵۵) – نمایش داده نشد
غارتگران (۱۳۵۵)
مرد اول (۱۳۵۴)
تله‌تئاتر تله‌موش (۱۳۵۲)
تله‌تئاتر قماربازان (۱۳۵۲)
مجموعه پهلوانان (۱۳۴۸)
تله‌تئاتر محاق (۱۳۴۷)
تله‌تئاتر مسافران (۱۳۴۷)
تله‌تئاتر مرگ در پاییز (۱۳۴۷)
برچسب‌ها
ایران, سلبریتی ها
